Kiedy w 1346 r. Tatarzy oblegli Teodozję na Krymie i nie mogli jej zdobyć, postanowili sięgnąć po broń biologiczną. Katapultami wstrzeliwali za mury miasta ciała zmarłych na dżumę ludzi. Teodozja padła pod wpływem epidemii. Nie jest zatem prawdą, że za roznoszenie dżumy odpowiadały jedynie szczury ? zwierzęta, które zmieniły miasta jak chyba żadne inne.

Spośród wszystkich mieszkańców miast szczur ma chyba najgorszą reputację. Kojarzy się z brudem, chorobami, kanałami, cuchnącym rynsztokiem. ?Szczur! Szczur!? ? krzyczą ludzie, goniąc go z miotłą albo ustawiając pułapki. Panika i odraza, jaką niosą za sobą szczury, to pokłosie potężnych epidemii, które wstrząsały Europą i światem w średniowieczu, jak się wydaje, chociaż tak naprawdę dżuma nokautowała mieszkańców miast aż do XVIII, nawet XIX w., dopóki nie powaliły jej osiągnięcia współczesnej medycyny.

Dzisiaj ?czarna śmierć? jest rzadka, niemal całkowicie uleczalna. W czasach jednak, gdy nie było na nią siły, gdy umierali wszyscy, ludzie w obawie przed nią zamykali się w domach, zabijali deskami drzwi i okna, bez wiedzy, że bakteria z rodzaju Yersinia, która ją wywołuje, nie uznaje takich barier.

 

Pchła śmierci

W książce ?Medicus?, na podstawie której powstał film z Tomem Payne i Benem Kingsleyem, pisarz Noah Gordon opisuje angielskiego chłopaka z XI w., który dociera aż do Isfahanu w Persji, gdzie medycyny uczy wielki Awic...