Wstęp
Mazowsze – ze względu na centralne położenie i stołeczną metropolię oraz największy i najliczniejszy obszar na terenie Polski – stanowi wyjątkowy region naszego kraju. Jednocześnie jest to region kontrastów, gdzie występuje duże zróżnicowanie w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego między metropolią a obszarami pozametropolitalnymi. Dlatego też priorytetowym zadaniem samorządu woj. mazowieckiego jest dbałość o zrównoważony rozwój całego obszaru w taki sposób, aby aspekty ekonomiczne, ekologiczne i społeczne życia zbiorowego oraz indywidualnego były traktowane równoprawnie.
Właściwe realizowanie powyższego założenia wymaga opracowania polityki ekologicznej na szczeblu województwa. W tym celu Sejmik Województwa Mazowieckiego przyjął
w 2007 r. zaktualizowany „Program Ochrony Środowiska województwa mazowieckiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy do 2014 r.” oraz „Wojewódzki plan gospodarki odpadami dla Mazowsza na lata 2007-2010 z uwzględnieniem lat 2012-2015” wraz z „Programem usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu województwa mazowieckiego”. Dokumenty te poruszają wszystkie ważne dla Mazowsza kwestie ekologiczne. Wskazują kierunki działań mające na celu m.in. zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska, prawidłową gospodarkę odpadami, zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii, rozwój proekologicznych form działalności gospodarczej, wzrost lesistości, ochronę przyrody, a także wzrost poziomu wiedzy ekologicznej.
w 2007 r. zaktualizowany „Program Ochrony Środowiska województwa mazowieckiego na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy do 2014 r.” oraz „Wojewódzki plan gospodarki odpadami dla Mazowsza na lata 2007-2010 z uwzględnieniem lat 2012-2015” wraz z „Programem usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu województwa mazowieckiego”. Dokumenty te poruszają wszystkie ważne dla Mazowsza kwestie ekologiczne. Wskazują kierunki działań mające na celu m.in. zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska, prawidłową gospodarkę odpadami, zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii, rozwój proekologicznych form działalności gospodarczej, wzrost lesistości, ochronę przyrody, a także wzrost poziomu wiedzy ekologicznej.
Realizacja polityki ekologicznej województwa prowadzona jest również poprzez programy i dokumenty stanowiące uszczegółowienie „Programu ochrony środowiska”. Jednym z nich jest „Program możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla województwa mazowieckiego”, który oszacowuje zasoby i wskazuje obszary preferowane dla rozwoju odnawialnych źródeł energii.
Również dużą pomocą i wskazówką dla samorządów przy podejmowaniu decyzji o przeznaczeniu gruntów rolnych na leśne jest przyjęty przez Sejmik Województwa Mazowieckiego w 2007 r. „Program zwiększenia lesistości dla województwa mazowieckiego”. Takie ukierunkowanie działań zalesieniowych na Mazowszu okazuje się szczególnie istotne, gdyż lasy w naszym regionie pokrywają zaledwie 22% powierzchni województwa i pod tym względem Mazowsze plasuje się na przedostatniej (15) pozycji w kraju.
Od 2008 r. samorząd województwa mazowieckiego stanowi także akty prawa miejscowego w zakresie ochrony środowiska przed hałasem dla dróg poza aglomeracjami, jak również w zakresie ochrony powietrza dla stref, w których występują przekroczenia poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu.
Równie ważnym dokumentem traktującym kompleksowo problem retencjonowania wód na Mazowszu jest „Program małej retencji dla województwa mazowieckiego”, będący obecnie
w fazie projektu.
w fazie projektu.
