Negocjacje z Komisją Europejską w kwestii Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” zostały zakończone.

W obszarze energetyki zastrzeżenia Komisji dotyczyły trzech działań (oprócz zagadnień gazowych), tj. efektywnej dystrybucji energii, sieci ułatwiających odbiór energii ze źródeł odnawialnych i rozwoju przemysłu dla OZE. Przedstawiciele KE wskazywali, że projekty z tego zakresu nie mieszczą się w formule wydatkowania środków z Funduszu Spójności, ponieważ nie realizują celów w zakresie ochrony środowiska, które m.in. mogą być finansowane ze środków tego funduszu. Sugerowano, aby przenieść te działania do innej części Programu Operacyjnego (PO), która obejmuje wsparcie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). Szkopuł w tym, że z uwagi na brak wolnych środków taki transfer jest niewykonalny.
W wyniku wielu dyskusji i spotkań udało się przekonać Komisję Europejską, że działania dotyczące zmniejszenia strat w dystrybucji energii i zapewniające niezbędną sieć elektroenergetyczną, umożliwiającą przyłączanie nowych mocy energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, można traktować – w warunkach polskich – jako służące poprawie stanu środowiska.


Dodatkowe zapisy i modyfikacje
Uzyskanie zgody w tym zakresie wymagało wprowadzenia do programu dodatkowych zapisów. Po pierwsze, że pomoc w ramach efektywnej dystrybucji energii dotyczyć będzie wyłącznie projektów, które wykażą co najmniej 30-procentowe ograniczenie strat energii. Po drugie, że wysokość dofinansowania projektów w zakresie budowy sieci, umożliwiających przyłączanie nowych mocy OZE, będzie odnosiła się tylko do kosztów zwiększenia mocy przesyłowej sieci do poziomu odpowiadającego mocy przyłączanych jednostek wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych.
Natomiast działanie dotyczące rozwoju przemysłu dla OZE, jako faktycznie niewpływające bezpośrednio na ograniczenie zanieczyszczenia środowiska, przesunięto do dofinansowania ze środków EFRR z niewielką, możliwą do wygospodarowania wysokością środków z tego funduszu. Pragnę podkreślić, że całość środków przypisanych do tego działania w ramach Funduszu Spójności została przeznaczona na zwiększenie dofinansowania inwestycji w zakresie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych.
Ostatecznie działania dotyczące efektywności energetycznej i odnawialnych źródeł energii zostały ujęte w ramach PO „Infrastruktura i Środowisko” – w dwóch osiach priorytetowych, których nazwy również zmodyfikowano. Tak więc oś priorytetowa IX Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna obejmuje sześć działań (patrz tabela).
Działanie
nr
Zakres działań
Kwota z środków UE (mln euro)
Kwota z krajowych
środków publicznych (mln euro)
9.1
Efektywna dystrybucja energii
83,77
6,22
9.2
Efektywna dystrybucja energii
139,04
15,84
9.3
Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej
55,27
9,76
9.4
Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych
352,46
42,40
9.5
Wytwarzanie biopaliw ze źródeł odnawialnych
70,49
8,17
9.6
Sieci ułatwiające odbiór energii
ze źródeł odnawialnych
46,99
5,62
 
 
 

Natomiast w osi priorytetowej X Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja źródeł energii jest to działanie 10.3 Rozwój przemysły dla OZE (27,40 mln euro ze środków UE i 4,84 mln euro z krajowych środków publicznych).
Wszystkie projekty w ramach wymienionych działań osi IX i X będą wyłaniane w konkursach. Opracowano już stosowne kryteria wyboru projektów. Premiują one gotowość do realizacji projektu i efektywność kosztową realizacji celów. Przewidują, że w przypadku różnych technologii w zakresie danego działania ocena projektów dokonywana będzie w grupach.
Sprawą o znaczeniu podstawowym jest pełne i jak najefektywniejsze wykorzystanie środków unijnych. Przykładowo przedsiębiorstwa energetyczne odpowiedzialne za przesył i dystrybucję energii elektrycznej powinny jak najszybciej przygotować się do pełnego skonsumowania środków przypisanych do działania 9.6 Sieci ułatwiające odbiór energii ze źródeł odnawialnych.

Nie ma miejsca dla biurokracji
Pragnę z całą mocą podkreślić, że wszyscy inwestorzy w zakresie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych muszą mieć zapewnioną możliwość przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Brak sieci nie może być barierą rozwoju OZE w Polsce. Po to zmieniamy regulacje dotyczące warunków przyłączania do sieci nowych mocy i oferujemy dofinansowanie rozbudowy sieci ze środków publicznych, aby ostatecznie usunąć taką barierę. Skalę wykorzystania OZE w Polsce będzie wyznaczał ich dostępny, realny potencjał, a także naczelna zasada, jaką jest zrównoważony rozwój. W takim podejściu nie ma miejsca dla barier biurokratycznych i często wymyślanych barier technicznych.

Pragnę poinformować, że zostały już powołane instytucje wdrażające w ramach PO „Infrastruktura i Środowisko”. Dla działań 9.1, 9.2 i 9.3 jest to Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a dla działań 9.4, 9.5, 9.6 i 10.3 Instytut Paliw i Energii Odnawialnej. Jest to bardzo ważna informacja dla wszystkich potencjalnych beneficjentów programu, ponieważ bezpośrednie kontakty na etapie zgłaszania i realizacji projektu będą miały miejsce właśnie z instytucją wdrażającą.
PO „Infrastruktura i Środowisko” nie jest jedynym miejscem wsparcia ze środków unijnych efektywności energetycznej i wykorzystania OZE Przedsięwzięcia innowacyjne w tym obszarze mogą być dofinansowane z PO „Innowacyjna Gospodarka”. Wsparcie w zakresie wytwarzania lub dystrybucji energii z OZE na obszarach wiejskich i małych miejscowościach gminy miejskiej oraz produkcji biopaliw z produktów rolnych (objętych załącznikiem nr 1 do Traktatu Wspólnot Europejskich) jest dokonywane w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Bardzo ważne jest zapewnienie szerokiego wsparcia ze środków Regionalnych Programów Operacyjnych projektów mniejszych, zgodnie z linią demarkacyjną, określoną w PO „Infrastruktura i Środowisko”.

Tytuł i śródtytuły od redakcji