Kurcząca się dostępność i pogarszająca jakość wody jest jednym z 10 największych problemów, z jakimi zaczynają borykać się mieszkańcy Ziemi. W wielu krajach wielokrotne używanie tej samej wody (po podczyszczeniu) staje się koniecznością. W państwach o niewielkich zasobach wody słodkiej, do których należy także Polska, zbiorniki wodne zawierające brudną wodę, „nafaszerowaną” metalami ciężkimi, toksynami sinicowymi czy farmaceutykami, będą musiały być oczyszczone w stopniu umożliwiającym użycie tej wody przynajmniej do celów bytowych lub do produkcji energii z biomasy roślinnej. W wielu krajach będzie to także jedyne źródło wody pitnej.
Rekultywacja zdegradowanych zbiorników wodnych jeszcze kilka lat temu była traktowana jako nieco gorszy, techniczny odłam hydrobiologii czy limnologii. Obecnie w wiodących instytutach naukowych na świecie obserwuje się gwałtowną akcelerację badań nad funkcjonowaniem ekosystemów wodnych w warunkach nasilonej antropopresji. Pojawiają się nowe teorie, natychmiast weryfikowane w badaniach terenowych.
Na nowo definiuje się też pojęcie środowiska. To już nie tylko złożony, wyizolowany system ekologiczny, domena aktywności uczonych. To miejsce życia ludzi, mające swoją historię, pełniące funkcje społeczne, estetyczne i emocjonalne. Uczeni przestali być nieomylni w diagnozowaniu stanu ekosystemu. Stopień ich niewiedzy jest precyzyjnie mierzony. W wyborze sposobu leczenia chorego ekosystemu biorą udział także wszyscy udziałowcy zarządzający jego zasobami i przedstawiciele lokalnych społeczności, wspierani naukowymi metodami oceny ryzyka i wieloparametrycznego podejmowania optymalnej decyzji.
Mimo odczuwalnych ograniczeń, próbujemy nadążać za nowymi ideami. Dowodem jest VII już Konferencja Naukowo-Techniczna „Ochrona i rekultywacja jezior”, odbywająca się w Toruniu w dniach 7-9 października br., na której prezentowane były dokonania naukowców wielu ośrodków krajowych i zagranicznych, obejmujące niemal wszystkie aspekty tworzenia programu rekultywacji: od diagnostyki, przez koncepcje zabiegów naprawczych, po metody i narzędzia. W niniejszych „Zeszytach Komunalnych” zaprezentowano wybrane prace z trzech wiodących ośrodków.
dr hab. Ryszard Wiśniewski, prof. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu