Certyfikacja opakowań biodegradowalnych
Złożony cykl badań oceniający biodegradowalność oraz przydatność opakowań do kompostowania wymaga wdrożenia systemów potwierdzających spełnienie określonych normatywnie wymagań. Potwierdzenie zgodności z wymaganiami w tym zakresie w wielu państwach realizowane jest w formie certyfikacji. Jednym z pierwszych państw, które w Europie wprowadziło taki system, były Niemcy.
Podstawy do opracowania kryteriów certyfikacji wyrobów biodegradowalnych stworzyło Stowarzyszenie Producentów Materiałów Biodegradowalnych (IBAW)¹. Podstawą do prowadzonej od kilku lat certyfikacji wyrobów biodegradowalnych, w tym opakowań i materiałów opakowaniowych, była norma DIN 54900. Jednostką wydającą certyfikaty jest DIN CERTCO (członek Niemieckiej Organizacji Standaryzacji DIN).
Obecnie przy certyfikacji wykorzystuje się również normę europejską EN 13432:2000². Norma ta, zgodnie z Decyzją Komisji Europejskiej 2001/524/EC³, została uznana za zharmonizowaną z dyrektywą 94/62/EC4.
Recykling organiczny opakowań i materiałów opakowaniowych obejmuje tlenowe warunki kompostowania i beztlenowe warunki biogazyfikacji w komunalnych lub przemysłowych instalacjach do biologicznej obróbki odpadów. Badania opakowań przydatnych do kompostowania, zgodnie z EN 13432:2000, obejmują kilka etapów. Po pierwsze, charakterystykę składu chemicznego (zawartość związków lotnych > 50%, obliczana na podstawie suchej pozostałości po spaleniu w temp. 550°C. Limitowany poziom zawartości metali ciężkich i innych niebezpiecznych pierwiastków). Po drugie, pozytywne badania biodegradowalności (opakowania z materiałów pochodzenia naturalnego: drewna, włókien drzewnych, włókien bawełny, skrobi, masy papierniczej oraz juty nie wymagają badań biodegradowalności. Kolejnym etapem jest określenie zdolności do rozpadu w czasie obróbki biologicznej (podczas testów w warunkach tlenowych i beztlenowych < 10% suchej masy próbek pozostaje na sicie o średnicy oczek > 2 mm). Dodać należy, że proces obróbki biologicznej nie obniża jakości uzyskanego kompostu (kompost zgodny z wymaganiami) oraz nie przynosi negatywnych skutków – pozytywny wynik testów wzrostu roślin5.
Badania wykonywane są zgodnie ze standardami międzynarodowymi (ISO 14851, ISO 14852, ISO 14855) i amerykańskimi (ASTM D 6400, ASTM D 5338, ASTM D 6002), a certyfikaty uznawane są w Europie, USA i Japonii.
Potwierdzić przydatność
Certyfikacja prowadzona przez DIN CERTCO ma na celu potwierdzenie przydatności do kompostowania materiałów polimerowych i produktów z nich wykonanych, łącznie z zastosowanymi środkami pomocniczymi (dodatkowymi) takimi jak środki antyblokingowe, kleje, barwniki i farby do druku, etykiety itp. Jest ona przeprowadzana w oparciu o ustalone zasady i procedury.
Uzyskanie certyfikatu jest związane ze złożeniem przez producenta lub dostawcę próbek materiału lub opakowania, wniosku oraz odpowiedniej dokumentacji zawierającej wyniki badań wykonanych w laboratoriach badawczych akredytowanych lub uznanych przez DIN CERTCO. Wnioskodawca w przypadku materiału lub półproduktu oraz środka pomocniczego, który uzyskał już potwierdzenie przydatności do kompostowania i znalazł się w odpowiednich rejestrach (listy pozytywne), nie musi dołączyć wyników badań.
Opakowania, które uzyskały certyfikat, znakuje się specjalnym znakiem (rys. 1) w celu poinformowania użytkowników, że podlegają one zbiórce razem z odpadami organicznymi przeznaczonymi do kompostowania.
Nie tylko w Niemczech
Podobny do niemieckiego system certyfikacji wyrobów biodegradowalnych i przydatnych do kompostowania stosuje w Belgii AIB-Vinçotte Group z zastosowaniem dwóch znaków: „OK biodegradable” i „OK Compost”6 (rys. 2 i 3).