Samorząd woj. mazowieckiego włącza się także aktywnie w promowanie ochrony przyrody. Opracowany w 2007 r. dokument pn. Inwentaryzacja cennych alei
i szpalerów przydrożnych na terenie województwa mazowieckiego jest pierwszym tego typu kompleksowym opracowaniem na Mazowszu. Niewątpliwie dokument ten będzie stanowił znaczącą pomoc dla lokalnych samorządów i wojewódzkiego konserwatora przyrody.
i szpalerów przydrożnych na terenie województwa mazowieckiego jest pierwszym tego typu kompleksowym opracowaniem na Mazowszu. Niewątpliwie dokument ten będzie stanowił znaczącą pomoc dla lokalnych samorządów i wojewódzkiego konserwatora przyrody.
Kreowanie polityki środowiskowej w regionie to również szeroko rozumiana edukacja ekologiczna, zarówno na poziomie województwa (organizowanie sympozjów, seminariów, cyklicznych konkursów ekologicznych dla szkół), jak i na poziomie gminy czy powiatu. Dzieje się tak poprzez dofinansowanie przez samorząd woj. konkursów i innych przedsięwzięć edukacyjnych, dotyczących ochrony środowiska i naturalnego dziedzictwa przyrodniczego. Współfinansowane są również przedsięwzięcia ekologiczne, realizowane przez organizacje pozarządowe w ramach „Programu współpracy samorządu województwa mazowieckiego z organizacjami pozarządowymi”.
Istotną pomoc dla jednostek samorządu terytorialnego w zakresie realizacji inwestycji środowiskowych stanowi „Samorządowy instrument wsparcia rozwoju Mazowsza”, z którego dofinansowanie można uzyskać m.in. na wodociągi i kanalizację, infrastrukturę drogową czy obiekty małej retencji. Priorytet w uzyskaniu dotacji mają gminy mniej zamożne, którym bez dodatkowej pomocy finansowej trudno by było zrealizować przedsięwzięcia inwestycyjne.
W 2008 r. na realizację tego programu samorząd woj. przeznaczył aż 172 mln zł.
Jest to jedyne w skali kraju, tak duże wsparcie dla lokalnych samorządów. W ciągu ostatnich trzech lat, dzięki wsparciu samorządu województwa na Mazowszu wybudowano ponad 500 km dróg gminnych i powiatowych, a także ponad 500 km sieci wodociągowej i ok. 100 km sieci kanalizacyjnej. Zrealizowano również wiele przedsięwzięć termomodernizacyjnych w placówkach oświatowych.
W 2008 r. na realizację tego programu samorząd woj. przeznaczył aż 172 mln zł.
Jest to jedyne w skali kraju, tak duże wsparcie dla lokalnych samorządów. W ciągu ostatnich trzech lat, dzięki wsparciu samorządu województwa na Mazowszu wybudowano ponad 500 km dróg gminnych i powiatowych, a także ponad 500 km sieci wodociągowej i ok. 100 km sieci kanalizacyjnej. Zrealizowano również wiele przedsięwzięć termomodernizacyjnych w placówkach oświatowych.
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej wiąże się z dążeniem do uzyskania coraz wyższych norm środowiskowych. Spełnienie unijnych dyrektyw środowiskowych to proces długotrwały i kosztowny. Środki krajowe, pochodzące np. z funduszy ochrony środowiska, już nie wystarczą, dlatego tak ważne jest wsparcie finansowe z Unii Europejskiej. Przyjęty przez samorząd województwa „Regionalny Program Operacyjny województwa mazowieckiego na lata 2007-2013” uwzględnia zadania środowiskowe w szerokim zakresie. Aspektom środowiska poświęcony jest priorytet IV, na który zostało przeznaczone prawie 198 mln euro.
Wyrażam przekonanie, że realizacja działań środowiskowych w opracowywanych.
i obowiązujących obecnie programach, a także konsekwentnie realizowana edukacja ekologiczna społeczeństwa przyczynią się do poprawy stanu środowiska na Mazowszu, w największym regionie w Polsce.
i obowiązujących obecnie programach, a także konsekwentnie realizowana edukacja ekologiczna społeczeństwa przyczynią się do poprawy stanu środowiska na Mazowszu, w największym regionie w Polsce.
Adam Struzik, Marszałek Województwa Mazowieckiego