Zarządzanie w sposób odpowiedzialny, zgodny z zasadą zrównoważonego rozwoju, to podstawa systemu wartości w wielu przedsiębiorstwach. Firmy odpowiedzialne, to takie, które zwracają uwagę na aspekty środowiskowe, a nie jedynie biznesowe. Jednym z przejawów tzw. społecznej odpowiedzialności biznesu (ang. Corporate Social Responsibility ? CSR) jest recykling. Coraz więcej firm podkreśla swoje zaangażowanie w tego typu działalność, np. promując programy związane z tzw. zeroemisyjną produkcją odpadów. Również wdrażając innowacyjne technologie i rozwiązania prowadzące do ponownego wykorzystania opakowań szklanych lub odzysku stłuczki szkła opakowaniowego przedsiębiorstwa minimalizują swój negatywny wpływ na środowisko.

Kwestia zapisów prawnych

Jednym z przedsiębiorstw, które na co dzień wdrażają kompleksowe i nowatorskie rozwiązania, pozwalające jeszcze skuteczniej odpowiadać na oczekiwania partnerów w obszarze zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnego biznesu, jest Grupa Żywiec. Narzędzie, które pomaga prowadzić efektywny dialog społeczny, stanowi np. akcja promocji zwrotu butelek po piwie. ? Obecnie nowelizowana jest ustawa o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Z punktu widzenia branży piwnej zawarty w niej zapis o tzw. opakowaniu zwrotnym to rozwiązanie korzystne zarówno dla konsumentów, środowiska naturalnego, jak i dla samych producentów piwa ? podkreśla Sebastian Tołwiński, rzecznik prasowy z Grupy Żywiec. Przyjęte normy prawne powinny również pomóc wypełnić unijne wymagania w tym zakresie, zwłaszcza w celu uniknięcia kar. Do 2020 r. 50% odpadów z gospodarstw domowych musi być odzyskiwana lub recyklingowana. ? Promowanie zwrotu butelek po piwie jest również rozwiązaniem korzystnym z punktu widzenia handlu detalicznego, gdyż konsument przy tego typu okazji dokonuje zazwyczaj dodatkowych zakupów, zwiększając obroty sklepu. Większość z ponad trzydziestu piw warzonych w naszych pięciu browarach jest dostępna na ryku w butelkach zwrotnych ? dodaje. Twierdzi on również, że jako producent piwa firma wykorzystuje opakowania zwrotne nawet 20-krotnie. Proces ten następuje w cyklu: sprzedaż ? zwrot do sklepu ? wieloetapowe mycie w browarze ? laserowa kontrola ewentualnych mikropęknięć ? napełnienie ? sprzedaż. Upraszczając, można stwierdzić, że konsument kupując jedno piwo w butelce, zwrotnej zapobiega wyrzuceniu na śmietnik aż dziewiętnastu butelek bezzwrotnych. ? Z uwagi na kwestie związane z ochroną środowiska, ale też ze względu na interes producentów piwa, ważnie jest, aby do browarów do ponownego napełnienia wróciło z rynku jak najwięcej butelek zwrotnych. Często jednak ulegają one zniszczeniu albo też konsumenci wolą się ich pozbyć, także w ramach recyklingu. Z tego powodu jesteśmy zmuszeni regularnie uzupełniać liczbę butelek zwrotnych znajdujących się w obiegu, co generuje duże koszty ? komentuje S. Tołwiński. Podkreśla on również, że w Grupie Żywiec, która odpowiada za jedną trzecią polskiego rynku piwa, rocznie trzeba dokupić średnio 60 mln sztuk butelek. Producenci piwa także kupują swoje produkty w sklepach i rozumieją powody, dla których w Polsce wciąż niewiele osób oddaje butelki zwrotne. Również przepisy obowiązującego prawa niejednoznacznie odnoszą się do tego zagadnienia. Sytuację tę mogłaby zmienić nowelizacja ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, która uwzględniałaby, np. dobrowolne porozumienia, nakładające konkretne obowiązki w zakresie przyjmowania butelek.

