Odzysk wody opadowej

Możliwości związane z zagospodarowaniem wody deszczowej należy rozważyć już na etapie projektowania nowego przedsięwzięcia. Przykładem prawidłowo zrealizowanej inwestycji w tym zakresie jest poznański aquapark ?Termy Maltańskie?.

Utrzymanie zieleni w odpowiedniej kondycji w polskich warunkach klimatycznych  uwarunkowane jest stałym dostępem do wody oraz możliwością prawidłowego nawadniania, szczególnie podczas panującego okresu suszy. Do tego celu wykorzystuje się wodę pochodzącą z różnorodnych źródeł: studni głębinowych, jezior, rzek lub sieci wodociągowych. Na szczególną jednak uwagę zasługuje idea pozyskiwania do tego celu wody deszczowej.

Zróżnicowanie opadów

Roczna suma opadów w przeważającej części naszego kraju jest zróżnicowana i kształtuje się w przedziale 500-700 mm. Najniższe opady odnotowuje się w pasie środkowej Polski, gdzie ich sumy przekraczają nieznacznie 500 mm. Z tej ilości wody ponad 60% przypada na okres wegetacji roślin, jednocześnie stanowiąc wodę bezpośrednio dla nich dostępną. Pozostała część przypada poza okresem wegetacji i ma dla roślin pośrednie znaczenie. Można przyjąć, iż roczna suma opadów w Polsce pod kątem zapewnienia potrzeb wodnych dla rodzimych roślin jest dostateczna. Jednakże, jeżeli weźmiemy pod uwagę nierównomierny rozkład opadów, to sytuacja nie jest już tak korzystna. Staje się ona bowiem przyczyną suszy w niektórych regionach i strat wśród roślin (tab.).

Średnie miesięczne i roczne sumy opadów atmosferycznych [mm] na obszarze Polski (1971-2000).

Stacja	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X	XI	XII	Rok
Białystok	29	24	31	39	52	71	86	63	57	46	40	39	577
Jelenia Góra	34	30	41	50	63	88	107	80	61	42	43	39	678
Katowice	39	36	42	53	77	90	103	79	63	53	49	48	732
Koszalin	47	34	43	38	53	83	87	71	77	64	62	57	716
Kraków	35	30	35	50	74	94	81	76	60	50	40	38	663
Poznań	30	23	33	31	47	62	74	55	44	35	33	39	506
Rzeszów	29	26	31	47	72	82	91	68	62	48	35	39	630
Suwałki	35	25	35	37	49	74	83	63	53	49	46	44	593
Szczecin	37	29	36	35	48	62	64	53	44	378	40	44	529
Toruń	26	23	28	29	48	72	80	62	52	37	35	39	531
Warszawa	22	22	28	35	51	71	73	59	49	38	36	35	519

 

Odprowadzanie wody z dachu

Zbiór wody deszczowej z połaci dachowych, gromadzenie, a następnie wykorzystanie jej do nawadniania roślin jest w produkcji organicznej znane i powszechnie stosowane głównie w Holandii, Belgii i Niemczech. Tego typu woda zebrana z połaci dachowej szklarni o powierzchni 1 ha pokryje zapotrzebowanie na prowadzenie intensywnej produkcji organicznej pod osłonami na powierzchni 1 ha. Znaczące ilości wody można zgromadzić również w innych obiektach odznaczających się dużymi powierzchniami dachów. Należą do nich np. supermarkety, hale sportowe lub magazynowe. Zwykle tego typu budynkom towarzyszą specjalnie zaprojektowane i urządzone tereny zieleni, wymagające nawadniania w okresach suszy.

Termy Maltańskie

Przykładem inwestycji wykorzystującej do nawadniania terenów zieleni wodę odprowadzaną wcześniej z połaci dachowej jest poznański aquapark ?Termy Maltańskie?. Ten nowoczesny (oddany w 2011 r.) kompleks sportowo-rekreacyjny zajmuje powierzchnię ok. 5 ha. W skład obiektów znajdujących się na terenie ośrodka wchodzą m.in. budynki (baseny, pomieszczenia techniczne itd.), drogi, parkingi oraz rozpościerające się wokół tereny zieleni o powierzchni 10 tys. m². Z połaci dachowych kompleksu, siecią rynien i rur zbierana jest woda deszczowa, którą następnie gromadzi się w dwóch podziemnych zbiornikach o pojemności 300 m³ każdy. Do tego typu komór kierowane są także wody pochodzące z drenażu. Z kolei powstały nadmiar wody poddaje się procesowi rozsączania. Tereny zieleni wokół ?Term Maltańskich? zasilane są wodą, która gromadzona jest właśnie w tych specjalnie wybudowanych podziemnych zbiornikach. Składa się on z energooszczędnej pompowni typu Hydro, automatycznych filtrów dyskowych Spin Klin, sieci rurociągów polietylenowych oraz sekcji nawadniających. Z kolei sekcje zbudowane są ze zraszaczy typu Pop-Up przeznaczonych do nawadniania trawników i z linii kroplującej do nawadniania drzew, żywopłotów oraz roślinności okrywowej. W rezultacie na etapie rozpoczynającym realizację całej inwestycji ułożono 2740 m.b. przewodów polietylenowych, zainstalowano 198 zraszaczy Pop-Up, a także ustawiono 5 tys. m.b. linii kroplującej. Kompleksową pracą całego systemu zarządza sterownik Dialog. Przedsięwzięcie zakończono w 2011 r. Roczne zużycie wody do nawadniania wynosi ponad 3000 m³. Całość zapotrzebowania pokrywa woda deszczowa i pochodząca z drenażu, zatem nie ma potrzeby korzystania z kosztownej wody z sieci wodociągowej lub wód głębinowych.

W efekcie prawidłowo zaprojektowanego, a następnie zrealizowanego  przedsięwzięcia powstał kompletny system zapewniający retencjonowanie wody i jej racjonalne zagospodarowanie. Woda pochodząca z opadów i z drenażu służy do nawadniania terenów zieleni, które otaczają cały kompleks rekreacyjno-sportowy. Automatyczny system nawadniania zapewnia skuteczne nawadnianie roślin w okresie wegetacji przy relatywnie niskich kosztach eksploatacji, oszczędzając czas i zasoby finansowe.

Ryszard Łukowicz, Adviser