Pomimo znaczących potrzeb i potencjału w zakresie kogeneracji temat ten, choć ostatnio bardzo popularny i nośny, ciągle nie znajduje odzwierciedlenia ani w kreowaniu mechanizmów i warunków sprzyjających rozwojowi gospodarki skojarzonej, ani w ilości realizowanych w Polsce i w Europie inwestycji.
Dyrektywa 2004/8/WE z 11 lutego 2004 r. w sprawie promowania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na wewnętrznym rynku energii przyniosła nadzieję na zmianę tej sytuacji. Jej celem jest zwiększenie efektywności energetycznej i wzrost bezpieczeństwa dostaw energii poprzez stworzenie ram dla promowania i rozwoju wysoko sprawnego, skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe oraz oszczędność energii pierwotnej na wewnętrznym rynku energii, przy uwzględnieniu szczególnych warunków krajowych, a zwłaszcza warunków klimatycznych i gospodarczych. Dyrektywa nie zawiera konkretnych przepisów dotyczących mechanizmów wspierania kogeneracji, dając państwom członkowskim swobodę w tym zakresie w ramach dozwolonej przez Traktat UE pomocy publicznej, a także zgodnie z wytycznymi Wspólnoty dotyczącymi pomocy państwa dla przedsięwzięć chroniących środowisko, które nie dopuszczają kumulacji pomocy z różnych tytułów. Wytyczne te dopuszczają takie rodzaje mechanizmów pomocy publicznej, dla których można wykazać, że przyczyniają się do obniżenia zużycia energii lub obniżenia jednostkowej emisji zanieczyszczeń środowiska. Istotne jest, aby pomoc publiczna była kierowana tylko do kogeneracji, w przypadku której istnieje możliwość całkowitego wykorzystania ciepła użytecznego zgodnie z definicją dyrektywy.
Implementacja dyrektywy w Polsce wiąże się z wprowadzeniem odpowiednich zapisów (nowelizacji) do ustawy Prawo energetyczne. Można stwierdzić, że ustawa ta zawiera już pewne formy wsparcia dla energii elektrycznej produkowanej w skojarzeniu, ale do pełnego wdrożenia zapisów dyrektywy niezbędne jest określenie kierunków rozwiązania systemowego, możliwego do zaakceptowania przez większość podmiotów sektora elektroenergetycznego.
Krajowa Agencja Poszanowania Energii 10 maja br. zorganizowała międzynarodową konferencję pt. „Perspektywy rozwoju kogeneracji w Polsce i na wspólnym rynku europejskim”. Jej uczestnicy mogli zapoznać się z aktualnym stanem wdrażania ww. dyrektywy w kontekście obecnych i planowanych regulacji prawnych oraz barier i ograniczeń w tej dziedzinie. W konferencji udział wzięli zaproszeni przedstawiciele Komisji Europejskiej, rządu RP, instytucji europejskich, oraz liczne grono specjalistów reprezentujących instytucje i firmy zajmujące się problematyką kogeneracji.
Przedstawione zostały zagadnienia techniczne związane z planowaniem i wdrażaniem projektów z zakresu kogeneracji oraz możliwości finansowania tego typu inwestycji. Problematyka kogeneracji zaprezentowana została na przykładzie wybranych krajów UE (m.in. Danii i Niemiec). Konferencja była współfinansowana ze środków Komisji Europejskiej w ramach programu „Inteligentna Energia – Europa”.
(uw)