Zarządzanie rozwojem współczesnych systemów wodociągów i kanalizacji

prof. dr hab. inż.
Marek Sozański
Instytut Inżynierii Środowiska
Politechnika Poznańska


Współczesne systemy wodociągów i kanalizacji klasyfikują się do największych osiągnięć myśli naukowej i technicznej, a ich rozwój, w szczególności projektowanie, budowa i eksploatacja, jest zajęciem skomplikowanym, zespołowym i kosztownym. Rozwój tych systemów jest działaniem interdyscyplinarnym, w którym etapy planowania, organizowania i kontroli wzajemnie się integrują, prowadząc do określenia najbardziej efektywnych decyzji, sposobu podziału zadań oraz ich realizacji zgodnej z harmonogramem w ramach przyjętego budżetu. Wypracowanie polskich metod i tradycji w tym zakresie odbywa się na drodze ciągłej współpracy ośrodków naukowych, przedsiębiorstw wodociągowych oraz firm projektowo-wykonawczych, a także korzystania z zagranicznych doświadczeń.
Zarządzanie systemami wodociągów i kanalizacji to problematyka obejmująca zintegrowany i złożony układ czynników decyzyjnych o charakterze społecznym, prawnym, ekologicznym, technicznym i ekonomicznym. Woda do picia jest produktem powstającym w wyniku złożonej i często kosztownej technologii, co oznacza, że posiada ona wszystkie cechy dóbr produkcyjnych. Działalność związana z jej produkcją podlega prawom ekonomii. Nie można obniżyć kosztów jej pozyskiwania, uzdatniania i dystrybucji bez ryzyka obniżenia jakości. Woda jest także niezbędna do życia i nikt, niezależnie od jego stanu majątkowego, nie może być jej pozbawiony. Jej dystrybucja musi brać pod uwagę uwarunkowania socjologiczne, a niedobory zwiększają ryzyko obniżenia stanu zdrowia dużych grup społecznych.
Model gospodarki wolnorynkowej preferuje wpływ czynników ekonomicznych na zarządzanie przedsiębiorstwami. Od 30 lat w analizach i prognozach współczesnych futurologów, ekologów i politologów coraz częściej postuluje się prowadzenie tej gospodarki bez naruszania równowagi ekologicznej. Takie postulaty nie pozostają bez wpływu na filozofię zarządzania. Dotyczy to w szczególności rozwoju systemów wodociągowo-kanalizacyjnych. Planując je, trzeba brać pod uwagę zarówno kryteria ekonomiczne, jak i socjologiczne, nie tracąc z oczu zasady zrównoważonego rozwoju. W praktyce oznacza to wydłużenie perspektywy planów, kompleksowe formułowanie zadań z uwzględnieniem różnorodności uwarunkowań. Ma to prowadzić do lepszych, bardziej trafnych decyzji.