Zakład Zagospodarowania Odpadów w Poznaniu

Zakład Zagospodarowania Odpadów (ZZO) w Poznaniu zorganizował na terenie Poznania system selektywnej zbiórki odpadów, w tym niebezpiecznych i problemowych, takich jak zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (ZSEE). ZZO uruchomił trzy stacjonarne i jeden mobilny punkt ich zbiórki, dzięki czemu stworzył mieszkańcom możliwość przyjaznego dla środowiska pozbywania się odpadów problemowych.

Pierwszy punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK) uruchomiono w 2004 r. na terenie składowiska w Suchym Lesie. W lutym 2008 r. nastąpiło uroczyste otwarcie drugiego punktu, zwanego Gratowiskiem – blisko centrum miasta, w dzielnicy Wilda. Lokalizacja w sąsiedztwie zabudowań mieszkalnych zachęca mieszkańców do korzystania z niego. Duże zainteresowanie, jakim cieszą się oba punkty, skłoniło do działań na rzecz uruchomienia trzeciego takiego obiektu. Punkty budowane są na wzorcach niemieckich, holenderskich i norweskich.

Na terenie tych punktów odpady są przechowywane w magazynie do czasu zgromadzenia partii transportowej danego rodzaju odpadów. Po nagromadzeniu partii transportowej kierowane są do specjalistycznych instalacji na terenie kraju, w których poddawane są odzyskowi bądź unieszkodliwieniu. Pod względem zabezpieczeń technicznych miejsca magazynowania odpadów spełniają wymagania zapewnienia ochrony życia i zdrowia ludzi oraz ochrony środowiska. Metody magazynowania odpadów oraz procedury postępowania z nimi, jakie są przyjmowane na terenie Gratowisk, prowadzone są zgodnie z obowiązującymi przepisami.

W 2005 r. uruchomiono w Poznaniu tzw. Gratowóz, którego głównym założeniem jest duża dostępność i mobilność. Każdy mieszkaniec może nieodpłatnie dostarczyć do niego wytworzone w domu odpady elektryczne i elektroniczne, m.in. suszarki, żelazka, telefony, telewizory, komputery, radioodbiorniki, kuchenki, mikrofalówki, odkurzacze, zmywarki, drukarki czy faksy. Dwa razy w miesiącu Gratowóz odwiedza mieszkańców w pobliżu miejsca ich zamieszkania. Lokalizacje postojów i harmonogram jazdy poznaniacy mogą znaleźć na stronach internetowych www.odpady.poznan.pl i www.poznan.pl, a także w ulotce edukacyjno-informacyjnej, publikowanej w lokalnej prasie oraz dystrybuowanej do gospodarstw domowych.

Zrealizowanie tych inwestycji stworzyło mieszkańcom miasta możliwości i miejsca przyjęcia odpadów. Dzięki temu nie trafiają one na składowisko, lecz są bezpiecznie unieszkodliwiane lub poddawane odzyskowi. Podjęte działanie zapewnia minimalizowanie ich negatywnego oddziaływania na środowisko i właściwe postępowanie z odpadami, a także zapobiega zanieczyszczeniom środowiska naturalnego. Od początku istnienia systemu zbiórki ZSEE ilość odebranych odpadów wzrasta, co jest dowodem na zwiększającą się odpowiedzialność proekologiczną mieszkańców Poznania.

Miejski Zakład Komunalny w Leżajsku

Miejski Zakład Komunalny (MZK) w Leżajsku stosowaną obecnie metodę odbierania ZSEE wprowadził w 2007 r. Przez kolejne lata metoda ta była kilkukrotnie modyfikowana i dostosowywana do obowiązujących przepisów oraz wymagań klientów. Wprowadzona wtedy metoda zbiórki miała zapewnić osiągnięcie odpowiednich poziomów zbiórki, z jednoczesnym zachowaniem możliwie maksymalnej wygody mieszkańców. Zanim jednak firma wdrożyła system zbiórki ZSEE, polegający na odbiorze tych odpadów bezpośrednio od mieszkańców, w roku poprzedzającym wprowadzenie systemu, a także w latach późniejszych prowadzono kampanię informacyjno-edukacyjną, skierowaną zarówno do mieszkańców, jak i do podmiotów gospodarczych. Kampania polegała na dostarczaniu ulotek opisujących zbiórkę ZSEE oraz na prelekcjach przeprowadzanych w szkołach. Z uwagi na to, że była to swego rodzaju nowość, pierwszy rok zbiórki nie przyniósł oczekiwanych efektów. Jednak już kolejne lata przyniosły zdecydowane pasmo sukcesów w tej dziedzinie.

Na efekty prowadzonej zbiórki ZSEE znaczący wpływ miały trzy czynniki. Była to wspomniana kampania informacyjno-edukacyjna, częstotliwość odbioru zużytego sprzętu oraz sposób prowadzenia tej zbiórki. Poza edukacją najważniejszym czynnikiem wydaje się być częstotliwość odbioru. Zdecydowana większość firm komunalnych organizuje zbiórkę zużytego sprzętu raz, ewentualnie dwa razy do roku. MZK w Leżajsku poszedł znacznie dalej i wprowadził comiesięczną (nieodpłatną dla mieszkańców) zbiórkę ZSEE w systemie „u źródła”, w sposób analogiczny do selektywnej zbiórki surowców wtórnych. Ponadto na terenie Sortowni Surowców Wtórnych, należącej do spółki, otwarto Punkt Zbiórki Zużytego Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego, który umożliwił mieszkańcom nieodpłatne przekazywanie zużytego sprzętu RTV i AGD przez sześć dni w tygodniu w dowolnym, dogodnym dla nich momencie. Natomiast odbiór ZSEE od podmiotów gospodarczych odbywa się odpłatnie, na podstawie zgłoszenia danej firmy lub instytucji.