Systemy certyfikacji prowadzone lub mające być wdrożone w bliskiej perspektywie w Europie (Niemcy, Szwajcaria, Holandia, Wielka Brytania, Polska, Belgia, Norwegia i Finlandia) oraz znaki przydatności do kompostowania stosowane w ramach tych systemów zilustrowano na rys. 4.
W USA przeprowadza się certyfikację w oparciu o normę ASTM D 6400. Logo kompostowalności (rys. 5) nadają amerykańska Rada ds. Kompostowania oraz Instytut Produktów Biodegradowalnych w przypadku, gdy opakowanie spełnia wymagania ww. normy.
W Polsce uprawnienia DIN CERTCO do prowadzania certyfikacji wyrobów przydatnych do kompostowania oraz przyznawania znaku przedstawionego na rys. 1 (z polskim napisem „kompostowalny”) uzyskał Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań w Warszawie. Certyfikacja prowadzona będzie zgodnie z ustalonymi procedurami obejmującymi: złożenie wniosku oraz wymaganej dokumentacji (w tym wyników przeprowadzonych badań), kontrolę warunków organizacyjno-technicznych u wnioskodawcy, ocenę opakowania zgodnie z przyjętymi kryteriami technicznymi i skierowaniem wniosku na posiedzenie Komitetu Technicznego, orzeczenie tegoż Komitetu, wydanie certyfikatu oraz kontrolę prawidłowości stosowania certyfikatu u wnioskodawcy.
Źródła
dr inż. Hanna Żakowska
Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań
Warszawa
Podstawy do opracowania kryteriów certyfikacji wyrobów biodegradowalnych stworzyło Stowarzyszenie Producentów Materiałów Biodegradowalnych (IBAW)¹. Podstawą do prowadzonej od kilku lat certyfikacji wyrobów biodegradowalnych, w tym opakowań i materiałów opakowaniowych, była norma DIN 54900. Jednostką wydającą certyfikaty jest DIN CERTCO (członek Niemieckiej Organizacji Standaryzacji DIN).
Obecnie przy certyfikacji wykorzystuje się również normę europejską EN 13432:2000². Norma ta, zgodnie z Decyzją Komisji Europejskiej 2001/524/EC³, została uznana za zharmonizowaną z dyrektywą 94/62/EC4.
Recykling organiczny opakowań i materiałów opakowaniowych obejmuje tlenowe warunki kompostowania i beztlenowe warunki biogazyfikacji w komunalnych lub przemysłowych instalacjach do biologicznej obróbki odpadów. Badania opakowań przydatnych do kompostowania, zgodnie z EN 13432:2000, obejmują kilka etapów. Po pierwsze, charakterystykę składu chemicznego (zawartość związków lotnych > 50%, obliczana na podstawie suchej pozostałości po spaleniu w temp. 550°C. Limitowany poziom zawartości metali ciężkich i innych niebezpiecznych pierwiastków). Po drugie, pozytywne badania biodegradowalności (opakowania z materiałów pochodzenia naturalnego: drewna, włókien drzewnych, włókien bawełny, skrobi, masy papierniczej oraz juty nie wymagają badań biodegradowalności. Kolejnym etapem jest określenie zdolności do rozpadu w czasie obróbki biologicznej (podczas testów w warunkach tlenowych i beztlenowych < 10% suchej masy próbek pozostaje na sicie o średnicy oczek > 2 mm). Dodać należy, że proces obróbki biologicznej nie obniża jakości uzyskanego kompostu (kompost zgodny z wymaganiami) oraz nie przynosi negatywnych skutków – pozytywny wynik testów wzrostu roślin5.
Badania wykonywane są zgodnie ze standardami międzynarodowymi (ISO 14851, ISO 14852, ISO 14855) i amerykańskimi (ASTM D 6400, ASTM D 5338, ASTM D 6002), a certyfikaty uznawane są w Europie, USA i Japonii.
Potwierdzić przydatność
Certyfikacja prowadzona przez DIN CERTCO ma na celu potwierdzenie przydatności do kompostowania materiałów polimerowych i produktów z nich wykonanych, łącznie z zastosowanymi środkami pomocniczymi (dodatkowymi) takimi jak środki antyblokingowe, kleje, barwniki i farby do druku, etykiety itp. Jest ona przeprowadzana w oparciu o ustalone zasady i procedury.
