Nowe obowiązki punktów skupu złomu
Nowelizacja ustawy o odpadach (opublikowana w DzU z 2004 r. nr 116, poz. 1208) obowiązująca od 25 lipca 2004 r. wprowadza nowe zasady gospodarowania odpadami metali w zakresie przyjmowania oraz dokumentowania przyjęcia tych odpadów. Zmiany dotyczą wprowadzenia nowych elementów do procedury przyjmowania odpadów metali przez tzw. punkty skupu złomu, polegających na prowadzeniu dodatkowej dokumentacji wskazującej źródło pochodzenia odpadu oraz tożsamość osoby lub przedsiębiorstwa przekazującego odpady.
Przyczyną wprowadzenia nowelizacji są bardzo częste kradzieże metalowych elementów infrastruktury telekomunikacyjnej, elektroenergetycznej, wodno-kanalizacyjnej, kolejowej, drogowej itp. Nowe przepisy mają w założeniu ograniczyć te negatywne zjawiska. Oczywiście niezależnie od nowych regulacji punkty takie muszą (bez wyjątków) posiadać ważną decyzję obejmującą co najmniej zezwolenie na zbieranie odpadów, z wyszczególnieniem kodów przyjmowanych odpadów metali.
Istotą omawianej nowelizacji jest wprowadzenie dodatkowego obowiązku dokumentowania przyjęcia odpadów metali poprzez wypełnianie specjalnego formularza, którego wzór określa rozporządzenie, które nie zostało jeszcze opublikowane (stan na 19.08.04). Jednakże to, co powinien zawierać formularz określa bezpośrednio ustawa, znany jest także projekt wzoru takiego formularza, który, jak to wynika z informacji przekazywanych przez Ministerstwo Środowiska, jest obecnie w trakcie uzgodnień międzyresortowych.
Nowe przepisy powinny być stosowane już od 25 lipca, warto więc dokładniej przeanalizować techniczne sprawy związane z nowymi regulacjami oraz ich konsekwencje dla przedsiębiorców i osób fizycznych dostarczających odpady do punktów skupu. Zgodnie z art. 43a pkt 2 znowelizowanej ustawy, w formularzu muszą być w szczególności zawarte informacje charakteryzujące odpad (rodzaj odpadu, rodzaj produktu, z którego powstał odpad, oraz źródło pochodzenia odpadu) oraz dostawcę odpadu.
Istotne różnice
W projekcie wzoru formularza zakres powyższych informacji został uszczegółowiony poprzez wskazanie miejsca pochodzenia odpadu oraz określenie kodu odpadu. Kod ten ustalony jest na podstawie katalogu odpadów, o którym mowa w ustawie o odpadach. W tym miejscu warto wskazać istotne różnice w stosunku do zasad prowadzenia ewidencji odpadów, wynikających z dotychczasowych przepisów i obowiązujących nadal, niezależnie od omawianych nowych regulacji prawnych. Przede wszystkim, w odróżnieniu od karty przekazania odpadu, którą powinien przygotować i wypełnić przekazujący odpad, co wynika z art. 36 pkt 7 ustawy o odpadach, formularz przyjęcia odpadów metali wypełnia posiadacz odpadów prowadzący punkt zbierania odpadów metali. Tak więc wszystkie informacje potrzebne do wypełnienia formularza musi uzyskać od osoby dostarczającej złom, która nie jest zobowiązana do składania oświadczeń co do źródła i miejsca pochodzenie odpadu. Przyjmujący odpad nie ma ani podstaw, ani tym bardziej obowiązku nieprzyjęcia odpadów metali, jeśli spotka się z odmową udzielenia takich informacji. W tej sytuacji jako źródło pochodzenia odpadów możliwe będzie jedynie wskazanie osoby dostarczającej odpad.
Co do pozostałych informacji z tego zakresu, to można oczekiwać występowania dwóch zasadniczych sytuacji. W pierwszej odpad dostarcza przedsiębiorca (lub jego pracownik), który go wytworzył lub świadczy usługę transportu i na którym spoczywają obowiązki posiadacza odpadu wynikające z ustawy o odpadach, a więc m.in. obowiązek potwierdzenia przejęcia odpadu za pomocą karty przekazania odpadu. Tak więc kod i rodzaj odpadu można przepisać z tej karty. Należy jeszcze raz podkreślić, że w przedstawionym przypadku oba dokumenty muszą wystąpić, mimo że część informacji jest dublowana. Ma to szczególne znaczenie w przypadku kontroli. Natomiast co do rodzaju produktu, z którego powstał odpad, to należy wskazać urządzenie, z którego pochodzi odpad, np. drut nawojowy transformatora, rury instalacji wodociągowej itp. W formularzu rodzaj odpadu oraz rodzaj produktu, z którego powstał, należy przedstawić opisowo w sposób umożliwiający ewentualną identyfikację źródła, z którego dany odpad pochodzi.
Cele dochodzeniowo-śledcze
Nie ulega wątpliwości, że omawiany formularz ma służyć ewentualnym celom dochodzeniowo-śledczym, umożliwiającym ustalenie, czy dostarczony do punktu skupu odpad nie pochodzi ze wspomnianych na wstępie elementów infrastruktury. Świadczą o tym, wskazane w ustawie, organy mogące kontrolować dokumentację, tzn. m.in. policja, straż miejska i służby ochrony kolei, które poza tym nie mają uprawnień do kontrolowania pozostałej dokumentacji związanej z gospodarką odpadami. Z punktu widzenia ustawowego systemu ewidencji odpadów formularz nie ma istotnego znaczenia, gdyż wszystkie niezbędne informacje zawiera już karta przekazania odpadu.
W sytuacji, gdy odpady dostarcza osoba fizyczna nie mająca obowiązku prowadzenia ewidencji, informacje potrzebne do wypełnienia formularza musi ustalić prowadzący punkt zbierania odpadów metali. Konieczność ustalenia kodu odpadu nie powinna być utrudnieniem, gdyż było to niezbędne także przed wprowadzeniem nowelizacji i wynikało z obowiązku założenia karty ewidencji odpadu.
Przyczyną wprowadzenia nowelizacji są bardzo częste kradzieże metalowych elementów infrastruktury telekomunikacyjnej, elektroenergetycznej, wodno-kanalizacyjnej, kolejowej, drogowej itp. Nowe przepisy mają w założeniu ograniczyć te negatywne zjawiska. Oczywiście niezależnie od nowych regulacji punkty takie muszą (bez wyjątków) posiadać ważną decyzję obejmującą co najmniej zezwolenie na zbieranie odpadów, z wyszczególnieniem kodów przyjmowanych odpadów metali.
Istotą omawianej nowelizacji jest wprowadzenie dodatkowego obowiązku dokumentowania przyjęcia odpadów metali poprzez wypełnianie specjalnego formularza, którego wzór określa rozporządzenie, które nie zostało jeszcze opublikowane (stan na 19.08.04). Jednakże to, co powinien zawierać formularz określa bezpośrednio ustawa, znany jest także projekt wzoru takiego formularza, który, jak to wynika z informacji przekazywanych przez Ministerstwo Środowiska, jest obecnie w trakcie uzgodnień międzyresortowych.
Nowe przepisy powinny być stosowane już od 25 lipca, warto więc dokładniej przeanalizować techniczne sprawy związane z nowymi regulacjami oraz ich konsekwencje dla przedsiębiorców i osób fizycznych dostarczających odpady do punktów skupu. Zgodnie z art. 43a pkt 2 znowelizowanej ustawy, w formularzu muszą być w szczególności zawarte informacje charakteryzujące odpad (rodzaj odpadu, rodzaj produktu, z którego powstał odpad, oraz źródło pochodzenia odpadu) oraz dostawcę odpadu.
Istotne różnice
W projekcie wzoru formularza zakres powyższych informacji został uszczegółowiony poprzez wskazanie miejsca pochodzenia odpadu oraz określenie kodu odpadu. Kod ten ustalony jest na podstawie katalogu odpadów, o którym mowa w ustawie o odpadach. W tym miejscu warto wskazać istotne różnice w stosunku do zasad prowadzenia ewidencji odpadów, wynikających z dotychczasowych przepisów i obowiązujących nadal, niezależnie od omawianych nowych regulacji prawnych. Przede wszystkim, w odróżnieniu od karty przekazania odpadu, którą powinien przygotować i wypełnić przekazujący odpad, co wynika z art. 36 pkt 7 ustawy o odpadach, formularz przyjęcia odpadów metali wypełnia posiadacz odpadów prowadzący punkt zbierania odpadów metali. Tak więc wszystkie informacje potrzebne do wypełnienia formularza musi uzyskać od osoby dostarczającej złom, która nie jest zobowiązana do składania oświadczeń co do źródła i miejsca pochodzenie odpadu. Przyjmujący odpad nie ma ani podstaw, ani tym bardziej obowiązku nieprzyjęcia odpadów metali, jeśli spotka się z odmową udzielenia takich informacji. W tej sytuacji jako źródło pochodzenia odpadów możliwe będzie jedynie wskazanie osoby dostarczającej odpad.
Co do pozostałych informacji z tego zakresu, to można oczekiwać występowania dwóch zasadniczych sytuacji. W pierwszej odpad dostarcza przedsiębiorca (lub jego pracownik), który go wytworzył lub świadczy usługę transportu i na którym spoczywają obowiązki posiadacza odpadu wynikające z ustawy o odpadach, a więc m.in. obowiązek potwierdzenia przejęcia odpadu za pomocą karty przekazania odpadu. Tak więc kod i rodzaj odpadu można przepisać z tej karty. Należy jeszcze raz podkreślić, że w przedstawionym przypadku oba dokumenty muszą wystąpić, mimo że część informacji jest dublowana. Ma to szczególne znaczenie w przypadku kontroli. Natomiast co do rodzaju produktu, z którego powstał odpad, to należy wskazać urządzenie, z którego pochodzi odpad, np. drut nawojowy transformatora, rury instalacji wodociągowej itp. W formularzu rodzaj odpadu oraz rodzaj produktu, z którego powstał, należy przedstawić opisowo w sposób umożliwiający ewentualną identyfikację źródła, z którego dany odpad pochodzi.
Cele dochodzeniowo-śledcze
Nie ulega wątpliwości, że omawiany formularz ma służyć ewentualnym celom dochodzeniowo-śledczym, umożliwiającym ustalenie, czy dostarczony do punktu skupu odpad nie pochodzi ze wspomnianych na wstępie elementów infrastruktury. Świadczą o tym, wskazane w ustawie, organy mogące kontrolować dokumentację, tzn. m.in. policja, straż miejska i służby ochrony kolei, które poza tym nie mają uprawnień do kontrolowania pozostałej dokumentacji związanej z gospodarką odpadami. Z punktu widzenia ustawowego systemu ewidencji odpadów formularz nie ma istotnego znaczenia, gdyż wszystkie niezbędne informacje zawiera już karta przekazania odpadu.
W sytuacji, gdy odpady dostarcza osoba fizyczna nie mająca obowiązku prowadzenia ewidencji, informacje potrzebne do wypełnienia formularza musi ustalić prowadzący punkt zbierania odpadów metali. Konieczność ustalenia kodu odpadu nie powinna być utrudnieniem, gdyż było to niezbędne także przed wprowadzeniem nowelizacji i wynikało z obowiązku założenia karty ewidencji odpadu.
Wzór formularza przejęcia odpadów metali (pdf)
Obok informacji charakteryzujących odpad, formularz musi zawierać także dane umożliwiające pełną identyfikację dostawcy odpadu. Zgodnie z nowelizacją są to: imię, nazwisko i adres osoby przekazującej odpad, numer dowodu osobistego lub innego dokumentu tożsamości oraz dodatkowo nazwę i adres siedziby przedsiębiorstwa, jeśli osoba przekazująca odpad działa w jego imieniu.
