Ochrona środowiska w świetle uwarunkowań gospodarczych od poziomu lokalnego po globalny, ze szczególnym naciskiem na gospodarkę o obiegu zamkniętym, to tematy, które zdominowały tegoroczny Międzynarodowy Kongres Ochrony Środowiska ENVIOCN. Jubileuszowa, XX edycja tego wydarzenia odbyła się 10-11 października w Poznaniu i została zorganizowana przez firmę Abrys.

ENVICON to najbardziej rozpoznawalne i prestiżowe spotkanie branży ochrony środowiska w Polsce. ? Jesteśmy niezmiernie dumni z tego jubileuszu, bowiem możliwość spotkania z Państwem i dyskusji zawsze pozwala nam poszerzyć horyzonty w tak wymagającej dziedzinie jak ochrona środowiska ? powiedziała, otwierając ENVICON, Magdalena Dutka, prezes zarządu firmy Abrys. Poinformowała też uczestników, że w tym roku w Kongresie zdecydowało się wziąć udział ponad 700 osób. ? Przez ostatnie dwadzieścia lat udowadnialiśmy, że Kongres w połączeniu z wystawą targową jest bardzo potrzebny wszystkim współpracującym z nami reprezentantom branży ochrony środowiska ? dodała prezes firmy Abrys.


W tym roku na Kongresie gościło wielu znamienitych gości. Wśród nich znaleźli się m.in. przedstawiciele Komisji Europejskiej, europejskich agend i stowarzyszeń oraz administracji rządowej i samorządowej, eksperci i reprezentanci świata nauki oraz prezesi renomowanych firm w branży ochrony środowiska. Podczas tegorocznej edycji tradycyjnie poruszone zostały tematy związane z gospodarką odpadami oraz gospodarką wodno-ściekową. Jednakże, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom branży ochrony środowiska, do programu wprowadzono też nowe sesje tematyczne: energetykę oraz ochronę powietrza. Ponadto pierwszego dnia Kongresu odbyła się premiera pierwszego raportu na temat gospodarki o obiegu zamkniętym dla Polski. W trakcie Kongresu, oprócz licznych wykładów, odbyło się sześć paneli dyskusyjnych.

Największe wyzwania dla branży
Podczas panelu inauguracyjnego Georges Kremlis, szef oddziału Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska przy Komisji Europejskiej, mówił na temat polityki UE w zakresie ochrony środowiska. Podsumował jej dokonania i mówił o najważniejszych wyzwaniach, które zostały wyznaczone na kolejne lata. Kierunki rozwoju gospodarki odpadami w Polsce przedstawił z kolei Sławomir Mazurek, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska. Mówił on m.in. o tym, że obecnie realizowana w naszym kraju gospodarka odpadami związana jest z transformacją od gospodarki linearnej do gospodarki o obiegu zamkniętym. I to jest w tej chwili główny cel Polski (więcej str. 24). O wzajemnych uwarunkowaniach między gospodarką, środowiskiem a przyrodą mówił z kolei prof. dr hab. Andrzej Mizgajski, przewodniczący Państwowej Rady Ochrony Środowiska. ? Ochrona środowiska przestaje być autonomiczną dziedziną, a coraz częściej włączana jest w konkretne działania. A od współczesnej gospodarki oczekuje się, aby wykorzystanie zasobów było roztropne, umiejętne, bez zakłócania procesów przyrodniczych. Niestety, często jest to bardzo trudne ? powiedział A. Mizgajski.
Podsumowaniem sesji inauguracyjnej był panel dyskusyjny, w którym udział wzięli Georges Kremlis, Szef oddziału Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska Komisji Europejskiej, Sławomir Mazurek, Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Środowiska; Roman Wójcik, Zastępca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Iwona Koza, Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, prof. dr hab. Andrzej Mizgajski, Przewodniczący Państwowej Rady Ochrony Środowiska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Marek Haliniak, Główny Inspektor Ochrony Środowiska, Stephane Arditi, Europejskie Biuro Ochrony Środowiska. Panel poprowadził Piotr Talaga, redaktor naczelny wydawnictw firmy Abrys. Podczas dyskusji zwrócił się on z pytaniem do ministra Mazurka, jak ocenia perspektywy realizacji KPGO w skali kraju oraz aktualizacji wojewódzkich planów gospodarki odpadami: ? Jest to wyzwanie w zakresie warunków ex ante. Zobowiązaliśmy się jednak je wypełnić. Chcemy, aby KPGO uwzględniał nasze podejście do circular economy, musimy to jednak realizować w zgodzie z obowiązującymi i wdrażanymi dyrektywami ? mówi S. Mazurek. Poinformował też, że trwają prace nad rozporządzeniem dotyczącym standardów selektywnej zbiórki. ? Musimy realizować też ambitne cele w zakresie recyklingu, a to wydaje się wręcz misją specjalną, gdy uświadomimy sobie, ile jest problemów w tym obszarze ? podkreślił S. Mazurek.
Z kolei Roman Wójcik, zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW, mówił o najważniejszych inwestycjach, na jakie przeznaczona zostanie największa alokacja środków. Jak stwierdził, najważniejszy obszar to ten związany z finansowaniem gospodarki wodno-ściekowej oraz z gospodarką odpadami. Ponadto zwrócił uwagę, że duży problem w skali kraju stanowi zanieczyszczenie powietrza i tu muszą być podejmowane działanie związane z likwidacją niskiej emisji. ? Priorytetem jest edukacja w zakresie gospodarowania odpadami w obiegu zamkniętym, ale do tego musimy przekonać głównie przemysł ? skonkludował. Ochrona środowiska to dziedzina, która staje się coraz bardziej powiązana nie tylko z przyrodą, ale też z gospodarką i zrównoważonym rozwojem. Jest to także sfera wielu innowacji. Andrzej Mizgajski, zapytany o kierunki, w których tkwi największy jej potencjał, stwierdził, że jest to energetyka słoneczna, a szczególnie koncentrowanie i przechowywanie energii słonecznej.


