Fundusz w pełni wykorzystany
Na temat problemów związanych z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej i finansowania ochrony środowiska z Maciejem Rudnickim – Sekretarzem Stanu w Ministerstwie Środowiska – rozmawia Wojciech Dutka
Nieprzerwanie, mimo wielu trudności, zmierzamy w kierunku integracji z Unią Europejską. Wiadomo, że znaczne trudności napotykamy w obszarach związanych z ochroną środowiska. Co mają na celu tzw. okresy przejściowe?
Podstawowym, strategicznym celem polskiej polityki zagranicznej jest szybkie przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Zgodnie z polityczną deklaracją rządu prof. Jerzego Buzka, datą osiągnięcia pełnej gotowości do akcesji jest 31 grudnia 2002 roku. W toczącym się procesie negocjacyjnym, którego przedmiotem jest nasze przyszłe członkostwo w UE, “środowisko” jest jednym z najważniejszych i najtrudniejszych obszarów tematycznych. W celu spełnienia wymagań UE Polska musi dokonać transpozycji do krajowego porządku prawnego ponad 170 aktów wtórnego prawa wspólnotowego w dziedzinie prawa ochrony środowiska. W pierwszej kolejności będą wdrażane te akty prawne, które mają wpływ na funkcjonowanie jednolitego rynku. Ze względu na wysokie koszty programów dostosowawczych, a także możliwe negatywne skutki społeczne spowodowane zbyt szybkim wdrożeniem wszystkich aktów prawnych UE, np. wzrost inflacji, eliminacja z rynku słabszych podmiotów gospodarczych powodująca wzrost bezrobocia, itp., w odniesieniu do kilkunastu aktów prawnych strona polska wystąpiła o okresy przejściowe, od 3 do 13 lat. Na przykład 3-letni okres przejściowy w odniesieniu do dyrektywy Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń i 13-letni okres przejściowy w odniesieniu do dyrektywy Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Założono, że w obszarze “środowisko” dochodzenie do zgodności z wymaganiami UE będzie 3-etapowe. Pierwszy etap obejmuje lata 2000-2002, w tym okresie mają zostać osiągnięte: transpozycja do prawa polskiego acquis communautaire, przeprowadzenie zmian instytucjonalnych oraz modernizacja i dostosowanie krajowej sieci monitoringu środowiska do wymagań UE, opracowanie szczegółowych programów poprawy jakości wód. Weryfikacja istniejących i tworzenie nowych programów gospodarki odpadami, realizacja inwestycji związanych z wdrażaniem tych aktów prawnych UE, w stosunku do których Polska nie występuje o okresy przejściowe, rozpoczęcie inwestycji infrastrukturalnych w aglomeracjach, zgodnie z istniejącymi programami gospodarki odpadami oraz rozpoczęcie inwestycji w zakresie porządkowania gospodarki ściekowej i zaopatrzenia największych aglomeracji miejskich w wodę pitną.
Jak szacuje się wielkość środków, jakie trzeba będzie przeznaczyć na dostosowanie Polski do wymagań Unii i kto będzie musiał te koszty ponieść?
Z transpozycją przepisów unijnych do prawodawstwa polskiego wiąże się konieczność wdrożenia wszystkich ich wymagań w celu zapewnienia osiągnięcia określonego poziomu ochrony środowiska i właściwego stanu poszczególnych jego elementów, tj. powietrza. gleby, wód, itd. Proces wdrożeniowy wiąże się z koniecznością przeprowadzenia szeregu inwestycji mających na celu poprawę stanu środowiska naturalnego i osiągnięcie standardów unijnych. Całkowite skumulowane nakłady inwestycyjne pakietu przedsięwzięć proekologicznych szacuje się na sumę ok. 30-35 mld euro. Najistotniejsze będą inwestycje w następujących obszarach: ochrony wody i gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, ochrony powietrza i zapobiegania zanieczyszczeniom przemysłowym.
