Dwie dekady działań na rzecz szeroko pojętej ochrony środowiska w Polsce to powód do dumy i zadowolenia. Zwłaszcza gdy przekłada się to na tysiące różnorodnych przedsięwzięć w tej dziedzinie.

Takim dorobkiem mogą pochwalić się dzisiaj wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW), które 19 czerwca br. świętowały w Warszawie swój jubileusz 20-lecia. Z tej okazji odbyła się konferencja prasowa, podsumowująca ten czas. Wzięli w niej udział m.in. przedstawiciele Ministerstw Środowiska, Rozwoju Regionalnego i Gospodarki, Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), a także prezesi Zarządów i członkowie Rad Nadzorczych WFOŚiGW.

Obrót złotówkami

Ponad 29 mld zł przeznaczonych m.in. na edukację ekologiczną, gospodarkę odpadami oraz ochronę powietrza, przyrody, wód i ziemi ? w sumie 114 tys. przedsięwzięć. Tak w skrócie można podsumować 20-letnie funkcjonowanie WFOŚiGW. Warto przy tym nadmienić, że przyjęty w funduszach system finansowania (pomoc w formie pożyczek i dotacji) pozwala na wydawanie każdej złotówki przynajmniej dwukrotnie. Dzieje się tak dzięki temu, że instytucje te, jako osoby prawne, mogą udzielać pożyczek, a wypracowany z odsetek zysk pomnażają, przekazując go na kolejne inwestycje w ochronie środowiska.

Dzięki wsparciu, jakiego wojewódzkie fundusze udzielają od 1993 r., zrealizowano wiele przedsięwzięć. W samej gospodarce wodno-ściekowej można odnotować imponujące wyniki: blisko 60 tys. km wybudowanej sieci kanalizacyjnej, ponad 10 tys. nowych bądź zmodernizowanych oczyszczalni ścieków i niemal 19 tys. km odbudowanych i wyremontowanych koryt rzek, potoków i wałów przeciwpowodziowych.

Ale oprócz działalności wspierającej finansowanie projektów proekologicznych WFOŚiGW pełnią też istotną funkcję w absorpcji środków pomocowych z Unii Europejskiej. Na przestrzeni ostatnich dwóch dekad fundusze wspierały przedsięwzięcia w obszarze ochrony środowiska z programów Phare, SAPARD, ISPA i ZPORR oraz Funduszu Spójności. Całkowita wartość tych zadań to ponad 20,5 mld zł. Ponadto Narodowy i wojewódzkie fundusze są Instytucjami Wdrażającymi dla projektów realizowanych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (w jego ramach podpisano już ponad 700 umów).

Region dla bezpieczeństwa

Podczas konferencji podpisano także trzy umowy pomiędzy NFOŚiGW a Wojewódzkimi Funduszami w Białymstoku, Katowicach i Opolu. Dotyczą one uruchomionego w tym roku programu ?Region?, na realizację którego przewidziano 500 mln zł. Ma on na celu wypełnienie planów finansowych WFOŚiGW i bezpieczną obsługę beneficjentów w związku ze zmniejszeniem w tym roku wpływów do funduszy. Jest to pokłosiem zmian w ustawie Prawo ochrony środowiska, odnoszących się do opłat środowiskowych zasilających budżety WFOŚiGW (dotychczas przedsiębiorcy uiszczali te opłaty dwukrotnie w ciągu roku, a teraz jest to jednorazowa wpłata, przekazywana do WFOŚiGW do 31 marca każdego roku). Umowy z pozostałymi funduszami będą zawarte w najbliższym czasie.

Konferencji prasowej towarzyszyły ponadto atrakcje plenerowe. Można było m.in. podziwiać wystawę fotograficzną, której tematyka wiązała się z efektami funkcjonowania WFOŚiGW, obejrzeć filmy edukacyjne w ?zielonym kinie?, napędzanym przez system rowerów i prądnic, czy wziąć udział w warsztatach organizowanych przez Mobilne Centrum Edukacji Ekologicznej.

System finansowania ochrony środowiska w Polsce, tworzony przez Narodowy i wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, doskonale się sprawdza. Nie dziwi więc fakt, że niejednokrotnie stawiany jest za wzór dla rozwijających się gospodarek i krajów. Charakteryzuje się on bowiem nie tylko wspieraniem projektów prośrodowiskowych, ale również promowaniem właściwych postaw, które mają służyć ochronie środowiska.

Katarzyna Terek