Dziesięć priorytetów

Przedsiębiorstwem, które prowadzi swoją działalność wg koncepcji zrównoważonego rozwoju, jest Kompania Piwowarska. Idea ta stanowi integralną część filozofii firmy. ? Wyznaczyliśmy sobie dziesięć priorytetów zrównoważonego rozwoju, świadczących o odpowiedzialnym podejściu do biznesu. Każdy z nich zawiera cel, do którego dążymy, prowadząc rozmaite działania i programy, podejmując zobowiązania i przyjmując specjalne zasady w zarządzaniu i raportowaniu ? powiedziała Klaudyna Gruszecka, kierownik ds. ochrony środowiska i BHP, reprezentująca Kompanię Piwowarską. Jednym z priorytetów przyjętych w przedsiębiorstwie jest odzysk i recykling odpadów opakowaniowych. Wszystkie działania podejmowane w zakresie opakowań zmierzają do optymalizacji ich masy, ponownego wykorzystywania bądź recyklingu w całym łańcuchu dostaw, zarówno po stronie dostawców, odbiorców, jak i konsumentów. ? Oceniając corocznie swoje wyniki wyliczamy m.in.: procent opakowań poddawanych recyklingowi po wprowadzeniu na rynek, ograniczenie ilości i masy opakowań oraz monitoring ich strat na rynku (butelka zwrotna) ? dodała. Cała firma stosuje jeden schemat obiegu zwrotnej butelki szklanej, wspólny dla wszystkich nielicencyjnych piw Kompanii. Tego typu strategia pozwala na swobodne przemieszczanie opakowań zwrotnych z centrów dystrybucji do dowolnego z browarów, wykazującego zapotrzebowanie na opakowania. Przykładowa butelka, do której rozlewane jest piwo, uczestniczy w cyklu ok. 14 razy. Jej zwrotność osiąga 95%. Poza butelkami zwrotnymi przedsiębiorstwo ma też opakowania bezzwrotne, czyli butelki 0,33 l. Stanowią one ok. 3% wszystkich opakowań.

Priorytety w zakresie zrównoważonego rozwoju pozostają niezmiennie, ale co roku zmieniają się cele, do których dążymy.

Klaudyna Gruszecka, kierownik ds. ochrony środowiska i BHP, Kompania Piwowarska

Istota edukacji i wsparcie systemowe

Co dla Carlsberg Polska oznacza odpowiedzialne zarządzanie w zakresie opakowań szklanych? Obok odpowiedzialnej konsumpcji, budowania kultury piwnej, opakowanie jest najważniejszym zagadnieniem społecznym i zarazem ekologicznym. W Polsce przyzwyczajenia i preferencje konsumenckie kształtują strukturę opakowań spożywanego piwa. ? Butelka szklana stanowi obecnie 45% wolumenu sprzedaży, a butelka bezzwrotna ok. 8% rynku detalicznego. Reszta to puszki aluminiowe. Na podstawie analizy śladu węglowego i oceny cyklu życia naszych produktów zrozumieliśmy, że udział w łącznym zużyciu energii i emisji gazów cieplarnianych związany z opakowaniem może stanowić nawet 30-50% całości cyklu życia ? od pozyskania surowców, po produkcję piwa i jego dystrybucję ? mówi Adam Pawełas, menedżer ds. środowiska i bezpieczeństwa w Carlsberg Polska. Podkreśla on również, że z perspektywy wpływu na środowisko i zachowania konsumentów wiadomo, że opakowanie szklane jest ważne, ale szczególnie istotne okazuje się informowanie o właściwym postępowaniu z tymi opakowaniami konsumentów, klientów handlowych i zapewnienie wsparcia systemowego. W przedsiębiorstwie prowadzone są działania we wszystkich tych sferach. Wsparcie systemowe skupia się przede wszystkim na dwóch obszarach. Po pierwsze, jest to wspieranie recyklingu materiałowego szkła, czyli recykling butelki. Następuje to przez współpracę z organizacją odzysku, gwarantującą przetworzenie opakowań szklanych w hutach szkła. Tylko w ten sposób zamknięcie obiegu szkła daje możliwość trwałego przepływu materiału i oszczędzania zasobów szklarskich oraz energii. Po drugie, wraz z innymi firmami z branży piwnej i dzięki akceptacji Ministerstwa Środowiska firma pracuje w stowarzyszeniu branżowym, pn. Związek Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego ?Browary Polskie?. Dba ono o wzmocnienie systemu opakowań zwrotnych, który będzie zapisany w formie porozumień autoregulacyjnych w nowelizowanej ustawie o gospodarce opakowaniami. Projekt zostanie uchwalony jeszcze w tym roku.