Koszty inwestycyjne będą musiały zostać poniesione zarówno przez podmioty publiczne, jak i też prywatne. Aktualnie szacuje się, że w Polsce rocznie wydatkuje się ok. 2,2 mld euro na inwestycje proekologiczne. Różnica bilansowa pomiędzy sumą zapotrzebowania na kapitał niezbędny do sfinansowania inwestycji, a suma dostępnych środków finansowych szacowana jest na kwotę pomiędzy 2,1 a 3 mld euro. Luka finansowa będzie szczególnie wyraźna w pierwszych dwóch, trzech latach wdrażania przepisów UE. Nie będzie jej można wypełnić tylko w oparciu o istniejące źródła oraz instrumenty finansowania inwestycji proekologicznych, gdyż wydaje się, że ich możliwości osiągnęły pułap maksymalny. Dodatkowe fundusze będą musiały być pozyskane z wprowadzenia nowych instrumentów prawnych, finansowych oraz ekonomicznych (m.in. opłaty produktowe i depozytowe, przedakcesyjne oraz kohezyjne środki pomocy zagranicznej, większe obciążenie kosztami ochrony środowiska jego użytkowników). Ciężar finansowania i prowadzenia inwestycji proekologicznych spoczywa zarówno na podmiotach publicznych (np. jednostki samorządu terytorialnego), jak i też na podmiotach prywatnych (przedsiębiorcy). W odniesieniu do pierwszej grupy podmiotów należy dostrzec zjawisko wzrostu poziomu zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego i osiągania przez wiele z tych jednostek górnych limitów zadłużenia i obsługi zadłużenia wyznaczanych przez ustawę o finansach publicznych. Konsekwencją tego jest brak możliwości zapewnienia finansowania wszystkich kosztów inwestycyjnych i odkładanie lub wydłużanie okresu realizacji poszczególnych przedsięwzięć. Z kolei dla przedsiębiorców realizujących inwestycje proekologiczne, ale także dla instytucji finansowych obsługujących ten obszar aktywności gospodarczej, istotne znaczenie ma obowiązująca od 1 stycznia br. Ustawa o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców. Aktualnie trwają prace eksperckie, których przedmiotem jest precyzyjne ustalenie konsekwencji prawnych i finansowych tej ustawy dla sektora inwestycji proekologicznych.
Biorąc pod uwagę stan prawny i faktyczny, można stwierdzić, że istnieje pilna potrzeba znalezienia odpowiedzi na pytanie w jaki sposób istniejącymi lub nowymi instrumentami prawnymi, ekonomicznymi lub finansowymi wypełnić lukę w systemie finansowania inwestycji proekologicznych tak, aby nie dopuścić do opóźnienia realizacji programu wdrożeniowego unijnych norm prawa ekologicznego i osiągania ekologicznych standardów UE. Potencjalne opóźnienie może mieć niekorzystny wpływ na osiąganie celów zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego i ekologicznego w naszym kraju. Mając na uwadze powyższe, Ministerstwo Środowiska z dużym wyprzedzeniem rozpoczęło działania mające na celu stworzenie pakietu nowych i zmodyfikowanie istniejących instrumentów prawnych, ekonomicznych i finansowych ochrony środowiska. Bardzo zaawansowane są prace legislacyjne w sejmie nad projektem Ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej oraz projektem Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Rozwiązania zaproponowane w stawach mają na celu wprowadzenie mechanizmów zapewniających ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów określonego rodzaju, ich racjonalne zagospodarowanie, ochronę środowiska przed niekorzystnym oddziaływaniem niektórych rodzajów odpadów, a także wprowadzenie systemu dodatkowych opłat ekologicznych.
Przy problemach samorządu terytorialnego z finansowaniem ochrony środowiska, jakie są możliwości pozyskania dodatkowych pieniędzy na inwestycje w tej dziedzinie?
Wspólnie z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Ekofunduszem, Bankiem Ochrony Środowiska oraz Giełdą Papierów Wartościowych prowadzone są prace nad koncepcją nowych instrumentów finansowych. Rozważane jest zintensyfikowanie działalności kapitałowej NFOŚiGW i zaproponowanie beneficjentom nowych rozwiązań w tej dziedzinie, rozważane jest także stworzenie rynku obligacji ekologicznych, które byłyby dodatkowym źródłem finansowania inwestycji komunalnych.
Niezwykle istotne jest efektywne wykorzystywanie środków finansowych pochodzących z pomocy zagranicznej, przede wszystkim z funduszy Unii Europejskiej (ISPA i PHARE), Banku Światowego, z umów bilateralnych. Podstawowym funduszem pomocowym w dziedzinie ochrony środowiska jest obecnie ISPA. W pierwszym roku funkcjonowania tego funduszu Ministerstwo Środowiska osiągnęło znaczący sukces, gdyż na 10 projektów zaproponowanych przez stronę polską do współfinansowania ze środków ISPA, Komisja Europejska przyznała 100% możliwych do uzyskania w roku 2000 środków finansowych, a zatem fundusz został w pełni wykorzystany.
