Światowe trendy oraz przepisy Unii Europejskiej wymuszają stałe rozwijanie technologii zagospodarowania odpadów oraz pozyskiwania energii odnawialnej. W celu sprostania tym oczekiwaniom Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) podpisały porozumienie o wspólnym finansowaniu prac B+R i wdrożeniu technologii przyjaznych środowisku o nazwie GEKON – Generator Koncepcji Ekologicznych.

Potęga nauki i biznesu

Obie instytucje przeznaczyły na program po 200 mln złotych. Środki przez okres czterech lat (2012-2016) pomogą w opracowaniu co najmniej trzydziestu innowacyjnych w skali międzynarodowej technologii. Nowoczesne rozwiązania dadzą szansę na skuteczne rywalizowanie polskich firm z zagranicznymi przedsiębiorcami. Po etapie prac badawczo-rozwojowych przynajmniej dziesięć z technologii zostanie wdrożonych do produkcji. – Wspólnie z NFOŚiGW stoimy u progu zupełnie nowego rozdziału. Łącząc siły, chcemy udzielić kompleksowego wsparcia przedsiębiorcom w zakresie nowych technologii proekologicznych, rozwijanych dzięki potencjałowi polskich naukowców – powiedział prof. Krzysztof Jan Kurzydłowski, dyrektor NCBiR.

Pierwszy konkurs w ramach programu GEKON został ogłoszony w styczniu br. Dofinansowanie do projektów przedsiębiorcy i konsorcja naukowo-przemysłowe mogą otrzymać w pięciu obszarach. Należą do nich środowiskowe aspekty pozyskiwania gazu niekonwencjonalnego, efektywność energetyczna i magazynowanie energii oraz ochrona i racjonalizacja wykorzystania wód. Wsparciem objęte zostały też działania związane z pozyskiwaniem energii z czystych źródeł oraz nowatorskie metody otrzymywania paliw, energii i materiałów z odpadów, a także recyklingu odpadów.

Dwie fazy projektu

Budżet przeznaczony na dofinansowanie projektów wyłonionych w pierwszym konkursie wynosi 280 mln zł. Na tym etapie program podzielono na dwie fazy. Pierwsza to badania naukowe i prace rozwojowe (B+R), na które przeznaczono 120 mln zł. Na jeden projekt w tej fazie można otrzymać od 500 tys. zł do 10 mln zł. Warunkiem otrzymania wsparcia jest konieczność sfinansowania przez przedsiębiorcę co najmniej 20% kosztów kwalifikowanych tego atapu. Na badania finansowe mikro lub mała firma otrzyma dofinansowanie do 80% wydatków, średnia do 75%, a duża do 65%. W przypadku prac rozwojowych pomoc wyniesie od 60% kosztów dla mikro i małych przedsiębiorców, a także do 40% dla dużych firm. Natomiast jednostki naukowe mogą liczyć na zwrot nawet całości wydatków. Otrzymane pieniądze zostaną przeznaczone m.in. na pokrycie kosztów pracy, aparaturę naukowo-badawczą (amortyzacja i odpłatne korzystanie), usługi badawcze oraz materiały techniczne. Ten etap powinien być realizowany nie dłużej niż dwa lata.

Kolejny etap to faza wdrożeniowa. Budżet przeznaczony na realizację tej części wynosi 160 mln zł. Dofinansowanie projektu może wynosić nawet 20 mln zł, jednak dotacja nie będzie wyższa niż pięciokrotność kwoty przyznanej na dofinansowanie fazy B+R. Można też starać się o pomoc regionalną, która jest zróżnicowana w zależności od województwa i wielkości firmy. W tym przypadku dofinansowanie wynosi nawet do 70% kosztów. Wnioskodawcy dostaną zwrot wydatków poniesionych m.in. na projekty budowlane i wykonawcze, nabycie gruntów, maszyn i urządzeń oraz roboty związane z instalacją i uruchomieniem urządzeń, a także całego obiektu. Wsparciem objęte są również patenty, licencje, prace geodezyjne i konserwatorskie oraz koszty usług doradczych. Realizacja tego etapu może potrwać nawet trzy lata.

Kierunek zmian

Współpraca obu instytucji przy programie GEKON w ciągu najbliższych lat pozwoli na większe zintegrowanie potencjału nauki i biznesu oraz zbuduje fundamenty dla podobnych przedsięwzięć w obszarze Programu Ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji 2014-2020 – Horyzont 2020. – Doświadczenia, które już wkrótce zdobędziemy, pozwolą nam rozwijać kierunek proekologicznych badań z jeszcze większą dynamiką. Wprowadzanie nowych technologii w tym zakresie przyczyni się do poprawy jakości środowiska naturalnego, a także do wzrostu międzynarodowej konkurencyjności polskich firm. Pomoże też wypełnić normy środowiskowe i zobowiązania unijne. Jest to bardzo ważne z uwagi na fakt, że Europa dąży obecnie do wdrożenia tzw. czystych i zielonych technologii – podkreślił prof. Kurzydłowski. Nabór wniosków wstępnych będzie prowadzony od 1 do 14 marca br. w systemie elektronicznym OSF (system OSF przeznaczony jest do rejestrowania i obsługi wniosków o finansowanie nauki, nadsyłanych do ministra nauki i szkolnictwa wyższego – przyp. red.). Drugi konkurs zostanie ogłoszony w przyszłym roku.

 

Paweł Kurzyński

rzecznik prasowy

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju