Instytucja strefy ochronnej jako prawnego środka ochrony środowiska występuje od szeregu lat w dwóch postaciach: strefy, której zadaniem jest ochrona jakiegoś terenu czy obiektu (np. otulina parku narodowego, strefa ochrony konserwatorskiej, strefa ujęcia wody) lub strefy, której zadaniem jest ochrona określonego terenu przed oddziaływaniem konkretnego obiektu (np. strefa ochronna wokół zakładu przemysłowego).

Koncepcja stref ochronnych wyznaczanych wokół zakładów przemysłowych przeszła długie przemiany. W latach osiemdziesiątych strefy tego typu uznawano za jeden z ważniejszych środków ochrony środowiska2,3. Później wprowadzanie stref ochronnych zaczęto uznawać za rozwiązanie bardzo wątpliwe, nie przyczyniające się do wzmożenia działań na rzecz ochrony środowiska w zakładach przemysłowych. Obecnie przyjmuje się, że ochronę środowiska należy zapewnić środkami technicznymi i technologicznymi, wprowadzając nowoczesne technologie i urządzenia ochronne.

Lata 1980-1997

Podstawę ustanawiania stref ochronnych wokół zakładów przemysłowych, jako ograniczenia w korzystaniu ze środowiska, określał art. 71 ust. 1 Ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska4, w brzmieniu obowiązującym do końca 1997 r. w następujący sposób: W wypadku gdy mimo zastosowania odpowiednich rozwiązań technicznych nie mogą być wyeliminowane lub ograniczone szkodliwe oddziaływania na środowisko, powodowane działalnością wykonywaną ...