Obecnie środki pochodzące z funduszu ISPA stanowią największą część pomocy unijnej dla Polski w dziedzinie ochrony środowiska. Fundusz ISPA utworzony Rozporządzeniem nr 1267/1999 Rady Europejskiej z dnia 21 czerwca 1999 roku i przeznaczony na wsparcie procesu akcesyjnego w dziedzinie transportu i ochrony środowiska ma za zadanie współfinansować projekty inwestycyjne, które z racji swej wielkości nie mogły być realizowane w oparciu o dotychczas istniejące fundusze pomocowe UE. Na lata 2000-2006 UE przeznaczyła ponad 1 miliard euro rocznie na pomoc w formie funduszu ISPA dla dziesięciu krajów starających się o członkostwo w Unii. Polska w ramach tej kwoty, łącznie na transport i ochronę środowiska, może otrzymać od 30 do 37% środków, co stanowi 312-384,8 milionów euro, a to oznacza rocznie od 156 do 192,4 milionów euro przeznaczonych na inwestycje w sektorze ochrony środowiska. W 2000 roku kwota ta w sektorze środowiska wyniosła ponad 176 miliony euro, zatem Polska na tle innych krajów kandydujących wypada bardzo dobrze. Nasz udział w funduszu jest najwyższy.
Wszystkie przedsięwzięcia wspierane przez ISPA muszą być efektywne ekonomicznie. Należy pamiętać, że nie jest to tożsame z opłacalnością finansową. Analiza społecznych kosztów i korzyści (CBA) musi wykazać korzyść netto dla społeczeństwa z realizacji inwestycji.
Projekty, które mają szansę uzyskać wsparcie ze środków ISPA nie muszą być opłacalne finansowo bez subwencji ze źródeł publicznych. Jednakże wraz z subwencjami wskaźniki ekonomiczne powinny przekroczyć próg opłacalności, co jest warunkiem koniecznym, aby przedsięwzięcie mogło być przez inwestora zrealizowane. Należy też wykazać płynność finansową projektu w okresie eksploatacji albo udokumentować zdolność do jej zapewnienia. Zbyt wysoka rentowność finansowa przedsięwzięcia spowoduje odmowę lub zmniejszenie subwencji z ISPA, gdyż będzie oznaczała, że projekt może być sfinansowany ze źródeł komercyjnych.
Pod koniec 2000 r. Komitet Zarządzający ISPA w Brukseli zaakceptował do dofinansowania pierwszych 10 projektów, jak wygląda sprawa kierowania do Brukseli kolejnych wniosków?
W styczniu 2000 r. Minister Środowiska ogłosił przystąpienie do procedury wyłaniania wniosków o dofinansowanie przedsięwzięć do ISPA 2001. Procedurę wyboru i oceny projektów ustaliło Ministerstwo Środowiska wspólnie z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który na mocy porozumienia pełni rolę biura wykonawczego dla funduszu ISPA w sektorze ochrony środowiska. Wieloetapowa procedura wyłaniania ostatecznej listy projektów w oparciu o obszerny katalog kryteriów i wag została zakończona w grudniu 2000 r. 18 stycznia 2001 roku Minister Środowiska ogłosił listę 22 projektów, które po spełnieniu wszystkich wymogów formalnych i merytorycznych zostaną przedstawione jako propozycja polska Komisji Europejskiej.
Co na zakończenie chciałby Pan powiedzieć naszym Czytelnikom?
Polska stoi obecnie przed wielką szansą dynamicznego rozwoju, jaką stwarza szybka integracja z Unią Europejską, dodatkowo możemy skorzystać z nowych możliwości, jakie niesie ze sobą stosowanie zasad zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego z poszanowaniem i właściwym wykorzystaniem środowiska naturalnego. Wejście Polski na drogę ekorozwoju jest zadaniem na najbliższe lata zarówno władzy publicznej, jak i też partnerów społecznych.
Dziękuję za rozmowę.
Maciej Rudnicki
Doktor nauk prawnych, jest autorem publikacji w dziedzinie prawa i finansów. Od 1997 r. poseł na Sejm RP, członek klubu parlamentarnego AWS i władz krajowych Porozumienia Polskich Chrześcijańskich Demokratów. Od 2000 r. sekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska. Odpowiedzialny m.in. za nadzór nad Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska. Odpowiada również za koordynację rozwiązań systemowych w zakresie instrumentów ekonomiczno-finansowych ekorozwoju, koordynację współpracy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi oraz nadzór nad obsługą zagranicznych środków pomocowych. Przewodniczący Komitetu Sterującego do spraw funduszu ISPA.
