Pomysłowość i wytrwałość receptą na sukces

IX edycja Konkursu „Przeglądu Komunalnego” o Puchar Recyklingu dobiegła końca. Podczas uroczystej Gali Zjazdu Ekologicznego 26 października br. w Poznaniu wręczono cztery Puchary Recyklingu. Następnego dnia podczas finału, który odbył się w historycznym pawilonie „Iglica”, znajdującym się na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich, rozdano statuetki, wyróżnienia i pozostałe nagrody.

Historia Konkursu sięga 1999 r., kiedy to Bogdan Karczewski, dyrektor Recykling Centrum z Jarosławia, wraz z Wojciechem Dutką wyszli z inicjatywą zorganizowania przedsięwzięcia, w którym firmy zajmujące się selektywną zbiórką mogłyby pochwalić się swoimi osiągnięciami. I tak powstał Konkurs o „Szklaną Statuetkę”. Pomysł okazał się niezwykle trafiony i już w następnym roku zorganizowano kolejny – o „Srebrną Puszkę”. Rywalizacja w zbiórce szkła i puszek była niewystarczająca, dlatego w następnych latach zmagano się o tytuł „Lidera Zbiórki Tworzyw”. Z każdym rokiem pojawiały się nowe pomysły na konkursy, w których można by było rywalizować w zbieraniu odpadów, dlatego w 2002 r. zrodziła się idea, aby połączyć dotychczasowe koncepcje i stworzyć jeden Konkurs o Puchar Recyklingu z poszczególnymi kategoriami. I tak w dziewiątej edycji jest już dziewięć kategorii. Czy dziesiąta, jubileuszowa, edycja przyniesie kolejną? Przekonamy się zapewne niedługo.


Inna niż zwykle

Tegoroczna edycja różniła się nieco od pozostałych. Po pierwsze powstała nowa kategoria „Rekordowy Karton”. I choć zgłosiło się w niej dziewięć przedsiębiorstw, to cieszy fakt, że zebrane przez nie 220 ton kartoników po sokach i mleku nie trafiło na składowisko, a zostało poddane recyklingowi. Jest nadzieja, że w następnej edycji zbiórka opakowań po płynnej żywności będzie cieszyć się dużo większym powodzeniem wśród selektywnych zbieraczy.

Zaskoczeniem dla wielu był krótszy o dwa miesiące okres rozliczeniowy (trwał od 1 września 2007 r. do 30 czerwca 2008 r.). Było to związane z wcześniejszym terminem Międzynarodowych Targów Ochrony Środowiska POLEKO, podczas których tradycyjnie odbywa się wręczenie nagród. Z tegorocznej edycji „wypadł” okres wakacyjny, kiedy to uczestnicy wykazywali zwykle najwięcej zebranych selektywnie odpadów. Sprzyjały temu z pewnością inicjatywy ekologiczne, festyny i inne letnie akcje. Oczywiście jest to także najbardziej korzystny okres dla zbiórki butelek PET, opakowań szklanych czy puszek. Mimo wszystko uczestnicy selektywnie zebrali więcej odpadów niż w roku poprzednim. Szczególny wzrost zauważono w zbiórce zużytego sprzętu elektronicznego i elektrycznego (ZSEE). W ubiegłorocznej, pierwszej edycji kategorii „Zielony Kontakt” zebrano 450 ton ZSEE, a w tegorocznej 1,2 tys. tony. Jest to dowód na to, że nowe inicjatywy są potrzebne. Co prawda najlepszym zbieraczom udało się zebrać jedynie ok. 2 kg ZSEE na mieszkańca, co stanowi połowę z 4 kg, które powinno zostać zebrane wg dyrektywy unijnej. Ale organizatorzy liczą, że w trzeciej edycji uczestnicy osiągną poziom magicznych 4 kg.

