Miasto Łódź, dążąc do realizacji standardów obowiązujących w państwach Unii Europejskiej, jako jedno z pierwszych w Polsce postawiło na zdecydowaną i planową ochronę środowiska naturalnego.

Przyjęta polityka miasta ukierunkowana jest na działanie w najbardziej zapóźnionych technologicznie dziedzinach, tj. zaopatrzenia w wodę oraz ochrony wód i powierzchni ziemi, których to poprawa wymaga dużych nakładów finansowych.
W 2001 r., po dwóch latach starań, Łódź otrzymała bezzwrotną pomoc finansową z Unii Europejskiej na dwa duże projekty infrastrukturalne o znaczeniu regionalnym – „Gospodarka odpadami komunalnymi w Łodzi” oraz „Oczyszczanie ścieków w Łodzi (Faza I)”. Ponadto w 2005 r. miastu udało się pozyskać kolejne środki na projekt „Wodociągi i oczyszczalnia ścieków – Faza II”. Jednocześnie wysiłek miasta wspomagany jest środkami finansowymi z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Sortownia i stacja przeładunkowa odpadów

Ochrona powierzchni ziemi
Od 2005 r. Łódź posiada jedną z najnowocześniejszych sortowni i stacji przeładunkowych odpadów komunalnych w Europie, które wraz z nowoczesną biokontenerową kompostownią oraz składowiskiem balastu tworzą unikalny kompleks gospodarki odpadami. Zastosowane w systemie gospodarki odpadami rozwiązania były dokładnie przemyślane i zaplanowane zarówno technicznie, jak i logistycznie oraz ekonomicznie. Projekt „Gospodarka odpadami komunalnymi w Łodzi” złożony jest z pięciu kontraktów, w tym dwóch na usługi i trzech na roboty. Ich łączna wartość wynosi 19 mln euro, z czego udział Funduszu Spójności wynosi 60%. Miasto opracowując założenia do projektu, przyjęło wytyczne kierunków działań w zakresie ochrony powierzchni ziemi w postaci „Planu gospodarki odpadami komunalnymi miasta Łodzi do roku 2010” oraz „Regulaminu utrzymania porządku i czystości”. Teren wyznaczony pod inwestycje od lat istniał w planie zagospodarowania przestrzennego jako zarezerwowany dla potrzeb gospodarki odpadami. Bardzo ważnym dla miasta elementem było uzgodnienie planowanych inwestycji z lokalną społecznością. Mieszkańcy mogli zgłaszać swoje uwagi do zmiany planu oraz do decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a także umożliwiono im zapoznanie się z raportem oddziaływania na środowisko przez składowiska balastu. Poszczególne etapy budowy kompleksu na Lublinku są konsultowane z mieszkańcami sąsiadującego osiedla. W tym celu odbywają się cykliczne spotkania i debaty, w których biorą udział przedstawiciele rady osiedla, urzędu oraz wykonawcy i projektanci. Informacje dotyczące realizacji projektu przekazywane są również za pomocą mediów, tj. radia, prasy, telewizji oraz portalu internetowego. Realizacja projektu, która ma się już ku końcowi, przebiega pomyślnie (bez protestów), a jest to możliwe jedynie dzięki wzajemnej współpracy miasta i mieszkańców.
Sortownia, składowisko i kompostownia są położone w bezpośrednim sąsiedztwie, co pozwala uniknąć transportu odpadów przez miasto i znacznie zmniejsza koszty. Dzięki właściwemu planowaniu i połączeniu programu selektywnej zbiórki (prowadzonej w Łodzi od 1994 r.) z projektem gospodarki odpadami możliwe było skierowanie strumienia wyselekcjonowanych wstępnie odpadów do sortowni. Natomiast odpady mokre bio wraz z pozostałościami z targowisk i miejskich parków przekazywano do kompostowni, a pozostały po sortowaniu balast w postaci sprasowanych balotów przemieszczano na specjalne składowisko.
Sortownia i stacja przeładunkowa odpadów ukończone w 2005 r. to jeden z najnowocześniejszych zakładów tego typu w Europie, który przerabiać będzie rocznie ok. 83 tys. ton odpadów komunalnych. Odzyskane tam zostaną surowce wtórne – szkło, metale, folie i papier. W 2005 r. zakończona została modernizacja i rozbudowa kompostowni w nowoczesnej technologii kompostowania w biokontenerach odpadów organicznych w ilości ok. 12 tys. ton rocznie. Łącznie w ciągu roku kompostownia przerabiać będzie ok. 19 tys. ton odpadów organicznych. Składowisko balastu jest składowiskiem nad – podpoziomowym z uszczelnieniem niecki geomembraną, instalacją odprowadzającą biogaz oraz odcieki. Kwatera składowiska to 9 ha podzielone na dwa sektory o łącznej pojemności 800 tys. m3, co odpowiada masie 800 tys. ton skompaktowanych odpadów. Eksploatacja składowiska przewidziana jest na 12-15 lat. Po tym czasie zostanie ono zrekultywowane jako góra widokowa ze ścieżką rowerową.