Wszystkie opisane powyżej czynniki stały się kluczem do sukcesu. Potwierdzeniem tego, że obrany kierunek był jak najbardziej właściwy, był rok 2008. Wtedy to MZK Leżajsk zebrał ok. 73 tony ZSEE, za co otrzymał Statuetkę „Zielony Kontakt” w Konkursie „Przeglądu Komunalnego” o Puchar Recyklingu. Tym samym spółka stała się najlepszą firmą komunalną w Polsce, prowadzącą działalność w tym zakresie. W kolejnych latach ilości zbieranego ZSEE były porównywalne. W 2011 r. z terenu zamieszkałego przez 65 tys. osób MZK Leżajsk zebrał rekordową jak do tej pory ilość – 85 ton zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Efektem tego było zdobycie kolejnej, drugiej już Statuetki „Zielony Kontakt” w kolejnej edycji Konkursu, którą spółka otrzymała w 2012 r. Łącznie od 2007 r. do końca 2012 r. MZK Leżajsk zebrał ok. 360 ton zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.

W ostatnim kwartale 2012 r. wprowadzono dodatkowe pojemniki przeznaczone na najmniejsze odpady, głównie elektroniczne (mały sprzęt AGD, telefony komórkowe, komputery itp.). Pojemniki zostały ustawione na terenach osiedli wielorodzinnych, co w znaczny sposób ułatwi ich mieszkańcom pozbycie się tego rodzaju odpadów w sposób zgodny z obowiązującym prawem i ideą ochrony środowiska. MZK Leżajsk liczy, że te pojemniki pomogą wyeliminować odpady elektroniczne niewielkich rozmiarów ze strumienia surowców wtórnych, co było szczególnie widoczne właśnie w zabudowie wielorodzinnej.

Samorząd i REMONDIS Electrorecycyling

REMONDIS Electrorecycyling od kilku lat współpracuje z gminami w zakresie organizowania systemów zbierania elektroodpadów. Cykliczne działania prowadzone są m.in. z gminą Stryków i Zduńska Wola, gdzie co najmniej raz w roku organizowana jest zbiórka zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego od mieszkańców.

     Stryków od 2007 roku przeprowadza wśród swoich mieszkańców objazdową zbiórkę zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego wiosną i jesienią. Akcje te prowadzone są wspólnie z firmą REMONDIS Electrorecycling, z którym gmina ustala dokładny harmonogram oraz miejsca zbiórki. Zazwyczaj zbiórka przeprowadzana jest w wyznaczonych, charakterystycznych miejscach w kilkunastu miejscowościach na terenie gminy. W tych miejscach, zgodnie z ogłoszonym wcześniej harmonogramem REMONDIS podstawia samochód oraz zapewnia osobę do pomocy przy załadunku. W ściśle określonym terminie mieszkańcy dostarczają elektroodpady, które po akcji trafiają bezpośrednio do zakładu przetwarzania. Każda z takich akcji poprzedzona jest kampanią informacyjną przeprowadzoną przez gminę. Każdy z mieszkańców za pośrednictwem sołtysów otrzymuje komplet informacji dotyczących zarówno planowanej akcji, jak również materiały edukacyjne w zakresie prawidłowego postępowania z elektroodpadami.

Cykliczność przeprowadzanych zbiórek sprawia, że świadomość ekologiczna mieszkańców rośnie z roku na rok. Świadczy o tym m.in. wzrost ilości odbieranych elektroodpadów.

Nieco inną praktykę można zaprezentować na przykładzie gminy Zduńska Wola, gdzie organizowany jest cyklicznie Festyn Recyklingowy. Wydarzenie to stanowi kontynuację działań kampanii w zakresie edukacji ekologicznej, którą gmina rozpoczęła w roku 2008. Podstawowymi celami tej kampanii są: promowanie selektywnej zbiórki odpadów „u źródła”, zwrócenie uwagi na problem odpadów oraz podniesienie świadomości ludzi w zakresie ochrony środowiska, głównie recyklingu oraz gospodarowania odpadami. Festyn Recyklingowy to jednodniowa akcja selektywnej zbiórki odpadów (szkło, makulatura, PET, baterie, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny). W zamian za dostarczone odpady mieszkańcy  otrzymują sadzonki roślin. Przy okazji zbiórki organizowane są konkursy i zabawy ekologiczne dla najmłodszych. Każda z akcji poprzedzona jest kampanią informacyjną wśród mieszkańców. W organizacji Festynu pomaga firma REMONDIS Electrorecycling, która poza odbiorem zebranych elektroodpadów organizuje również, szczególnie atrakcyjne dla dzieci, stanowisko demontażu komputerów.

Festyn ten jest niewątpliwym sukcesem gminy i cieszy się ogromnym zainteresowaniem mieszkańców. Świadczy o tym m.in. ilość zebranych elektroodpadów (łącznie ok. 55 Mg).

 

Krzysztof Krauze, ZZO Poznań, Piotr Pluszkiewicz, MZK Leżajsk, Kinga Ozimek,