IV Ogólnopolski Kongres Geotermalny odbył się w dniach od 30 września do 2 października 2013 r. w Zakopanem. Jego organizatorami byli Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne PSG, a także PEC Geotermia Podhalańska, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, AGH WGGiOŚ Katedra Surowców Energetycznych oraz redakcja czasopisma ?GLOBEnergia?.

Kongres był głównym krajowym wydarzeniem adresowanym do środowisk naukowców, praktyków, inwestorów, firm usługowych, badawczo-rozwojowych, samorządowców itp., działających w szeroko pojętym sektorze geotermii. W spotkaniu wzięło udział ok. 200 uczestników ? naukowców i praktyków. Reprezentowali oni główne ośrodki naukowe i badawcze, firmy geofizyczne, wiertnicze, usługowe, grupę inwestorów oraz samorządowców. Nie zabrakło też przedstawicieli ministerstw, instytucji i agend rządowych, zajmujących się problematyką wykorzystania odnawialnych zasobów energii (w tym geotermii), członków Parlamentu Europejskiego i Sejmu RP.

Odbyło się pięć sesji plenarnych, dwie sesje panelowe i 12 sesji technicznych. Wygłoszono blisko 60 referatów, a 14 kolejnych przedstawiono podczas sesji posterowej. W drugim dniu Kongresu odbyła się sesja jubileuszowa z okazji 20-lecia PEC Geotermii Podhalańskiej. Przypomniano początki projektu, przedstawiono doświadczenia, znaczące efekty ekologiczne, rezultaty ekonomiczne (od kilku lat są to już przychody) oraz stan dzisiejszy i plany dalszego rozwoju. PEC od 1994 r. jest największym dostawcą ciepła geotermalnego w Polsce i jednym z większych w Europie.

Przegląd doświadczeń

Podczas obrad Kongresu dokonano m.in. przeglądu doświadczeń i osiągnięć w rozwoju geotermii, przedstawiono dobre polskie przykłady, projekty i propozycje wykorzystania wód oraz energii geotermalnej, perspektywiczne kierunki rozwoju w Polsce (szeroko pojęte ciepłownictwo, rekreacja, lecznictwo, w wybranych lokalizacjach ? instalacje binarne do produkcji energii elektrycznej, zwykle w kogeneracji, o niewielkiej mocy elektrycznej). Podczas sesji podsumowującej obrady (2.10.2013 r.) przedstawiono wnioski z referatów, prowadzanych, polemik oraz rozmów kuluarowych.

Pracujące już w kraju instalacje, wzrost wykorzystania energii geotermalnej (chociaż na mniejszą skalę niż w innych państwach), związane z tym korzyści ekologiczne i gospodarcze, rosnąca akceptacja społeczna, a także realizowane inwestycje i zainteresowanie kolejnymi przekonują, że jest to dziedzina sprawdzona oraz perspektywiczna.

Z drugiej strony z referatów i dyskusji jasno wynikało, że geotermia ciągle jest niedoceniana przez wielu decydentów, a w związku z tym brakuje istotnego wsparcia publicznego, pomimo faktu, że sprawdza się ona w naszych krajowych warunkach jako niezawodne, nieemisyjne i konkurencyjne odnawialne źródło ciepła. W tym kontekście wskazywano m.in. decyzję ministra środowiska z 2012 r. w sprawie zakończenia programu ?Energetyczne wykorzystanie zasobów geotermalnych? (wspierającego wiercenia poszukiwawcze i rozpoznawcze za wodami geotermalnymi), brak wsparcia dla ciepła geotermalnego (podobnie jak i ciepła z innych OZE) w oczekiwanej ustawie dot. OZE. Między innymi te okoliczności powodują, że sytuacja w zakresie energetycznego wykorzystania zasobów geotermalnych w Polsce przedstawia się niekorzystnie na tle innych krajów Europy, w których do 2015 r. zostanie zrealizowanych ok. 170 nowych projektów ukierunkowanych na ciepłownictwo i kogenerację, co spowoduje niemal podwojenie dotychczasowej zainstalowanej mocy cieplnej. Wskazano m.in. na przykład Danii, gdzie z inicjatywy rządu rozpoczął się projekt dot. wszechstronnej oceny warunków w ramach wyboru miast już posiadających sieci grzewcze, do których można będzie wprowadzić energię geotermalną.

Natomiast w Polsce analogiczna ?Koncepcja rozwoju geotermii w miastach?, przygotowana przez PSG, od kilku lat nie może wejść w bardziej zaawansowaną fazę. Realizacja koncepcji mogłaby przyczynić się do istotnego wzrostu wykorzystania energii geotermalnej jako jednego z rodzajów OZE. Uzyskała ona rekomendacje niektórych przedstawicieli rządu i parlamentu, należy zatem oczekiwać, że uda się rozpocząć stadium realizacji.

Wskazywano także, że tylko współpraca środowisk naukowców i praktyków z przedstawicielami rządu, samorządów i inwestorów jest drogą do wypracowywania odpowiednich warunków prawnych, finansowych i organizacyjnych, sprzyjających rozwojowi wykorzystania energii geotermalnej w naszym kraju, co było podstawą ?Deklaracji współpracy na rzecz rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w Polsce? z marca 2010 r., której sygnatariuszami są przedstawiciele rządu, parlamentu RP i PSG.

Były odznaczenia            

Podczas uroczystej akademii Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne przyznało przedsiębiorstwu PEC Geotermia Podhalańska Medal Honorowy im. Erazma Syksta jako wyraz uznania dla wielu osób, instytucji i firm z kręgów nauki i samorządów, od lat 80. XX w. w różnorodny sposób zaangażowanych w inicjowanie i realizację działań, które zaowocowały wybudowaniem geotermalnej sieci ciepłowniczej na Podhalu oraz jej pomyślnym funkcjonowaniem.

W programie Kongresu została uwzględniona również interesująca wyjazdowa sesja techniczna do wybranych obiektów geotermalnych na Podhalu. Zorganizowano też spacery techniczne do kąpieliska geotermalnego na Polanie Szymoszkowej.

Beata Kępińska

Tytuł i śródtytuły od redakcji