Nowością, którą wprowadzono, były wyróżnienia dla jednostek biorących po raz pierwszy udział w Konkursie. Kapituła postanowiła przyznać je w kategorii „Złota Bela Makulatury” dla firmy Ekolider z Garwolina, w kategorii „Zielona Bateria” dla Gniewskiego Centrum Edukacji Ekologicznej przy Fundacji Zamek w Gniewie i w „Edukacji Ekologicznej” dla Remondis Szczecin.

Ponieważ termin nadsyłania zgłoszeń był krótszy niż zwykle, również komisje obradowały wcześniej. Już na początku września odbyły się spotkania, a 29 września br. w siedzibie Banku Ochrony Środowiska w Warszawie zebrała się Kapituła, aby ostatecznie wytypować laureatów. Podejmując decyzję o przyznaniu nagród Kapituła, zwracała uwagę nie tylko na ilość selektywnie zebranego surowca i masę przypadającą na jednego mieszkańca obszaru objętego zbiórką. Bardzo skrupulatnie weryfikowano dokumentację, zwracając uwagę szczególnie na wiarygodność kart przekazania odpadów i umowy zawarte z recyklerami. Oceniano także skalę przedsięwzięcia, kompleksowość rozwiązań, a przede wszystkim działania edukacyjne.


Liczy się dobry pomysł

Tak naprawdę to właśnie aktywność w zakresie edukacji i dobra wola mieszkańców wpływają na sukces i rezultaty w selektywnej zbiórce. Aby jednak zachęcić społeczeństwo do działań na rzecz ochrony środowiska, niejednokrotnie potrzeba wiele cierpliwości i starań. Inwencja twórcza to kolejny istotny czynnik wpływający na skalę zaangażowania ludzi. Przy organizowaniu jakichkolwiek akcji, konkursów, eventów ekologicznych liczy się pomysłowość i świeżość. Uczestnicy Konkursu niejednokrotnie zaskakiwali pomysłami w zorganizowanych przez siebie akcjach. Wyróżniony Remondis ze Szczecina wykazał się niezwykłą inwencją przy projekcie „Ławeczek recyklingowych”, które powstały z surowców wtórnych, m.in. tektury, butelek plastikowych, elementów ZSEE i klawiatury komputerowej.

Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Morągu, które otrzymało tytuł „Mistrza Edukacji Ekologicznej”, może pochwalić się niespotykaną grupą „Eko-babki”, która została powołana, aby wyszukiwać i jednocześnie zapobiegać powstawaniu nielegalnych wysypisk występujących na szlakach turystycznych. „Eko-babki” tworzą emerytki, które patrolują okoliczne tereny. Poza tym grupa zachęca lokalną społeczność do aktywnego wypoczynku na łonie natury w formie wycieczek pieszych i rowerowych.

Niezwykle pomysłowy konkurs „Sylwestrowa Butelka” zorganizował także drugi „Mistrz Edukacji Ekologicznej” – Zakład Utylizacyjny w Gdańsku. Każdy, kto w noc sylwestrową wyrzucił butelkę od szampana do pojemników na szkło miał szansę wygrać atrakcyjne nagrody. Konkurs nie tylko zwrócił uwagę na zasady postępowania z opakowaniami szklanymi, ale także pozwolił na uniknięcie bałaganu posylwestrowego.

Spółka Komunalna „Wschowa” ze Wschowy w ramach III Wschowskich Dni Recyklingowych zorganizowała nietypowe zawody siłowe „Recyklman”. Zadaniem uczestników było podnoszenie radzieckich zamrażarek telewizorów na czas, oraz przeciąganie samochodów z zużytym sprzętem.