Nieprzerwanie, mimo wielu trudności, zmierzamy w kierunku integracji z Unią Europejską. Wiadomo, że znaczne trudności napotykamy w obszarach związanych z ochroną środowiska. Co mają na celu tzw. okresy przejściowe?
Podstawowym, strategicznym celem polskiej polityki zagranicznej jest szybkie przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Zgodnie z polityczną deklaracją rządu prof. Jerzego Buzka, datą osiągnięcia pełnej gotowości do akcesji jest 31 grudnia 2002 roku. W toczącym się procesie negocjacyjnym, którego przedmiotem jest nasze przyszłe członkostwo w UE, “środowisko” jest jednym z najważniejszych i najtrudniejszych obszarów tematycznych. W celu spełnienia wymagań UE Polska musi dokonać transpozycji do krajowego porządku prawnego ponad 170 aktów wtórnego prawa wspólnotowego w dziedzinie prawa ochrony środowiska. W pierwszej kolejności będą wdrażane te akty prawne, które mają wpływ na funkcjonowanie jednolitego rynku. Ze względu na wysokie koszty programów dostosowawczych, a także możliwe negatywne skutki społeczne spowodowane zbyt szybkim wdrożeniem wszystkich aktów prawnych UE, np. wzrost inflacji, eliminacja z rynku słabszych podmiotów gospodarczych powodująca wzrost bezrobocia, itp., w odniesieniu do kilkunastu aktów prawnych strona polska wystąpiła o okresy przejściowe, od 3 do 13 lat. Na przykład 3-letni okres przejściowy w odniesieniu do dyrektywy Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń i 13-letni okres przejściowy w odniesieniu do dyrektywy Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Założono, że w obszarze “środowisko” dochodzenie do zgodności z wymaganiami UE będzie 3-etapowe. Pierwszy etap obejmuje lata 2000-2002, w tym okresie mają zostać osiągnięte: transpozycja do prawa polskiego acquis communautaire, przeprowadzenie zmian instytucjonalnych oraz modernizacja i dostosowanie krajowej sieci monitoringu środowiska do wymagań UE, opracowanie szczegółowych programów poprawy jakości wód. Weryfikacja istniejących i tworzenie nowych programów gospodarki odpadami, realizacja inwestycji związanych z wdrażaniem tych aktów prawnych UE, w stosunku do których Polska nie występuje o okresy przejściowe, rozpoczęcie inwestycji infrastrukturalnych w aglomeracjach, zgodnie z istniejącymi programami gospodarki odpadami oraz rozpoczęcie inwestycji w zakresie porządkowania gospodarki ściekowej i zaopatrzenia największych aglomeracji miejskich w wodę pitną.
Jak szacuje się wielkość środków, jakie trzeba będzie przeznaczyć na dostosowanie Polski do wymagań Unii i kto będzie musiał te koszty ponieść?
Z transpozycją przepisów unijnych do prawodawstwa polskiego wiąże się konieczność wdrożenia wszystkich ich wymagań w celu zapewnienia osiągnięcia określonego poziomu ochrony środowiska i właściwego stanu poszczególnych jego elementów, tj. powietrza. gleby, wód, itd. Proces wdrożeniowy wiąże się z koniecznością przeprowadzenia szeregu inwestycji mających na celu poprawę stanu środowiska naturalnego i osiągnięcie standardów unijnych. Całkowite skumulowane nakłady inwestycyjne pakietu przedsięwzięć proekologicznych szacuje się na sumę ok. 30-35 mld euro. Najistotniejsze będą inwestycje w następujących obszarach: ochrony wody i gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami, ochrony powietrza i zapobiegania zanieczyszczeniom przemysłowym.
Koszty inwestycyjne będą musiały zostać poniesione zarówno przez podmioty publiczne, jak i też prywatne. Aktualnie szacuje się, że w Polsce rocznie wydatkuje się ok. 2,2 mld euro na inwestycje proekologiczne. Różnica bilansowa pomiędzy sumą zapotrzebowania na kapitał niezbędny do sfinansowania inwestycji, a suma dostępnych środków finansowych szacowana jest na kwotę pomiędzy 2,1 a 3 mld euro. Luka finansowa będzie szczególnie wyraźna w pierwszych dwóch, trzech latach wdrażania przepisów UE. Nie będzie jej można wypełnić tylko w oparciu o istniejące źródła oraz instrumenty finansowania inwestycji proekologicznych, gdyż wydaje się, że ich możliwości osiągnęły pułap maksymalny. Dodatkowe fundusze będą musiały być pozyskane z wprowadzenia nowych instrumentów prawnych, finansowych oraz ekonomicznych (m.in. opłaty produktowe i depozytowe, przedakcesyjne oraz kohezyjne środki pomocy zagranicznej, większe obciążenie kosztami ochrony środowiska jego użytkowników). Ciężar finansowania i prowadzenia inwestycji proekologicznych spoczywa zarówno na podmiotach publicznych (np. jednostki samorządu terytorialnego), jak i też na podmiotach prywatnych (przedsiębiorcy). W odniesieniu do pierwszej grupy podmiotów należy dostrzec zjawisko wzrostu poziomu zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego i osiągania przez wiele z tych jednostek górnych limitów zadłużenia i obsługi zadłużenia wyznaczanych przez ustawę o finansach publicznych. Konsekwencją tego jest brak możliwości zapewnienia finansowania wszystkich kosztów inwestycyjnych i odkładanie lub wydłużanie okresu realizacji poszczególnych przedsięwzięć. Z kolei dla przedsiębiorców realizujących inwestycje proekologiczne, ale także dla instytucji finansowych obsługujących ten obszar aktywności gospodarczej, istotne znaczenie ma obowiązująca od 1 stycznia br. Ustawa o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców. Aktualnie trwają prace eksperckie, których przedmiotem jest precyzyjne ustalenie konsekwencji prawnych i finansowych tej ustawy dla sektora inwestycji proekologicznych.
Biorąc pod uwagę stan prawny i faktyczny, można stwierdzić, że istnieje pilna potrzeba znalezienia odpowiedzi na pytanie w jaki sposób istniejącymi lub nowymi instrumentami prawnymi, ekonomicznymi lub finansowymi wypełnić lukę w systemie finansowania inwestycji proekologicznych tak, aby nie dopuścić do opóźnienia realizacji programu wdrożeniowego unijnych norm prawa ekologicznego i osiągania ekologicznych standardów UE. Potencjalne opóźnienie może mieć niekorzystny wpływ na osiąganie celów zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego i ekologicznego w naszym kraju. Mając na uwadze powyższe, Ministerstwo Środowiska z dużym wyprzedzeniem rozpoczęło działania mające na celu stworzenie pakietu nowych i zmodyfikowanie istniejących instrumentów prawnych, ekonomicznych i finansowych ochrony środowiska. Bardzo zaawansowane są prace legislacyjne w sejmie nad projektem Ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej oraz projektem Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Rozwiązania zaproponowane w stawach mają na celu wprowadzenie mechanizmów zapewniających ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów określonego rodzaju, ich racjonalne zagospodarowanie, ochronę środowiska przed niekorzystnym oddziaływaniem niektórych rodzajów odpadów, a także wprowadzenie systemu dodatkowych opłat ekologicznych.
Przy problemach samorządu terytorialnego z finansowaniem ochrony środowiska, jakie są możliwości pozyskania dodatkowych pieniędzy na inwestycje w tej dziedzinie?
Wspólnie z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Ekofunduszem, Bankiem Ochrony Środowiska oraz Giełdą Papierów Wartościowych prowadzone są prace nad koncepcją nowych instrumentów finansowych. Rozważane jest zintensyfikowanie działalności kapitałowej NFOŚiGW i zaproponowanie beneficjentom nowych rozwiązań w tej dziedzinie, rozważane jest także stworzenie rynku obligacji ekologicznych, które byłyby dodatkowym źródłem finansowania inwestycji komunalnych.
Niezwykle istotne jest efektywne wykorzystywanie środków finansowych pochodzących z pomocy zagranicznej, przede wszystkim z funduszy Unii Europejskiej (ISPA i PHARE), Banku Światowego, z umów bilateralnych. Podstawowym funduszem pomocowym w dziedzinie ochrony środowiska jest obecnie ISPA. W pierwszym roku funkcjonowania tego funduszu Ministerstwo Środowiska osiągnęło znaczący sukces, gdyż na 10 projektów zaproponowanych przez stronę polską do współfinansowania ze środków ISPA, Komisja Europejska przyznała 100% możliwych do uzyskania w roku 2000 środków finansowych, a zatem fundusz został w pełni wykorzystany.