Warto nadmienić, że branża piwna jest obecnie w kraju jedyną, której produkty konsumpcyjne mają tak wysoki udział w procesie wielokrotnego użytku. W obiegu znajduje się ponad 390 mln butelek do piwa i każde ich ponowne napełnienie zapobiega powstawaniu tysięcy ton odpadów szklanych. Butelka po piwie uczestniczy obecnie średnio w 10 cyklach. Tę wartość można jednak znacznie zwiększyć, z korzyścią dla środowiska i kieszeni konsumenta. Liczymy na pierwsze pozytywne efekty nowych rozwiązań systemowych już na przełomie roku.

Chcemy uczynić zwrot opakowań szklanych po piwie bardziej korzystnym i przyjaznym dla konsumentów oraz sklepów, zapobiegając przy tym powstawaniu odpadów i zapewniając oszczędność energii w ramach produkcji nowych opakowań.

Adam Pawełas, menedżer ds. środowiska i bezpieczeństwa w Carlsberg Polska

?Odchudzone? butelki

Strategię biznesową, która polega na łączeniu idei CSR z podstawową sferą działalności, realizuje również firma Coca-Cola HBC Polska. Szerokie zaangażowanie społeczne w ochronę środowiska naturalnego ma charakter planowany, systemowy oraz innowacyjny. W przedsiębiorstwie wszystkie powstające odpady, za wyjątkiem komunalnych, poddawane są recyklingowi bądź utylizacji przez specjalistyczne firmy, zgodnie z prawodawstwem polskim. ? Z roku na rok udaje się nam zmniejszać ilość generowanych odpadów. Wpływ na tego typu sytuację mają m.in. działania podjęte w celu zwiększenia efektywności produkcji, a także stosowanie segregacji odpadów u ?źródła?. Naszym celem jest stworzenie obiegu zamkniętego opakowań, aby zużyte opakowanie mogło zostać w pełni odzyskane. Firma wspiera tzw. podejście zintegrowane, obejmujące eliminację, redukcję wagi, powtórne użycie i recykling opakowań ? mówi Agnieszka Krejner-Pawełas, kierownik ds. regulacji i ochrony środowiska, reprezentująca firmę Coca-Cola HBC Polska. Zmniejszanie ilości odpadów jest preferowanym w przedsiębiorstwie podejściem do kwestii gospodarowania odpadami. ? Nieustannie prowadzone są prace nad zredukowaniem wagi wszystkich opakowań i w konsekwencji nad zużywaniem mniejszej ilości surowców. Przykładem są działania podjęte w 2011 r., kiedy to udało się ?odchudzić? o 10% szklane butelki 0,25 l, w które rozlewana jest woda mineralna ? podkreśliła A. Krejner-Pawełas.

Cieszy fakt, że coraz częściej przedsiębiorstwa już na etapie planowania lub projektowania nowych przedsięwzięć zwracają uwagę na wpływ swojego produktu na środowisko naturalne. Istotne jest również to, że tego typu działania ukierunkowane są na ograniczanie ilości i rodzajów wytwarzanych odpadów oraz minimalizację zagrożeń z nimi związanych. Warto zatem poszukiwać rozwiązań, które wykorzystują recykling i inne działania służące ochronie środowiska, a także pozwalają na udoskonalenie produktu, oferując rynkowi wysoką jakość. Tego typu strategia to kwestia odpowiedzialności zarówno za środowisko, jak i nas samych.

Barbara Krawczyk