Wszędzie tam, gdzie żyje i gospodaruje człowiek, pojawia się problem ubocznych produktów jego działalności, do których należą m.in. odpady. Stanowią one jeden z najtrudniejszych problemów środowiskowych i gospodarczych. Stąd szczególnego znaczenia nabiera system, którego zadaniem jest wspieranie działań na rzecz ograniczania ilości wytwarzanych odpadów oraz ich zagospodarowywania.

Gospodarka odpadowa jest traktowana jako odrębna dziedzina ochrony środowiska. Działania w tym zakresie polegają m.in. zapobieganiu powstawaniu odpadów, redukcji ich ilości oraz zamianie bardziej szkodliwych na mniej groźne. Zagospodarowanie odpadów jest znaczącą gałęzią przemysłu, obejmującą szereg technologii odzysku i unieszkodliwiania. W związku z tym opracowuje się plany gospodarki odpadami.



Zakłady Zagospodarowania Odpadów
Zgodnie z ustawowym obowiązkiem, wynikającym z zapisu art. 14 ust. 5 ustawy o odpadach z 27 kwietnia 2001 r., opracowano Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego. Na podstawie aktualnego stanu gospodarki odpadami określono w nim założenia, cele i kierunki działań oraz wskazano systemowe rozwiązania w zakresie gospodarki odpadami. Celem ogólnym długookresowym do 2014 r. jest zminimalizowanie ilości wytwarzanych odpadów w sektorze komunalnym oraz wdrożenie nowoczesnych systemów ich odzysku i unieszkodliwiania. Wojewódzki plan gospodarki odpadami obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstających na terenie danej jednostki administracyjnej oraz przywożonych na jej teren, a w szczególności odpady komunalne (z uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji), opakowaniowe, budowlane, wraki samochodowe, opony oraz odpady niebezpieczne (odpady medyczne i weterynaryjne, oleje odpadowe, baterie i akumulatory).
Docelowym rozwiązaniem jest skupienie gmin wokół Zakładów Zagospodarowania Odpadów (ZZO). W Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego przedstawiono propozycję podziału województwa na 13 obszarów, obsługiwanych przez poszczególne ZZO (patrz rysunek). W przypadku dalekich odległości dowozu odpadów do ZZO tworzone będą stacje przeładunkowe odpadów.
Integralną częścią planu jest załącznik, w którym znajduje się wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów.
Ustawa o odpadach nakłada również obowiązek przygotowywania projektów powiatowych i gminnych planów gospodarki odpadami. Zgodnie z zapisem art. 14 ust. 7, projekty te są opiniowane przez zarząd województwa. Do 24 lutego br. wpłynęło do zaopiniowania 199 projektów planów z gmin (89,6%). Cztery plany zostały opracowane przez związki międzygminne, obejmujące swym działaniem w sumie 39 gmin. 23 gminy w województwie nie wykonały jeszcze ustawowego obowiązku, jakim jest opracowanie planu.
165 gmin ma uchwalone plany gospodarki odpadami (74,3%). Biorąc pod uwagę wielkość województwa wielkopolskiego, można stwierdzić, że jest to wysoki odsetek gmin, które wykonały i uchwaliły plan gospodarki odpadami.

Konsekwencje finansowe
Należałoby również odpowiedzieć na pytanie, jakie konsekwencje finansowe pociągają za sobą plany gospodarki odpadami, a właściwie ich brak. Wszelkie przedsięwzięcia związane z gospodarką odpadami, a przede wszystkim ich unieszkodliwianiem, muszą być ujęte w planie. Jest to jeden z warunków uzyskania dotacji z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, Funduszu Spójności i funduszy strukturalnych. Środki pomocowe dla wielu gmin są niezbędne do zorganizowania sprawnie funkcjonującego systemu gospodarki odpadami, dlatego też tak ważne jest prawidłowe zaplanowanie gospodarowania odpadami w gminie.
Ponadto, zgodnie z ustawą o odpadach, jeżeli zamierzony sposób postępowania z odpadami jest niezgodny z planami gospodarki odpadami, to właściwy organ może odmówić wydania pozwolenia na wytwarzanie odpadów (art. 18 ust. 3), decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi (art. 22 ust. 1) oraz zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów (art. 29 ust. 1).
Realizując stopniowo zadania przewidziane w planach gospodarki odpadami, można oczekiwać poprawy stanu środowiska i warunków życia mieszkańców oraz rozwoju turystyki i gospodarki w regionie.

Jerzy Gładysiak
dyrektor Departamentu Ekologii i Infrastruktury
Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego