Ile jest podmiotów gospodarczych zajmujących się poborem, uzdatnianiem i dostarczaniem wody oraz odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków. Jak wyglądają zatrudnienie i wynagradzanie w tych podmiotach? 

Niniejszy artykuł został sporządzony na podstawie danych zawartych w ?Roczniku Statystycznym Rzeczypospolitej Polskiej Głównego Urzędu Statystycznego 2016?.


Podmioty gospodarcze
 

Pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody
Zgodnie z danymi zawartymi w opracowaniu Głównego Urzędu Statystycznego ?Zmiany strukturalne grup podmiotów gospodarki narodowej w rejestrze REGON, 2016 r.?, w rejestrze REGON 31 grudnia 2016 r. w dziale poboru, uzdatniania i dostarczania wody ogółem zarejestrowane były 1874 podmioty gospodarcze, w tym:
745 spółek handlowych,
584 zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze,
267 spółek wodnych,
236 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, 
34 spółki cywilne,
3 przedsiębiorstwa państwowe,
5 spółdzielni.
Jak ukazano na wykresie (rys. 1), najwyższy udział w strukturze podmiotów gospodarczych wykazywały:
spółki handlowe ? 39,75%,
zakłady budżetowe ? 31,16%, 
spółki wodne ? 14,25%. 
Ponad 12% podmiotów zajmujących się poborem, uzdatnianiem i dostarczaniem wody stanowiły osoby fizyczne, prowadzące działalność gospodarczą, niecałe 2% to spółki cywilne, a ok. 0,4% stanowią przedsiębiorstwa państwowe oraz spółdzielnie. 
Największą grupą podmiotów wykonujących zadania z zakresu poboru, uzdatniania oraz dostarczania wody są spółki handlowe, które stanowią ponad 96%.
W 2016 roku funkcjonowało już 719 
(o 39 więcej niż w 2015 r.) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, zajmujących się poborem, uzdatnianiem oraz dostarczaniem wody, co stanowi 96,51% ogółu spółek handlowych ujętych w tym dziale. Liczba spółek akcyjnych nie zmieniła się w stosunku do 2015 r. i wynosi 13, co przekłada się na 1,74% spółek handlowych w branży. Opisywaną działalnością zajmowały się 3 spółki jawne (0,40%), 7 komandytowych (0,94%) oraz 3 komandytowo-akcyjne (0,40%). Nie odnotowano spółek partnerskich.

Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków
W sektorze odprowadzania i oczyszczania ścieków w 2016 r. zarejestrowanych było 2745 podmiotów (rys. 2), w tym:
2097 osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, 
321 spółek handlowych,
119 spółek cywilnych,
106 zakładów budżetowych,
4 spółdzielnie.
Udział osób fizycznych w całości podmiotów wydawać się może zaskakująco duży (aż 2097) w porównaniu do rodzajów podmiotów zajmujących się poborem, uzdatnianiem i dostarczaniem wody (236 osób fizycznych). Ma to związek z faktem, że sekcja PKD 37.00.Z obejmuje takie działy, jak oczyszczanie szamb czy ścieki dowożone do punktów zlewnych, a tym często zajmują się małe podmioty. Stanowi to potwierdzenie, że w analizie branży wodociągowo-kanalizacyjnej bardziej odpowiednie jest stosowanie danych z działu pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody. 
W dziale odprowadzanie i oczyszczanie ścieków w 2016 r. w rejestrze REGON ujęto 321 spółek handlowych. Wśród nich było 297 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (92,52%), 
10 akcyjnych (3,12%), 7 jawnych (2,18%) oraz 7 komandytowych (2,18%).

Zatrudnienie

Pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody

Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego z 31 grudnia 2015 r., w przedsiębiorstwach zajmujących się poborem, uzdatnianiem oraz dostarczaniem wody zatrudnionych było 42,2 tys. osób i w stosunku do stanu z 31 grudnia 2014 r. zmalało o 0,24%. Podobne zjawisko można zaobserwować, analizując przeciętne zatrudnienie, które w wodociągach w 2015 r. wyniosło ogółem 40,7 tys. osób, co oznacza, że w odniesieniu do 2014 r. zmniejszyło się o 0,73%. 

Jak wynika z wykresu (rys. 3), do 2010 r.wzrastały liczba osób zatrudnionych oraz przeciętne zatrudnienie w przedsiębiorstwach zajmujących się poborem, uzdatnianiem oraz dostarczaniem wody. Jedynie w 2007 r. wartość ta pozostawała bez zmian w stosunku do roku poprzedniego. Rok 2011 był pierwszym, kiedy nastąpiło zmniejszenie zatrudnienia w dziale poboru, uzdatniania i dostarczania wody, natomiast lata 2012-2015 okazały się kolejnymi okresami charakteryzującymi się powolnym spadkiem zatrudnienia w branży.


Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego z 31 grudnia 2015 r., w przedsiębiorstwach zajmujących się odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków zatrudnionych było 40,1 tys. osób i w stosunku do stanu zatrudnienia 
z 31 grudnia 2014 r. wzrosło o 1%. Podobne relacje można zaobserwować, 
analizując przeciętne zatrudnienie, 
które w tych przedsiębiorstwach w 2015 r.
wyniosło ogółem 37,5 tys. osób, co oznacza, że w stosunku do 2014 r. nastąpił wzrost o 0,53%. 
Liczba osób zatrudnionych oraz przeciętne zatrudnienie w przedsiębiorstwach zajmujących się gospodarowaniem ściekami w ostatnich latach zwiększały się. Zmniejszenie się liczby zatrudnionych oraz przeciętnego zatrudnienia w tego rodzaju przedsiębiorstwach odnotowano jedynie w latach 2009 i 2012 r. Od 2013 roku wartości te wzrastają, a najwyższy poziom osiągnęły w 2015 r. ? wówczas liczba zatrudnionych wyniosła 40,1 tys., a przeciętne zatrudnienie to 37,5 tys. osób (rys. 4). 


Wynagrodzenia


Dostawa wody, gospodarowanie ściekami i odpadami, rekultywacja
Zgodnie z danymi z ?Rocznika Statystycznego RP 2016?, przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w przedsiębiorstwach zajmujących się poborem, uzdatnianiem i dostarczaniem wody w 2015 r.
wynosiło 4 099,58 zł i było o 174,7 zł wyższe niż w 2014 r., co stanowi wzrost o 2,80%. W tym samym okresie wynagrodzenie w przedsiębiorstwach zajmujących się dostawą wody, gospodarowaniem ściekami i odpadami oraz rekultywacją wyniosło 3 825,28 zł i było o 140,5 zł wyższe od tego w 2014 r., tj. o 3,81%. Wynagrodzenie to okazało się jednak zdecydowanie niższe niż w dziale wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorąca wodę, w którym w 2015 r. płacono przeciętnie 6 546,95 zł (wzrost o 3,04% w stosunku do 2014 r.). Wynagrodzenie w przedsiębiorstwach zajmujących się poborem, uzdatnianiem i dostarczaniem wody było niewiele wyższe od wynagrodzenia w gospodarce ogółem (3 907,85 zł) oraz wynagrodzenia w przemyśle (3 983,49 zł). 


Marta Wojnowska
główny specjalista 
ds. analiz ekonomicznych IGWP