Wzór formularza zawiera dodatkowo rubrykę, w której należy wpisać numer PESEL. Niezbędne dane należy ustalić na podstawie przedstawionych dokumentów. Prowadzący punkt zbierania odpadów metali ma obowiązek odmówić przyjęcia odpadów, jeśli osoba przekazująca odpad nie okaże dokumentu tożsamości. Ponadto przyjmowanie odpadów metali bez potwierdzenia tożsamości osoby przekazującej lub bez wypełnienia formularza podlega karze aresztu lub grzywny. Tak więc dostarczający odpad ma okazać dokument tożsamości, a nie tylko podać swoje dane osobowe.
Obowiązek potwierdzenia tożsamości osoby przekazującej i wypełnienia formularza nie dotyczy jedynie metalowych odpadów opakowaniowych po produktach żywnościowych (np. puszek aluminiowych po napojach). A więc w tym przypadku omawiany formularz nie musi być w ogóle wypełniany. Biorąc pod uwagę cel wprowadzonej nowelizacji, jest to logiczne i oczywiste. Jednakże jeśli zostaną dostarczone inne opakowania metalowe, np. po farbach, rozpuszczalnikach czy paliwach, to obowiązuje w całości omówiona powyżej procedura.
Reasumując, omawiany formularz jest dokumentacją dodatkową, którą należy stosować niezależnie od dotychczas obowiązujących dokumentów używanych w obrocie i ewidencji odpadów. Jego podstawowym zadaniem jest ułatwienie ewentualnych prac dochodzeniowo-śledczych i pod tym kątem należy go wypełniać. Formularze muszą być przechowywane przez pięć lat i okazywane na żądanie wskazanych w ustawie organów kontrolujących.
dr hab. Włodzimierz Urbaniak
Wydział Chemii UAM
Śródtytuły od redakcji
Część zagadnień prawnych dotyczących nowelizacji ustawy była już wcześniej prezentowana, m.in. na łamach „Przeglądu Komunalnego” (6/2004 str. 25, 8/2004 str. 32).
Wzór formularza zawiera dodatkowo rubrykę, w której należy wpisać numer PESEL. Niezbędne dane należy ustalić na podstawie przedstawionych dokumentów. Prowadzący punkt zbierania odpadów metali ma obowiązek odmówić przyjęcia odpadów, jeśli osoba przekazująca odpad nie okaże dokumentu tożsamości. Ponadto przyjmowanie odpadów metali bez potwierdzenia tożsamości osoby przekazującej lub bez wypełnienia formularza podlega karze aresztu lub grzywny. Tak więc dostarczający odpad ma okazać dokument tożsamości, a nie tylko podać swoje dane osobowe.
Obowiązek potwierdzenia tożsamości osoby przekazującej i wypełnienia formularza nie dotyczy jedynie metalowych odpadów opakowaniowych po produktach żywnościowych (np. puszek aluminiowych po napojach). A więc w tym przypadku omawiany formularz nie musi być w ogóle wypełniany. Biorąc pod uwagę cel wprowadzonej nowelizacji, jest to logiczne i oczywiste. Jednakże jeśli zostaną dostarczone inne opakowania metalowe, np. po farbach, rozpuszczalnikach czy paliwach, to obowiązuje w całości omówiona powyżej procedura.
Reasumując, omawiany formularz jest dokumentacją dodatkową, którą należy stosować niezależnie od dotychczas obowiązujących dokumentów używanych w obrocie i ewidencji odpadów. Jego podstawowym zadaniem jest ułatwienie ewentualnych prac dochodzeniowo-śledczych i pod tym kątem należy go wypełniać. Formularze muszą być przechowywane przez pięć lat i okazywane na żądanie wskazanych w ustawie organów kontrolujących.
dr hab. Włodzimierz Urbaniak
Wydział Chemii UAM
Śródtytuły od redakcji
Część zagadnień prawnych dotyczących nowelizacji ustawy była już wcześniej prezentowana, m.in. na łamach „Przeglądu Komunalnego” (6/2004 str. 25, 8/2004 str. 32).