Grupowa Oczyszczalnia Ścieków Łódzkiej Aglomeracji Miejskiej

Ochrona wód
Projekt „Oczyszczanie ścieków w Łodzi (Faza I)” obejmuje rozbudowę i modernizację Grupowej Oczyszczali Ścieków Łódzkiej Aglomeracji Miejskiej. Celem inwestycji jest zapewnienie pełnego mechaniczno-biologicznego oczyszczania wszystkich ścieków na poziomie 215 tys. m3/d – nie tylko z terenu miasta, ale także z regionu Pabianic, Konstantynowa Łódzkiego, Rzgowa, Ksawerowa oraz Nowosolnej. Wraz z realizacją projektu wodociągowego zostanie uregulowany cały system gospodarki wodno-ściekowej w mieście, co pozwoli na uzyskanie efektów oczyszczania zgodnych z normami przewidzianymi w polskim prawie i dyrektywach Wspólnoty Europejskiej (zarówno obecnie, jak i w perspektywie kilkudziesięciu lat). Wartość projektu to prawie 50 mln euro, z czego 50% stanowią środki pomocowe Funduszu Spójności. Projekt został podzielony na dziewięć kontraktów – trzy usługowe i sześć na roboty. Ewenementem w skali kraju jest fakt, iż pomoc ta została przyznana na podstawie jednej aplikacji, w jednym Memorandum Finansowym, dwóm beneficjentom – miastom Łódź i Konstantynów Łódzki (który realizował budowę kolektora przesyłowego do łódzkiej oczyszczalni).
Grupowa Oczyszczalnia Ścieków Łódzkiej Aglomeracji Miejskiej zwana „Łódzką GOŚką” została rozbudowana w ramach projektu o trzy nowe linie biologicznego oczyszczania ścieków. Wybudowano także zbiornik biogazu o pojemności 3 tys. m3 oraz grawitacyjne zagęszczacze osadu. Zmodernizowano hale dmuchaw, gdzie dodano trzy nowe dmuchawy oraz hale krat, gdzie zamontowano kratę rzadką i wymieniono kraty gęste. Ponadto nowe linie pracują w nowoczesnej technologii MUCT, która polega na wprowadzeniu dodatkowych mechanizmów wspierających biologiczne oczyszczanie ścieków, tj. usuwanie związków fosforu i azotu, przyczyniających się do degradacji naturalnych zbiorników wodnych takich (jeziora, rzeki i morza). Kontrakt na rozbudowę został zakończony w październiku 2006 r. Obecnie trwają końcowe prace nad modernizacją czterech dotychczas użytkowanych linii biologicznego oczyszczania do technologii MUCT oraz nad podłączeniem całej oczyszczalni do systemu automatycznego sterowania procesem i przesyłaniem danych.
Dzięki wytrwałości, ciężkiej pracy oraz dużym nakładom finansowym, zakończenie projektu w 2009 r. umożliwi efektywne oczyszczanie ścieków i zagospodarowanie osadów ściekowych, co przyczyni się do znacznej poprawy czystości rzeki Ner, a także Warty i Odry. W konsekwencji zaś chronione będą naturalne zasoby Morza Bałtyckiego. Pozwoli to również na wykreślenie Łódzkiej GOŚki z listy HOT SPOT, ustanowionej przez Komisję Ochrony Środowiska Morskiego Morza Bałtyckiego – Konwencja Helsińska.

Magdalena Trybuchowska