Obecny globalny kryzys finansowy i gospodarczy jest tylko jednym z symptomów dramatycznych procesów, jakie dokonują się w świecie. Ich skala, ale przede wszystkim diagnoza przyczyn i zastosowane działania naprawcze będą miały zasadniczy wpływ na kształt i zasady funkcjonowania gospodarki światowej. Świat po kryzysie nie będzie już taki, jakim był dotychczas! Oznacza to także nieuchronne, głębokie zmiany w sektorze energetycznym.

Konieczne zmiany w energetyce
Spowolnienie gospodarcze złagodziło jednak i odwróciło uwagę opinii publicznej – choć tylko przejściowo – od innego poważnego zagrożenia, jakim jest narastający globalny kryzys energetyczny. Tymczasem bezpieczeństwo energetyczne – zarówno w skali całego globu, jak i poszczególnych państw oraz regionów, wyrażające się w systemowych i prawnych gwarancjach dostępu każdego konsumenta do zrównoważonych, bezpiecznych i pewnych źródeł energii za rozsądną cenę – jest kluczem do zrealizowania wizji zrównoważonego rozwoju globu!
Globalne zasoby tzw. energii odnawialnej (OZE) wielokrotnie przekraczają obecne zapotrzebowanie na energię całej gospodarki światowej, dając szansę zapewnienia, a przynajmniej zwiększenia takiego bezpieczeństwa. Musimy jedynie nauczyć się wykorzystywać je efektywnie.
Polska, podobnie jak inne kraje europejskie, stoi przed zasadniczym wyzwaniem – jak zwiększyć efektywność wykorzystania energii i zmienić strukturę źródeł jej wytwarzania, zaspokajając uzasadnione potrzeby społeczeństwa i gospodarki, a jednocześnie redukując presje na ekosystemy.
 
Oczekiwanie na zmiany
Środowiska reprezentowane na Kongresie w Poznaniu od lat podejmują wysiłki, aby idee te realizować w praktyce. Owocują one rozwojem różnych form energetyki odnawialnej. Rozwój ten nie jest jednak tak dynamiczny, jak byśmy tego pragnęli, mogli i, co więcej, powinni osiągać, zwłaszcza wobec przyjętych zobowiązań.
Konieczne jest zatem dalsze doskonalenie rozwiązań systemowych, prawnych i technicznych, ukierunkowanych na tworzenie i umacnianie trwałych warunków dla rozwoju i funkcjonowania tego sektora energetyki.
Uczestnicy Kongresu oczekują od władz publicznych podjęcia skoordynowanej kampanii informacyjnej, przeciwstawiającej się różnego rodzaju uproszczeniom, insynuacjom i przekłamaniom pojawiającym się w debacie publicznej czy przekazywanym społeczeństwu w formie nierzetelnej informacji reklamowej. Dotyczy to w szczególności rzekomego znaczącego wpływu rosnącego udziału OZE na ceny energii finalnej czy szkodliwości dla zdrowia i środowiska niektórych form energetyki odnawialnej.
Za ze wszech miar wskazane należy uznać pilne podjęcie koordynowanych i wspieranych centralnie działań, mających na celu realizację programu rzetelnej edukacji energetycznej skierowanej do całego społeczeństwa, ale w szczególności do odbiorców finalnych oraz przedstawicieli organów administracji publicznej – rządowej i samorządowej.
Uczestnicy Kongresu wyrazili przekonanie, że rozwój sektora OZE to szansa dla modernizacji i lepszego wykorzystania zasobów naturalnych oraz kapitału wiedzy i ludzkiej przedsiębiorczości w naszym kraju. Ci ludzie wiedzą, jak ten rozwój realizować, a od władz publicznych i całego społeczeństwa oczekują aktywnego wsparcia i współdziałania, aby procesy te czynić jak najbardziej efektywnymi i społecznie użytecznymi.
Podczas dyskusji plenarnej i na konferencjach tematycznych uczestnicy Kongresu przyjęli wnioski i postulaty (ramka).
 
Tomasz Podgajniak, przewodniczący Rady Programowej Międzynarodowego Kongresu Energii Odnawialnej Green Power 2009, członek Rady Programowo-Naukowej PIGEO
 

Podsumowanie Kongresu – wnioski
§        Konieczne jest pilne opracowanie i przyjęcie Krajowego Programu Rozwoju Energetyki Odnawialnej jako programu wykonawczego do Polityki Energetycznej Polski do 2030 r., który wskaże drogę do uzyskania 15% udziału energii OZE w 2020 r. i określi konkretne zadania dla wszystkich odpowiedzialnych organów władzy, instytucji publicznych i przedsiębiorców. Obecne działania organów administracji centralnej i regionalnej są w znacznej mierze niespójne, uderza brak koordynacji działań i decyzji podejmowanych w sferze polityki przestrzennej, fiskalnej czy ochrony przyrody z celami w zakresie rozwoju OZE.
§        Władze publiczne nie mogą ignorować rysującego się konfliktu o wymiarze aksjologicznym – rozwój „przyjaznej środowisku” energetyki odnawialnej nie może być hamowany przez powstające lawinowo bariery przestrzenne i przyrodnicze, wynikające z chaotycznego i pozbawionego strategicznej spójności rozwijania systemu NATURA 2000. Konieczne jest pilne wypracowanie i zastosowanie w tym zakresie jednolitego w skali kraju podejścia, które zapewni pełną i skuteczną ochronę rzeczywiście unikalnych w skali kraju i kontynentu siedlisk i gatunków, a jednocześnie wyznaczy przestrzeń dla swobodnego rozwoju OZE.
§        Niezbędne wydaje się przyśpieszenie prac i przyjęcie długofalowej Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Dokument ten powinien odnieść się i proponować rozwiązania w kwestii konfliktów przyrodniczo-przestrzennych, o których mowa powyżej.
§        Nieodzowne jest wyznaczenie w procedurach planowania przestrzennego obszarów dedykowanych dla rozwoju OZE, a nowe rozwiązania prawne powinny nakładać taki obowiązek na organy samorządowe pod rygorem nieważności planu lub studium.
§        Konieczne jest przyśpieszenie i wzmocnienie działań rządu oraz operatorów sieciowych w dziedzinie rozwoju sieci przesyłowych i ułatwienie dostępu do sieci wytwórców energii. Jest to warunek zasadniczy dla rozwoju energetyki rozproszonej (zalicza się do niej większość przedsięwzięć OZE). Wymaga ona dalszego systemowego wsparcia poprzez system certyfikatów dla wytwórców określonych rodzajów energii, a także poprzez wprowadzenie certyfikatów inwestycyjnych. System ten powinien objąć wszystkie formy energii, w tym w szczególności ciepło wytwarzane z OZE oraz pobierane ze środowiska (pompy ciepła, geotermia).
§        Odpowiedzialne za rozwój sieci instytucje i organizacje powinny otrzymać pilne wsparcie prawne i finansowe, które pozwoli przyśpieszyć rozwiązywanie nabrzmiałych przez dziesięciolecia problemów w sferze efektywności i niezawodności przesyłu, służebności terenów czy wyznaczania i praktycznego wykorzystywania korytarzy infrastrukturalnych.
§        Niezbędne jest eliminowanie sztucznych, korupcjogennych barier i ograniczeń, jakie pojawią się na linii wytwórcy energii – operatorzy sieciowi.
§        Konieczne jest uproszczenie i zapewnienie spójności rozwiązań prawnych oraz efektywności stosowania przepisów prawa odnoszących się do inwestycji w sektorze OZE – proces inwestycyjny musi być przewidywalny, czas trwania procedur przygotowania i uzgodnienia inwestycji nie może zależeć od dobrej woli czy niekompetencji i niewiedzy urzędników.
§        przyjmowane rozwiązania prawne, w tym systemy wsparcia, muszą być trwałe, co najmniej w średniookresowym horyzoncie planistycznym. Ewentualne korekty systemowe nie mogą dotykać inwestycji już zrealizowanych lub będących w trakcie realizacji.