Stan techniczny ścian i instalacji, wyposażenie, sposób jego użytkowania i organizacja pracy, ludzkie zachowania ? wszystkie te komponenty mają wpływ na zużycie energii w budynku, a budynek można uznać za efektywny energetycznie tylko wówczas, gdy wszystkie one są efektywne energetycznie.

Szczególną, choć często niedoszacowaną rolę w procesie poprawy charakterystyki energetycznej budynków komunalnych odgrywają ludzie: lokalni decydenci, którzy podejmują decyzję o wdrożeniu określonych środków efektywności energetycznej, pracownicy gminy, którzy nadzorują ich wprowadzanie, wykonawcy, którzy ocieplają i modernizują budynek, zarządcy, od których zależy organizacja pracy i sposób zarządzania energią w budynku, oraz zwykli użytkownicy, którzy mogą z energii korzystać mniej lub bardziej racjonalnie. Dlatego też bardzo istotne jest, aby stale budować świadomość energetyczną wszystkich tych grup oraz podnosić ich kompetencje w ww. obszarach. Jak to robić? Możliwości jest, oczywiście, wiele, a inspiracji do działania można szukać wśród już zrealizowanych projektów stanowiących przykłady dobrych praktyk. Wiele takich dobrych praktyk zostało zgromadzonych w ramach projektu REBUS, finansowanego z programu INTERREG EUROPE. Program wspiera wdrażanie strategii rozwoju regionalnego w Europie poprzez międzyregionalną wymianę doświadczeń, know-how i dobrych praktyk, a sam projekt ma na celu wypracowanie modelowej ?ścieżki renowacji energetycznej budynków?, obejmującej sprawdzone rozwiązania w zakresie planowania, realizacji i monitorowania prac renowacyjnych oraz budowania kompetencji kluczowych interesariuszy.

Jakie przykładowe dobre praktyki można znaleźć w bazie projektu REBUS?

?Budowanie kompetencji pracowników gminy ? każda gmina powinna posiadać wykwalifikowanego pracownika odpowiedzialnego za kwestie energetyczne. Tacy ekodoradcy zostali powołani w wybranych gminach Małopolski w ramach projektu LIFE, koordynowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Nie tylko odpowiadają oni za monitoring zużycia energii i realizację projektów proenergetycznych w gminie, ale też prowadzą edukację energetyczną mieszkańców. Ważne też, aby również pozostali pracownicy gminy byli zaznajomieni ze strategią energetyczną gminy i posiadali podstawową wiedzę w zakresie zarządzania energią. Ciekawy program szkoleniowy, biorący pod uwagę lokalne uwarunkowania, wprowadziła węgierska gmina Rácalmás.

?Budowanie kompetencji wykonawców projektów renowacyjnych ? aby dobrze wykonać swoją pracę, powinni oni być dobrze zaznajomieni z uwarunkowaniami danej gminy, specyfiką budynków komunalnych zlokalizowanych na jej terenie, długoterminową strategią oraz oczekiwaniami w stosunku do projektów renowacyjnych. Regularne szkolenia dla wykonawców realizowanych przez siebie modernizacji organizuje szwedzkie miasto Helsinborg.

?Budowanie kompetencji użytkowników budynku ? istnieje wiele przykładów udanych działań i programów, mających nie tylko edukować użytkowników budynku w zakresie oszczędzania energii, ale też zachęcać i motywować ich do aktywnego włączenia się w proces zarządzania energią. Warto wymienić tu projekty 50/50, realizowane w polskich szkołach, kampanię BIG SWITCH OFF! i program redukcji emisji gazów cieplarnianych w szkołach, realizowane w Wielkiej Brytanii, czy ?polowanie na energię?, organizowane w szwedzkim mieście Lund. Innym ciekawym projektem ze Szwecji jest projekt modernizacji oświetlenia w klasach, z uwzględnieniem okołodobowego cyklu biologicznego człowieka. Wskazuje ona na wpływ warunków otoczenia na zdrowie i aktywność ludzi, co powinno być brane pod uwagę podczas planowania projektów z zakresu renowacji energetycznej.

Te i więcej przykładów dobrych praktyk, także dotyczących planowania, wykonania i monitoringu projektów renowacyjnych, można znaleźć na stronie projektu REBUS: http://www.pnec.org.pl/pl/rebus.

Zachęcamy do tego, aby ? planując jakiekolwiek środki poprawy efektywności energetycznej budynku ? zawsze brać pod uwagę komponent ludzki: zarówno komfort użytkowników, jak i potencjalny wpływ na zużycie energii i sposób zarządzania energią w budynku.

Patrycja Płonka

Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć ?Energie Cités?