Kanał

W związku z coraz większymi problemami z pozyskaniem wody pitnej w wielu regionach krajów arabskich wraca się do rozwiązań znanych już w starożytności. Na początku pierwszego tysiąclecia przed nasza erą Persowie zaczęli budowę skomplikowanych systemów tunelowych, nazywanych kanatami, służących do wydobywania wód gruntowych w suchych partiach górskich dzisiejszego Iranu. Tunele kanatów kopano ręcznie, a ich szerokość była wystarczająca, aby mógł się w nich zmieścić człowiek. Długość tuneli wynosiła nawet kilka kilometrów, a pionowe szyby lokalizowano co ok. 20 ? 30 metrów w celu usuwania przez nie urobku i zapewnienia wentylacji. Główny tunel był minimalnie nachylony w dół od obszarów górskich do zamieszkałych terenów nizinnych. Stamtąd kanały rozprowadzały wodę na pola. Te niesamowite konstrukcje pozwoliły perskim rolnikom przetrwać suche okresy na obszarach bez wód powierzchniowych. Wiele kanatów nadal jest użytkowanych, zwłaszcza w paśmie od Chin po Maroko. Prędkość przepływu wody w kanacie steruje poziomem lustra wody podziemnej. Woda dostarczana jest przez cały czas, a jej nadmiar można magazynować poprzez spiętrzenie. Wraz z rozprzestrzenianiem się islamu również ta technologia pozyskiwania wody zaczęła pojawiać się na nowych obszarach. Kanaty opanowały cały basen Morza Śródziemnego i południową część Azji. Jednak podziemne źródła wody nie były w stanie zaspokoić zapotrzebowania na wodę skupisk ludzkich i obszarów rolniczych je otaczających. Dziś coraz częściej próbuje się odbudowywać pochodzące sprzed setek lat kanały, a także tworzyć nowe. Taki system kanatów jest nadal używany w Iranie, gdzie funkcjonują aż 22 tys. takich instalacji. W Palestynie wciąż w ten sposób nawadnia się gaje oliwne, winnice i sady. Nawet Izrael planuje przystosowanie do ponownego wykorzystania kanaty opuszczone przez Palestyńczyków po powstaniu państwa żydowskiego. Są one do dziś głównym źródłem wody do nawadniania pól tarasowych na zboczach w Omanie i Jemenie. Dzięki nim wsie na obrzeżach Półwyspu Arabskiego poszerzają uprawy pszenicy i lucerny, wykorzystywanych na paszę dla zwierząt. Ciekawostką są różnorodne nazwy kanatów. W Iranie instalacja ta nosi nazwę qanat, w Afganistanie i Pakistanie karaz, na półwyspie Arabskim falaj, w Jordanii i Syrii romani, w Afryce północnej fogarra lub fughara, w Maroku khettara, a w Hiszpanii galeria.

Inwestycje dla środowiska

W Waszyngtonie ruszyła budowa ogromnych tuneli, które mają wspomóc sieć kanalizacyjną miasta. Wzdłuż rzeki Potomac powstanie kanał o długości ponad 6 km. Drążyć go będzie maszyna o masie ponad 1323 ton. Dzisiejszy system kanalizacyjny nie radzi sobie z odprowadzaniem ścieków po intensywnych opadach, gdyż system nie przyjmuje całej wody. Jej nadmiar, który trafi do kanałów, miesza się ze ściekami komunalnymi i częściowo bez oczyszczania przelewa się do rzeki. Nowe tunele mają przejąć nadmiar ścieków i zmniejszyć prędkość ich spływu, żeby oczyszczalnia ścieków mogła je wszystkie przejąć i oczyścić. ? System kanalizacji wzbogacony o nowy tunel zmniejszy przepełnienie kanalizacji o 98%, co powoduje, że jest to inwestycja bardzo perspektywiczna ? powiedział George S. Hawkins, dyrektor generalny District of Columbia Water. Dzięki nowej instalacji poprawi się stan wód w rzekach Potomac i Anacostia. Podobne tunele istnieją w takich w miastach, jak Chicago, Indianapolis i Atlanta. DC Water dostarcza wodę, odbiera i oczyszcza ścieki dla milionów osób mieszkających na stałe oraz pracujących w stolicy Stanów Zjednoczonych. Przedsiębiorstwo odbiera również ścieki z niektórych miejscowości hrabstw Maryland, Loudoun i Fairfax w stanie Wirginia. DC Water dysponuje jedną z największych oczyszczalni ścieków na świecie ? jej szczytowa zdolność to ponad 4 mld litrów ścieków na dobę.

 

Na podstawie: www.waterworld.com, www.waterhistory.org.

Opracowanie: Łukasz Bandosz