Palące problemy w gospodarce odpadami
W dalszej części Kongresu, oprócz licznych wykładów, odbył się szereg paneli dyskusyjnych, podczas których uczestnicy mogli brać aktywny udział w omawianiu kluczowych dla branży tematów.
Podczas jednej z sesji, poświęconej zagospodarowaniu odpadów, dyskutowano o najpilniejszych problemach branży. Rozważano m.in. plusy i minusy zamówień wewnętrznych in house. Jak zapowiedziano, prawdopodobnie kwestie in house zostaną ponownie doregulowane. Kolejni mówcy zajmowali się różnymi aspektami przetwarzania odpadów. Mówił o tym m.in. prof. Andrzej Jędrczak z Uniwersytetu Zielonogórskiego, który wskazywał na nowe regulacje BAT w kontekście modernizacji instalacji mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych MBP. Projekt tego dokumentu liczy około tysiąc stron. Obecnie trwają prace nad konkluzjami. ? Ich wersja ostateczna będzie gotowa prawdopodobnie najwcześniej w połowie przyszłego roku ? poinformował prof. Jędrczak. Z kolei Georges Kremlis mówił o aktualnej perspektywie finansowej dla Polski i wyzwaniach w tym obszarze. ? Duże wyzwanie polega na odpowiedniej absorbcji i wykorzystaniu środków w celu budowy odpowiedniej infrastruktury. Oprócz tego są pewne określone warunki, które Polska musi spełnić w obszarach, gdzie finansowanie jest obecnie zawieszone właśnie ze względu na ich niespełnienie. Mam nadzieję, że Polska osiągnie postęp w działaniach zmierzających do spełnienia tych wymogów. Wasz rząd już działa w tym kierunku, a gdy uda się to osiągnąć, środki zostaną zwolnione. Komisja Europejska da dla nich zielone światło. O kondycji polskiej gospodarki odpadami mówił z kolei S. Mazurek. ? Mamy szansę na wykorzystanie pieniędzy unijnych w ochronie środowiska, ale jest to uzależnione od spełnienia przez Polskę określonych wymogów. Chciałbym zaapelować do wszystkich samorządów o większą dynamikę działań. Ministerstwo Środowiska jest gotowe do wsparcia tego procesu.


