W Niemczech odpady nie są składowane, lecz trafiają do instalacji termicznego przekształcania. Natomiast w pozostałych krajach Unii nadal ponad 90 milionów ton odpadów kieruje się na składowiska. Biorąc pod uwagę liczbę mieszkańców, Polska należy do tych państw członkowskich UE, na terenie których powstaje najmniej odpadów. Niezależnie od tego, dla polskich miast i gmin wyzwaniem staje się to, aby zutylizować rocznie ok. 12 milionów ton odpadów komunalnych i spełnić wymogi unijnych dyrektyw. Termiczne przekształcanie odpadów komunalnych oraz pozostałości z sortowni również będzie w Polsce w przyszłości istotnym elementem krajowego planu zagospodarowania odpadów, z uwagi na dostosowanie do unijnych wymogów w zakresie recyklingu oraz składowania. Pod koniec 2015 r. i na początku 2016 r. uruchomione zostaną pierwsze spalarnie odpadów o łącznych mocach przerobowych wynoszących ok. 1 mln ton rocznie. W większości spalarnie te znajdują się w rękach publicznych. Po wybudowaniu i przekazaniu nowoczesnych instalacji przez międzynarodowe koncerny, na spółkach komunalnych spocznie obowiązek eksploatacji, jak również zapewnienia spalania odpadów oraz produkcji energii cieplnej i elektryczneij.

Elektrownie szczególnego rodzaju

W porównaniu z konwencjonalnymi elektrowniami, instalacje termicznego przekształcania, w których wskutek spalania odpadów komunalnych wytwarza się prąd oraz ciepło, mają kilka cech szczególnych. Główny problem stanowi samo paliwo, które w efekcie niejednorodności jest nieprzewidywalne w zakresie parametrów operacyjnych przyszłej spalarni. Zmienne wartości opałowe, zmienna wilgotność odpadów i różnorodny skład chemiczny poszczególnych frakcji mają wpływ zarówno na ilość wytwarzanej energii, jak i na ilość zużywanych substancji podczas procesu oczyszczania spalin i nakładów przy eksploatacji instalacji. Cała sztuka polega na tym, aby przy niskim zużyciu środków eksploatacyjnych osiągnąć wysoką efektywność instalacji, unikając pozaplanowych napraw i przeglądów, a co jeszcze gorsze ? przestojów w pracy.

Wykształceni pracownicy

Do zadań operatora należą eksploatacja instalacji w ramach ustawowych przepisów emisyjnych oraz zgodnie z wymogami wynikającymi z udzielonych zezwoleń. Poza tym operator musi zaplanować i przeprowadzić niezbędne przeglądy, jak również zapewnić utylizację pozostałości po procesie spalania (żużle, popiół kotłowy, pozostałości z procesu oczyszczania spalin). Istotne jest przy tym nieprzekroczenie zaplanowanych wydatków, które w przypadku instalacji publicznych obciążają lokalne budżety. Zadanie to uda się wykonać jedynie temu operatorowi, który dysponuje dobrze wykształconymi oraz doświadczonymi pracownikami, a ich liczba uzależniona jest od wielkości i parametrów operacyjnych instalacji. Średnie zatrudnienie w zakładzie to ok. 40 ? 50 osób w trybie wielozmianowym. Technicznemu kierownikowi zakładu, który odpowiada za eksploatację instalacji, zwyczajowo podlegają zespół ds. bieżącej eksploatacji zakładu oraz zespół ds. napraw i konserwacji. Odpowiadają oni za wszystkie techniczne procesy eksploatacyjne oraz pracują na trzy zmiany. W przypadku nowo wybudowanej instalacji optymalne jest wcześniejsze zatrudnienie i szkolenie technicznego personelu, tj. znaczenie przed uruchomieniem instalacji, czyli na etapie budowy zakładu. Personel powinien dysponować co najmniej wykształceniem kierunkowym w zakresie eksploatacji elektrowni. Przygotowanie do pracy w instalacji termicznego przekształcania odpadów następuję w formule on-the-job, jak również podczas wyspecjalizowanych szkoleń dla pracowników. W przypadku nowo wybudowanej instalacji producenci poszczególnych części składowych instalacji przeprowadzają szkolenia, podczas których przekazują wiedzę specjalistyczną w zakresie sterowania stosowanymi technologiami. Uruchomienia instalacji dokonują wspólnie wyszkolony personel eksploatacyjny oraz producent instalacji, zanim zakład zostanie przekazany zleceniodawcy do użytkowania, a personel eksploatacyjny rozpocznie pracę w systemie zmianowym. Z wartością dodaną mamy do czynienia wtedy, gdy operator dysponuje już doświadczonym personelem oraz eksploatuje inne instalacje. W ramach sieci zakładów można przekazywać know-how w zakresie eksploatacji istniejących już instalacji tym nowo wybudowanym, można stosować sprawdzone strategie w ramach przeglądów, napraw i konserwacji oraz generować korzyści w obszarze kosztów poprzez wspólne zakupy dla wielu zakładów. Poza tym duże koncerny eksploatujące instalacje stale implementują strategię w zakresie stosowanych technik oraz procesów przekształcania odpadów, dzięki czemu udaje się długofalowo obniżyć bieżące koszty eksploatacyjne. Polskie miasta i gminy, które zamierzają w przyszłości prowadzić spalarnie odpadów, stoją teraz przed dużym wyzwaniem, związanym z tym, aby znaleźć wykwalifikowanych pracowników i przygotować ich do pracy w zakładach termicznego przekształcania odpadów lub aby pozyskać doświadczonego operatora. EEW pozostaje do dyspozycji wszystkich szukających pomocy w tej kwestii. Grupa EEW Energy from Waste jest operatorem nowoczesnych instalacji przekształcania odpadów łącznie w 19 lokalizacjach na terenie Niemiec, Luksemburga oraz Holandii. W tych instalacjach przekształcanych jest energetycznie i usuwanych w sposób przyjazny dla środowiska ok. 5 milionów ton odpadów rocznie. Dzięki wydajnemu wykorzystaniu energii zawartej w odpadach wytwarza się parę technologiczną dla zakładów przemysłowych, ciepło dla celów centralnego ogrzewania na obszarach mieszkalnych, jak i energię elektryczną  wystarczającą dla ok. 500 000 gospodarstw domowych. Grupa EEW Energy from Waste zatrudnia ok. 1300 pracowników.

Wolfgang Melon

prezes Zarządu EEW Energy from Waste Polska Sp. z o.o. EEW