Ekologiczna gospodarka odpadami dla Szczecina

Obecnie trwają konsultacje społeczne dla potencjalnych lokalizacji przedsięwzięcia oraz wykonywana jest dokumentacja, co w konsekwencji ma doprowadzić do uruchomienia instalacji – najpóźniej do 2015 r.

Szczecin to stolica województwa zachodniopomorskiego, rdzeń Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego oraz część europejskiego regionu południowego Bałtyku. Miasto liczy ponad 410 tys. mieszkańców, a cały obszar metropolitalny – blisko 630 tys.

 

Dynamiczny rozwój przemysłowy i gospodarczy sprawia, że wzrasta produkcja odpadów. Obecnie w strukturze odpadów trafiających na składowiska znajduje się wiele materiałów, które można powtórnie użyć. Poziom odzysku jest nieustannie podnoszony, by doprowadzić do poprawy stanu jakości środowiska naturalnego.

Ekonomia i ekologia to dwie główne przyczyny, dla których miasto tworzy efektywny system gospodarki odpadami wraz z instalacją do termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Polskę, jako członka Unii Europejskiej, obowiązują unijne uregulowania prawne, w tym także te dotyczące postępowania z odpadami. Przepisy unijne nakazują, aby samorządy lokalne uporały się z problemem odpadów, ponieważ nieosiągnięcie poziomów odzysku spowoduje nieodwracalne zanieczyszczenia środowiska (klasyczne składowisko, którego Szczecin nawet nie ma, to najgorszy „ucywilizowany” truciciel środowiska). Odpady wywożone są kilkadziesiąt kilometrów poza granice miasta, gdzie deponuje się je na kwaterach zarządzanych przez prywatnego operatora. To powoduje, że władze Szczecina mają ograniczony wpływ na kształtowanie polityki cenowej związanej z odbiorem, wywozem oraz składowaniem odpadów.

 

Do instalacji termicznego unieszkodliwiania będą trafiały odpady komunalne zmieszane (z wyłączeniem frakcji zebranych selektywnie „u źródła”). System zbiórki selektywnej uzupełnia nadzorowana przez miasto zbiórka odpadów niebezpiecznych i problemowych w zorganizowanych punktach. Pozostałości po spalaniu odpadów komunalnych – żużle, po poddaniu uzdatniającym procesom technologicznym, będzie można wykorzystać jako warstwę nośną pod drogi lokalne, parkingi czy place budowy. W wyniku spalania powstanie również niebezpieczny pył, który jednak dzięki zastosowaniu urządzeń zabezpieczających nie będzie emitowany do atmosfery a deponowany w specjalnie do tego przeznaczonych miejscach (na terenie Polski takich miejsc nie ma), choćby u naszych zachodnich sąsiadów, gdzie pył przyjmowany jest na zasadach komercyjnych – z reguły są to dawne lub nadal funkcjonujące kopalnie. Wysokie wymagania ekologiczne stawiane zakładom termicznego unieszkodliwiania odpadów (nieporównywalnie wyższe od innych obiektów energetycznych) zmuszają do projektowania i tworzenia rozbudowanych zespołów minimalizujących emisję spalin.

W styczniu 2007 r. Rada Ministrów przyjęła indykatywny wykaz projektów kluczowych dla Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” 2007-2013. Na liście tej znalazł się projekt szczeciński pn.„Budowa Zakładu Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych dla Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego” jako jeden z projektów dotyczących budowy instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów, wskazanych do obsługi dużych aglomeracji. Szczecin ma szansę na realizację inwestycji, która może otrzymać dofinansowanie w wysokości 85% kosztów ze środków Unii Europejskiej. Termiczne unieszkodliwianie odpadów stanowi optymalne rozwiązanie, gdyż pozwala znacząco zredukować objętość odpadów oraz wytworzyć z nich energię. Warto pamiętać, że brak redukcji ilości odpadów kierowanych na składowiska przez kraje Unii Europejskiej grozi nałożeniem na nie wysokich kar środowiskowych, które w konsekwencji poniosą sami mieszkańcy, ponieważ będą one zawarte w opłacie z tytułu odbioru odpadów.

 

Budowa zakładu unieszkodliwiania odpadów komunalnych, który jednocześnie produkowałby energię cieplną oraz elektryczną, jest priorytetem dla władz miasta. Projekt wywołuje też duże zainteresowanie społeczne. Aktualnie dla instalacji rozpatrywane są dwie lokalizacje na terenie Międzyodrza – Wyspy Puckiej. Jedna z nich znajduje się bezpośrednio przy funkcjonującej elektrociepłowni, druga – przy oczyszczalni ścieków na Ostrowie Grabowskim. Każda z lokalizacji ma swe plusy i minusy. Pierwsza pozwala na przesył energii cieplnej oraz elektrycznej bez strat przesyłowych, dlatego jest najbardziej uzasadniona ekonomicznie, jednak jej wadą jest bliskość zabudowy mieszkalnej (ok. 350 m). Z kolei druga z rozpatrywanych lokalizacji oddalona jest od osiedli o ok. 2 km, a jej największą zaletą jest możliwość odprowadzania zanieczyszczeń płynnych powstających podczas procesu gaszenia żużli bezpośrednio do oczyszczalni ścieków. Jej minusem jest natomiast konieczność budowy odcinka sieci przesyłowej odprowadzającej energię do elektrociepłowni.

 

Uruchomienie i przyłączenie do miejskich sieci energetycznych nowej instalacji wytwarzającej energię doprowadzi do obniżenia ilości energii wytwarzanej w elektrociepłowni przy ul. Gdańskiej o wartość mocy przyłączonej. Przyniesie to pozytywny efekt środowiskowy ze względu na zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery, ponieważ spalarnia odpadów to obiekt o niższej emisji niż elektrociepłownia. Warto podkreślić, że nie jest możliwe uruchomienie instalacji termicznego przekształcania odpadów, która nie spełniałaby określonych prawem, surowych wymogów środowiskowych.

Wprowadzenie kompleksowego systemu gospodarki odpadami, którego istotnym elementem będzie uruchomienie ZTUOK, wywołuje kontrowersje wśród mieszkańców miasta. W związku z tym prowadzone są zróżnicowane działania informacyjno-konsultacyjne, mające na celu pozyskanie społecznej zgody na proponowane przez władze miasta rozwiązania.

W celu zapewnienia poprawnego procesu komunikacji oraz udziału mieszkańców w projekcie, którego powodzenie jest szczególnie istotne dla przyszłości Szczecina, uruchomiony został także internetowy portal informacyjno-edukacyjny www.egos.pl (EGOS – Ekologiczna Gospodarka Odpadami dla Szczecina). Można w nim znaleźć bieżące informacje na tematselektywnej zbiórki, charakterystykę poszczególnych grup odpadów wraz z opisami sposobów postępowania z nimi, a także ciekawe przykłady realizacji edukacji ekologicznej nie tylko dla najmłodszych. Użytkownicy strony mogą zapoznać się także z nowatorskimi technologiami w zagospodarowaniu odpadów, adresami stron poświęconych ochronie środowiska czy ogłoszeniami szczecińskiego forum odpadowego. W zakładce „Spalarnia” natomiast prezentowane są informacje na temat instalacji termicznego przekształcania, etapów jej realizacji (lokalizacja, raport z oceny oddziaływania na środowisko, dokumentacja projektu) oraz artykuły o podobnych obiektach, działających na świecie.

 

Beniamin Chochulski, Zastępca Prezydenta Miasta Szczecin