W procesie kształtowania polityki rozwoju gmin położonych na obszarach cennych przyrodniczo, środowisko przyrodnicze winno być podstawowym wyznacznikiem możliwości rozwoju, a następnie głównym czynnikiem decydującym o wyborze wariantu koncepcji, weryfikującym rozwiązania przestrzenne w harmonii ze środowiskiem przyrodniczym. Należy pamiętać, że najlepszą formą ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego jest odpowiednie zagospodarowanie terenu.
Kształtowane przez wieki tereny wiejskie, zagospodarowywane przy uwzględnieniu ograniczeń wynikających z uwarunkowań przyrodniczych, społecznych i technicznych, posiadają specyficzną, właściwą sobie fizjonomię. Współczesny krajobraz obszarów wiejskich obok terenów użytkowanych rolniczo (ok. 60% powierzchni kraju) tworzą powierzchnie leśne, zbiorniki wodne i cieki, twory przyrody, ogrody przydomowe i dziedzictwo kulturowe. Uroda krajobrazu wsi, poza zachowaną wiejskością, zależy w dużym stopniu od udziału na jej terenie różnych kategorii obszarów cennych przyrodniczo, krajobrazowo i kulturowo. Na terenach wiejskich, które na koniec 2002 r. zajmowały 93,2% ogólnej powierzchni kraju, ponad 30% stanowią obszary objęte różnymi formami prawnej ochrony.
Przemiany społeczno-gospodarcze, jakie w II poł. XX w. miały miejsce na polskiej wsi, są przyczyną zasadniczych przekształceń w jej krajobrazie. Za szybkim tempem przemian cywilizacyjnych nie nadążają plany zagospodarowania przestrzennego i formy architektury. Tak np. ef...