Na wyróżnienie zasługują także materiały edukacyjne przygotowywane przez uczestników, promujące ochronę środowiska, np. książeczki dla dzieci: „Poradnik Młodego Ekologa”, „Książka o wodzie”, „Mój przyjaciel pies”, otrzymane od Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Koszalinie, „Abecadło Śmieciadło” od Związku Komunalnego „Wisłok” z Rzeszowa. Również wśród materiałów propagujących selektywną zbiórkę odpadów i zachowania prośrodowiskowe znalazły się niespotykane gadżety. Usługi Komunalne „Wodnik” z Trzebnicy zaskoczyły śliniaczkami, fartuszkami i poduszkami z hasłami ekologicznymi, których myślą przewodnią jest dbałość o naturę od najmłodszych lat. Niektórzy w promowaniu wizerunku ekologicznego postawili na humor. Zakład Utylizacyjny w Gdańsku zamieścił na kubeczkach i koszulkach dowcipne rysunki nawiązujące do ekologii.


Nagrodzeni

W IX edycji Konkursu zmieniono zapis w regulaminie dotyczący przyznawania nominacji do tytułu „Tygrysa Recyklingu”. Aby w uczestnikach wywołać ducha walki i rywalizacji, zamiast jednej nominacji w każdej edycji postanowiono przyznać ich większą ilość. O nominację mogły ubiegać się podmioty będące zdobywcami Pucharu Recyklingu w poprzednich latach oraz wykazujące wzrost zebranych selektywnie odpadów. Trzy nominacje dają tytuł „Tygrysa Recyklingu” – lidera wśród firm zbierających. W tej edycji przyznano aż osiem nominacji. Wśród nich znaleźli się: Usługi Komunalne „Wodnik” z Trzebnicy, Miejski Zakład Komunalny z Leżajska, Eko-Region z Bełchatowa (to jego druga nominacja), Międzygminne Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami i Energetyki Odnawialnej „Master” z Tych, Zakład Utylizacji Opadów z Gorzowa Wlkp., Celowy Związek Gmin CZG-12 z Długoszyna (ma już na swoim koncie jeden tytuł „Tygrysa Recyklingu”), Zakład Utylizacji Odpadów z Elbląga i P.P.H.U. „Lech-Met” S. Lech ze Żmigrodu.

Tradycyjnie fundatorami Pucharów Recyklingu w Konkursie byli: Bank Ochrony Środowiska, Ministerstwo Infrastruktury, Związek Miast Polskich i Polska Izba Ekologii. Aby ubiegać się o Puchar firmy, nie tylko musiały zgłosić się w sześciu kategoriach konkursowych, ale przede wszystkim wykazać progresję tonażu selektywnie zebranych surowców oraz skuteczność prowadzonych przez siebie działań edukacyjnych. Wśród zdobywców znaleźli się Zakład Utylizacji Odpadów z Gorzowa Wlkp., Związek Gmin Karkonoskich z Mysłakowic, Eko-Region z Bełchatowa i Usługi Komunalne „Wodnik” z Trzebnicy. Firmy te wykazały się wyjątkową troską o środowisko, a zebrana selektywnie przez nich liczba odpadów dowiodła, że prowadzona przez nie edukacja ekologiczna przynosi zamierzone cele.

Podczas finału zwyczajowo wręczono statuetki i wyróżnienia. Fundatorami tegorocznych statuetek byli: od dziewięciu już lat w kategorii „Szklana Statuetka” Recykling Centrum, w „Srebrnej Puszce” Fundacja Recal, w „Liderze Zbiórki Tworzyw” WIBO Recykling, po raz pierwszy w „Złotej Beli Makulatury” Mondi, tradycyjnie w „Zielonej Baterii” organizacja odzysku Reba, po raz pierwszy w „Liderze Sortowni” Polski System Recyklingu, oraz w debiutującej kategorii „Rekordowy Karton” Program REKARTON.