Uzyskanie certyfikatu jest związane ze złożeniem przez producenta lub dostawcę próbek materiału lub opakowania, wniosku oraz odpowiedniej dokumentacji zawierającej wyniki badań wykonanych w laboratoriach badawczych akredytowanych lub uznanych przez DIN CERTCO. Wnioskodawca w przypadku materiału lub półproduktu oraz środka pomocniczego, który uzyskał już potwierdzenie przydatności do kompostowania i znalazł się w odpowiednich rejestrach (listy pozytywne), nie musi dołączyć wyników badań.
Rys. 1. Znak (IBAW) informujący o tym, że opakowanie ulega biodegradacji i nadaje się do kompostowania (uzyskało certyfikat DIN CERTCO)
Opakowania, które uzyskały certyfikat, znakuje się specjalnym znakiem (rys. 1) w celu poinformowania użytkowników, że podlegają one zbiórce razem z odpadami organicznymi przeznaczonymi do kompostowania.
Nie tylko w Niemczech
Podobny do niemieckiego system certyfikacji wyrobów biodegradowalnych i przydatnych do kompostowania stosuje w Belgii AIB-Vinçotte Group z zastosowaniem dwóch znaków: „OK biodegradable” i „OK Compost”6 (rys. 2 i 3).
Rys. 2. Znak informujący o tym, że materiał opakowania ulega biodegradacji (wg AIB-Vinçotte Group)
Rys. 3. Znak informujący o tym, że opakowanie nadaje się do kompostowania (wg AIB-Vinçotte Group)
Systemy certyfikacji prowadzone lub mające być wdrożone w bliskiej perspektywie w Europie (Niemcy, Szwajcaria, Holandia, Wielka Brytania, Polska, Belgia, Norwegia i Finlandia) oraz znaki przydatności do kompostowania stosowane w ramach tych systemów zilustrowano na rys. 4.
W USA przeprowadza się certyfikację w oparciu o normę ASTM D 6400. Logo kompostowalności (rys. 5) nadają amerykańska Rada ds. Kompostowania oraz Instytut Produktów Biodegradowalnych w przypadku, gdy opakowanie spełnia wymagania ww. normy.
Rys. 4. Systemy certyfikacji prowadzone lub mające być wdrożone w bliskiej perspektywie w Europie7
W Polsce uprawnienia DIN CERTCO do prowadzania certyfikacji wyrobów przydatnych do kompostowania oraz przyznawania znaku przedstawionego na rys. 1 (z polskim napisem „kompostowalny”) uzyskał Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań w Warszawie. Certyfikacja prowadzona będzie zgodnie z ustalonymi procedurami obejmującymi: złożenie wniosku oraz wymaganej dokumentacji (w tym wyników przeprowadzonych badań), kontrolę warunków organizacyjno-technicznych u wnioskodawcy, ocenę opakowania zgodnie z przyjętymi kryteriami technicznymi i skierowaniem wniosku na posiedzenie Komitetu Technicznego, orzeczenie tegoż Komitetu, wydanie certyfikatu oraz kontrolę prawidłowości stosowania certyfikatu u wnioskodawcy.
Rys. 5. Znak informujący o biodegradowalności i przydatności do kompostowania (potwierdzenie uzyskania certyfikatu amerykańskiej Rady ds. Kompostowania i Instytutu Produktów Biodegradowalnych)
Źródła
- Schroeter J.: Creating the framework for widespread use of biodegradable polymers (standardization, labelling, legislation, biowaste management), IBAW, 1998.
- EN 13432:2000 Packaging Requirements for packaging recoverable through composting and biodegradation Test scheme and evaluation criteria for the final acceptance of packaging (PN-EN 13432:2002 Opakowania – Wymagania dotyczące opakowań przydatnych do odzysku przez kompostowanie i biodegradację. Program badań i kryteria oceny do ostatecznej akceptacji opakowań).
- 2001/524/EC: Commission Decision of 28 June 2001 relating to the publication of references for standards EN 13428:2000, EN 13429:2000, EN 13430:2000, EN 13431:2000 and EN 13432:2000 in the Official Journal of the European Communities in connection with Directive 94/62/EC on packaging and packaging waste.
- Directive 94/62/EC of 20 December 1994 on packaging and packaging waste.
- Żakowska H.: Opakowania biodegradowalne, COBRO, Warszawa 2003.
- Jacques G.: Examining the challenger of environmental product certification in global market: combining credibility, visibility and efficiency, Biodegradable Plastics Conference, Frankfurt, 3-4 December 2003.
- Reske J.: Clarifying the recent changes to the European compostable labelling system, Biodegradable Plastics Conference, Frankfurt, 3-4 December, 2003.
dr inż. Hanna Żakowska
Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań
Warszawa