Obecnie środki pochodzące z funduszu ISPA stanowią największą część pomocy unijnej dla Polski w dziedzinie ochrony środowiska. Fundusz ISPA utworzony Rozporządzeniem nr 1267/1999 Rady Europejskiej z dnia 21 czerwca 1999 roku i przeznaczony na wsparcie procesu akcesyjnego w dziedzinie transportu i ochrony środowiska ma za zadanie współfinansować projekty inwestycyjne, które z racji swej wielkości nie mogły być realizowane w oparciu o dotychczas istniejące fundusze pomocowe UE. Na lata 2000-2006 UE przeznaczyła ponad 1 miliard euro rocznie na pomoc w formie funduszu ISPA dla dziesięciu krajów starających się o członkostwo w Unii. Polska w ramach tej kwoty, łącznie na transport i ochronę środowiska, może otrzymać od 30 do 37% środków, co stanowi 312-384,8 milionów euro, a to oznacza rocznie od 156 do 192,4 milionów euro przeznaczonych na inwestycje w sektorze ochrony środowiska. W 2000 roku kwota ta w sektorze środowiska wyniosła ponad 176 miliony euro, zatem Polska na tle innych krajów kandydujących wypada bardzo dobrze. Nasz udział w funduszu jest najwyższy.
Wszystkie przedsięwzięcia wspierane przez ISPA muszą być efektywne ekonomicznie. Należy pamiętać, że nie jest to tożsame z opłacalnością finansową. Analiza społecznych kosztów i korzyści (CBA) musi wykazać korzyść netto dla społeczeństwa z realizacji inwestycji.
Projekty, które mają szansę uzyskać wsparcie ze środków ISPA nie muszą być opłacalne finansowo bez subwencji ze źródeł publicznych. Jednakże wraz z subwencjami wskaźniki ekonomiczne powinny przekroczyć próg opłacalności, co jest warunkiem koniecznym, aby przedsięwzięcie mogło być przez inwestora zrealizowane. Należy też wykazać płynność finansową projektu w okresie eksploatacji albo udokumentować zdolność do jej zapewnienia. Zbyt wysoka rentowność finansowa przedsięwzięcia spowoduje odmowę lub zmniejszenie subwencji z ISPA, gdyż będzie oznaczała, że projekt może być sfinansowany ze źródeł komercyjnych.
Pod koniec 2000 r. Komitet Zarządzający ISPA w Brukseli zaakceptował do dofinansowania pierwszych 10 projektów, jak wygląda sprawa kierowania do Brukseli kolejnych wniosków?
W styczniu 2000 r. Minister Środowiska ogłosił przystąpienie do procedury wyłaniania wniosków o dofinansowanie przedsięwzięć do ISPA 2001. Procedurę wyboru i oceny projektów ustaliło Ministerstwo Środowiska wspólnie z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który na mocy porozumienia pełni rolę biura wykonawczego dla funduszu ISPA w sektorze ochrony środowiska. Wieloetapowa procedura wyłaniania ostatecznej listy projektów w oparciu o obszerny katalog kryteriów i wag została zakończona w grudniu 2000 r. 18 stycznia 2001 roku Minister Środowiska ogłosił listę 22 projektów, które po spełnieniu wszystkich wymogów formalnych i merytorycznych zostaną przedstawione jako propozycja polska Komisji Europejskiej.
Co na zakończenie chciałby Pan powiedzieć naszym Czytelnikom?
Polska stoi obecnie przed wielką szansą dynamicznego rozwoju, jaką stwarza szybka integracja z Unią Europejską, dodatkowo możemy skorzystać z nowych możliwości, jakie niesie ze sobą stosowanie zasad zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego z poszanowaniem i właściwym wykorzystaniem środowiska naturalnego. Wejście Polski na drogę ekorozwoju jest zadaniem na najbliższe lata zarówno władzy publicznej, jak i też partnerów społecznych.
Dziękuję za rozmowę.
Maciej Rudnicki
Doktor nauk prawnych, jest autorem publikacji w dziedzinie prawa i finansów. Od 1997 r. poseł na Sejm RP, członek klubu parlamentarnego AWS i władz krajowych Porozumienia Polskich Chrześcijańskich Demokratów. Od 2000 r. sekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska. Odpowiedzialny m.in. za nadzór nad Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska. Odpowiada również za koordynację rozwiązań systemowych w zakresie instrumentów ekonomiczno-finansowych ekorozwoju, koordynację współpracy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi oraz nadzór nad obsługą zagranicznych środków pomocowych. Przewodniczący Komitetu Sterującego do spraw funduszu ISPA.