Strategiczne zarządzanie w gospodarce wodno-ściekowej
Na kolejnej sesji tematycznych Kongresu, poświęconej gospodarce wodno-ściekowej, wyjaśniano m.in., jakie są taryfowe i pozataryfowe skutki wprowadzenia nowej ustawy Prawo wodne dla przedsiębiorstw i gmin. Z kolei czego dotyczy podejście procesowe do zarządzania przedsiębiorstwem i jak poprawiać efektywność firm wod-kan, wyjaśnił prof. Grzegorz Bełz z Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. ? System zarządzania procesami winien opierać się w większej mierze na mechanizmach ciągłego doskonalenia i benchmarków wobec najlepszych, a nie formalizacji i biurokracji. Ważniejsza niż opisywanie projektów jest świadomość pracowników, że są częścią całego procesu produkcyjnego ? wyjaśniał prof. Bełz. Kwestię ograniczonych zasobów naturalnych, w tym wody, poruszyła natomiast prof. Małgorzata Słodowa-Hełpa z poznańskiego Uniwersytetu Ekonomicznego. Podkreślała ona rosnącą rolę wśród świadomych i aktywnych konsumentów, mimo to jednak większość społeczeństwa na co dzień nie zdaje sobie sprawy z doniosłości zagrożenia tragedią ?wspólnego pastwiska? w odniesieniu do zasobów wodnych. ? Wśród recept na współczesne dolegliwości jest zintegrowane zarządzanie. Priorytetowe znaczenie mają systemy zarządzania i współpracy między różnymi podmiotami ? tłumaczyła prelegentka.


Wyzwania w zakresie polityki klimatycznej
 ? Jak ma wyglądać energetyka za kilka lat i gdzie jest w tym środowisko? ? pytał Aleksander Sobolewski, dyrektor Instytutu Chemicznej Przeróbki Węgla, podczas odbywającej się po raz pierwszy na Kongresie ENVIOCN sesji poświęconej kierunkom rozwoju energetyki w Polsce. ? Priorytetem polityki energetycznej pozostanie efektywność energetyczna ? stwierdził natomiast Jan Michalski, przedstawiciel Ministerstwa Energii. Zauważył on także, że w odniesieniu do OZE zasadne wydaje się większe promowanie rozwoju biogazowni z uwagi na ich potencjał generowania nowych miejsc pracy, oczyszczania terenów rolniczych oraz przewidywalność wytwarzanych wolumenów energii. Ponadto bardzo ważne jest wdrażanie inteligentnych sieci energetycznych, a także rozwój transportu elektrycznego.


Podczas tegorocznego Kongresu została zorganizowana również konferencja, na której mówiono o działaniach podejmowanych na rzecz ochrony powietrza w Polsce. Na temat Krajowego Programu Ochrony Powietrza mówiła Kinga Majewska, zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Powietrza i Klimatu z Ministerstwa Środowiska. Jak poinformowała uczestników, resort planuje obecnie m.in. zmianę ustawy Prawo ochrony środowiska, która ma dać możliwość określenia na danym obszarze dopuszczalnych rodzajów i jakości paliw i przeprowadzenie kompensacji emisji poprzez ograniczenie niskiej emisji, a także ma wprowadzić sezonową efektywność energetyczną oraz dopuszczalną emisję substancji z instalacji spalania paliw o mocy cieplnej do 0,5 MW. Projekt zmian w październiku został przekazany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych. Podczas Kongresu ENVICON odbyło się także Otwarte Spotkanie Rady RIPOK, działającej przy Komitecie Ochrony Środowiska Krajowej Izby Gospodarczej.
Zwieńczeniem Kongresu ENVICON była uroczysta wieczorna Gala, którą poprowadził Marcin Prokop, a wieczór uświetnił koncert zespołu De Mono (więcej na str. 18).

Barbara Krawczyk, Piotr Talaga
.

Fot. 1 Kongres Envicon otworzyła Magdalena Dutka, prezes zarządu firmy Abrys
Fot. 2 Podsumowaniem sesji inauguracyjnej był panel dyskusyjny, który poprowadził Piotr Talaga, redaktor naczelny wydawnictw firmy Abrys.
Fot. 3 W Kongresie Envicon w tym roku uczestniczyło ponad 700 osób