Droga ku gospodarce o obiegu zamkniętym
prof. SGH dr hab. Zbigniew Grzymała
kierownik Katedry Ekonomiki i Finansów Samorządu Terytorialnego
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Gospodarka o obiegu zamkniętym to nowa idea, sięgająca do korzeni nauk ekonomicznych, sformułowanych przez ojca ekonomii ? Adama Smitha, opierającego teorię wzrostu bogactwa narodowego lub, jak dziś zwykło się ten proces określać, wzrostu gospodarczego nie na pieniądzu, lecz na pracy. Oczywiście, w klasycznym ujęciu ekonomii obok pracy wyróżnia się kapitał i ziemię jako czynniki niezbędne do rozwoju. Jednakże circular economy bazuje w szerszym, znacząco rozwiniętym kontekście na prawach w zasadzie określonych już w XVIII w. ? na oddzieleniu wykorzystania dóbr materialnych od wzrostu gospodarczego (wówczas odnosiło się to głównie do akumulacji kapitału), a poza tym na etosie pracy, kreatywności i innowacyjności. Bardzo ważne jest przeniesienie środka ciężkości i większa koncentracja na ?być? niż na ?mieć?, choć w dobrobycie ?mieć? stanowi ważny element wygodnego, zrównoważonego życia ? pod warunkiem, że przedmioty posiada się w sposób odpowiedzialny. Słowo ?zrównoważony? stanowi klucz. W obliczu stawiania czoła nowym wyzwaniom, związanym z globalną transformacją społeczno-ekonomiczną w kierunku przyjaznej środowisku idei gospodarczej, konieczne wydaje się zaangażowanie wszystkich grup społecznych, administracji rządowej i samorządowej oraz gałęzi przemysłu.
Proces zmian z inicjatywy Komisji Europejskiej zapoczątkowano opublikowanym w grudniu 2015 r. projektem pakietu dyrektyw odpadowych. W ten sposób nadano ton dyskusji, która w Polsce przybrała formę debaty nad prawem odpadowym, choć circular economy stanowi znacznie szerszą ideę.
Chcąc rozszerzyć zakres poruszanych tematów, związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym (GOZ) w Polsce i mając na uwadze specjalistyczny charakter ?Przeglądu Komunalnego?, zajmującego się szeroko rozumianą gospodarką komunalną, niniejsze ?Zeszyty Komunalne? z jednej strony poświęcone będą utworzeniu mapy drogowej jako dokumentu strategicznego dla prawidłowej implementacji nowych zasad, pozwalającego na stworzenie przewag konkurencyjnych Polski, z drugiej zaś będą opisywać dobre praktyki i potencjał w tworzeniu zrównoważonych rozwiązań w gospodarce wodno-ściekowej, budownictwie i bioodpadach. Niniejsza publikacja ma zatem na celu pokazanie innej perspektywy, związanej z wdrażaniem założeń GOZ możliwych do zrealizowania na gruncie dzisiejszych przepisów prawa.