Oprócz statuetek i wyróżnień zostały przyznane nagrody finansowe. Tegoroczna pula wyniosła 245 tys. zł, w tym Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczył 75 tys. zł w kategoriach „Zielona Bateria”, „Edukacja Ekologiczna” i „Rekordowy Karton”, 165 tys. zł Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska I Gospodarki Wodnej z Łodzi, Katowic, Torunia, Wrocławia, Olsztyna, Rzeszowa i Zielonej Góry oraz 5 tys. zł w „Edukacji Ekologicznej” Fundacja PlasticsEurope. Pieniądze te z pewnością przydadzą się podmiotom na realizację działań edukacyjnych.

Wręczono także cenne nagrody rzeczowe. Wśród nich były ufundowane przez Titan Eko pojemniki do selektywnej zbiórki odpadów i worki do selektywnej zbiórki od firmy Starpack. W tegorocznej edycji przyznano również oryginalne nagrody dla laureatów w kategorii „Srebrna Puszka”, ufundowane przez Eco-Serwis i organizację odzysku Koba. Było to przedstawienie edukacyjne pt. „Ala w Alulandii”. Spektakl teatralny skierowany jest do dzieci młodszych i dotyczy recyklingu aluminiowych puszek po napojach. Jego bohaterka to dziewczynka o imieniu Ala, która dzięki swojej ekologicznej postawie trafia przy pomocy zaklęć bajkowego Algatora do baśniowej krainy Alulandia.

W tegorocznej edycji wpłynęło 309 deklaracji udziału w dziewięciu kategoriach. Ostatecznie 275 szczegółowych formularzy zgłoszeń było rozpatrywanych przez komisje i Kapitułę Konkursu. Tradycyjnie największym zainteresowaniem cieszyła się kategoria „Szklana Statuetka”, w której zarejestrowano 52 zgłoszenia i udokumentowano zbiórkę ponad 28 tys. ton szkła. W „Srebrnej Puszce” wpłynęło 19 zgłoszeń, a uczestnicy zebrali 170 ton puszek, w kategorii „Lider Zbiórki Tworzyw” 46 jednostek zgłosiło udział i zebrało 9 tys. ton tworzyw sztucznych. Poza tym zebrano ponad 15 tys. ton makulatury (37 zgłoszeń) i 180 ton baterii (33 zgłoszenia). W nowej kategorii „Rekordowy Karton” 9 zgłoszonych podmiotów zebrało 220 ton opakowań po płynnej żywności. W „Liderze Sortowni” 17 sortowni wysortowało razem 48 tys. ton odpadów. W kategorii „Edukacja Ekologiczna” zgłosiło się 38 podmiotów, w tym przedsiębiorstwa, urzędy, centra edukacji ekologicznej i parki krajobrazowe. Teren, na jakim prowadzili działania edukacyjne uczestnicy, wyniósł 22 tys. km² i objął prawie 5 mln mieszkańców.

Organizowany od dziewięciu lat Puchar Recyklingu nie tylko zachęca podmioty do podejmowania działań na rzecz ochrony środowiska i racjonalnego wykorzystywania zasobów naturalnych, ale także jest okazją do pochwalenia się różnorodnością i pomysłowością inicjatyw proekologicznych. Poza tym Konkurs kreuje ekologiczny wizerunek przedsiębiorstw. Z kolei zdobyte w Konkursie nagrody wpływają na pozytywną opinię społeczeństwa oraz pozwalają realizować i rozwijać inwestycje proekologiczne. Często otrzymane nagrody lub wyróżnienia stają się motywacją do dalszych działań na rzecz ochrony środowiska.

Organizatorzy dziękują wszystkim jednostkom za trud wniesiony w wykonanie i przygotowanie zgłoszeń konkursowych. Szczególne podziękowania należą się członkom Kapituły, specjalistom i autorytetom w dziedzinie ochrony środowiska, za wsparcie i czas poświęcony merytorycznej ocenie zgłoszeń. Słowa podziękowania kierowane są do sponsorów i współorganizatorów, patronów medialnych, fundatorów Pucharów i statuetek oraz nagród rzeczowych i finansowych.