Znamy laureatów III edycji konkursu ?Głośna woda?, skierowanego do tych przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, które podejmują trud prowadzenia działań z zakresu edukacji ekologicznej dla swoich klientów.

Już od trzech lat przy okazji realizacji konkursu ?Głośna woda? bacznie przyglądamy się tym przedsiębiorstwom wodociągowo-kanalizacyjnym, które zajmują się również edukacją ekologiczną. To właśnie do tych podmiotów kierujemy redakcyjny konkurs, służący prezentowaniu tego typu działań na ogólnopolskiej arenie i pokazywaniu edukacyjnych ścieżek tym przedsiębiorstwom, które być może dopiero planują takie przedsięwzięcia na nieco większą skalę. Celem konkursu jest bowiem prezentacja lokalnych akcji edukacyjnych, wymiana doświadczeń pomiędzy przedsiębiorstwami wod-kan, krzewienie idei edukacji ekologicznej w branży i zainteresowanie mieszkańców tematyką racjonalnego korzystania z zasobów wodnych oraz dbaniem o stan infrastruktury wodno-ściekowej. Konkurs ma być także zachętą do działań w zakresie edukacji ekologicznej oraz promocją tych działań na forum ogólnopolskim.

Twardy orzech

Na łamach październikowego wydania prezentujemy nagrodzone w tym roku dokonania przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, które na komisji konkursowej zrobiły największe wrażenie. Tradycyjnie już konkurs na najciekawsze akcje z zakresu edukacji ekologicznej zorganizowaliśmy w trzech kategoriach: przedsiębiorstwa wod-kan działające na obszarze do 30 tys., od 30 do 100 tys. i powyżej 100 tys. mieszkańców.

W III edycji konkursu szczęście uśmiechnęło się do następujących podmiotów:

  • Pierwsze miejsce w kategorii do 30 tys. mieszkańców zajął Zakład Wodociągów i Kanalizacji Gminy i Miasta Warta.
  • Pierwsze miejsce w kategorii od 30 do 100 tys. mieszkańców wywalczył Jastrzębski Zakład Wodociągów i Kanalizacji.
  • Pierwsze miejsce w kategorii ?Powyżej 100 tys. mieszkańców? przyznano Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji Okręgu Częstochowskiego w Częstochowie.

Ponadto redakcja miesięcznika ?Wodociągi-Kanalizacja? przyznała wyróżnienie ? statuetkę konkursu ?Głośna woda?, która powędrowała do Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Lesznie.

Trzeba przyznać, że poziom tegorocznych zgłoszeń? nie zaskoczył naszej redakcji ? przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, które biorą udział w ?Głośnej wodzie?, każdorazowo podejmują działania najwyższej próby, a ich kreatywność zdaje się nie mieć żadnych granic. Gratulujemy nie tylko zwycięzcom bieżącej edycji, nie tylko tym, którzy, wysyłając zgłoszenie, otarli się o podium, ale również wszystkim przedsiębiorstwom, które na co dzień krzewią wiedzę ekologiczną wśród swoich klientów. Czekamy na Wasze zgłoszenia w przyszłym roku. Pochwalcie się swoimi pomysłami i osiągnięciami na tym polu. A zachętą do udziału w konkursie niech będą słowa ubiegłorocznego finalisty, który w tym roku także zasługuje na specjalne uznanie. W zgłoszeniu Miejskich Wodociągów i Kanalizacji w Pile czytamy: Otrzymane w ubiegłym roku wyróżnienie było powodem nie tylko do wielkiego zadowolenia, ale przede wszystkim bodźcem do podjęcia nowych wyzwań na rzecz ochrony środowiska, budowania świadomości ekologicznej i zdrowotnej poprzez włączanie mieszkańców w działania mające na celu poprawę jakości ich życia i otoczenia. Docenienie naszych wysiłków na rzecz ochrony środowiska w roku 2015 wskazało nam na słuszność podejmowanych przedsięwzięć w tym zakresie i rozbudziło apetyt na więcej. Dodało nam skrzydeł.

Dla dużych i małych

Wodociągi kierują działania edukacyjne do każdej grupy wiekowej ? od małego Jasia przedszkolaka, po starszego Jana emeryta. Owszem, gros tych akcji dotyczy dzieci, wszak wiadomo, że czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci. Stąd też w wachlarzu propozycji pojawiają się zajęcia dla najmłodszych przeprowadzane zarówno na terenach oczyszczalni ścieków i stacji uzdatniania wody, jak i w przedszkolach, szkołach, podczas warsztatów, pikników, zielonych szkół i wycieczek. W działaniach wodociągów kluczowe znaczenie mają nadal te programy, które powstają z myślą o najmłodszych. Na uwagę zasługują tu chociażby działania Krakowskich Wodociągów, słynących z zainicjowanych w 2009 r. warsztatów pod nazwą ?Akademia Kropelki?, które kierowane są do uczniów klas 1-3 w krakowskich podstawówkach. W minionym roku szkolnym liczba absolwentów ?Akademii Kropelki? była imponująca i osiągnęa poziom 7500! Podobny sukces nasza redakcja wróży kolejnemu projektowi wodociągów z Krakowa. Otóż we wrześniu 2015 r. zainicjowały one nowy, duży program edukacyjny. Chodzi o adresowane do przedszkolaków interaktywne przedstawienie ?Wędrówki Kropelki?, którego treść i formę dostosowano do percepcji dzieci w wieku 4-6 lat. W zgłoszeniu do ?Głośnej wody? wyjaśniono, że: Podczas spektaklu dzieci poznają, jak złożonym procesom uzdatniania podlega woda, zanim trafi do krakowskich kranów i co dzieje się później po jej zużyciu, kiedy trafia do oczyszczalni. Przedszkolaki uczą się, jak należy się zachowywać nad zbiornikami wodnymi i w ich otoczeniu. Poznają również zasady racjonalnego korzystania z dóbr naturalnych. Przedstawienia trwają około godziny i odbywają się w specjalnie przygotowanej do tego celu sali w Zakładzie Uzdatniania Wody Bielany. Opuszczając nasze mury, dzieci otrzymują pamiątkowy zestaw gadżetów, a opiekun kolorową tablicę, która przypomni dzieciakom omawiane tematy. Podobnie jak w przypadku warsztatów dla starszych dzieci, powstała strona internetowa www.wedrowkikropelki.pl, która pozwala sprawnie zarządzać terminarzem spektakli, a opiekunom grup zapoznać się z tematyką i terminologią zajęć oraz dokonywać rezerwacji. Warto podkreślić, że już w pierwszym roku wystawiania przedstawienia jego odbiorcami było 1200 przedszkolaków. 

Trzeba również docenić działania mniejszych wodociągów, np. tych z Milanówka. W ich projekcie edukacyjnym ?Opowieści kropli wody?, skierowanym w okresie od czerwca do grudnia 2015 r. do uczniów szkół podstawowych, uczestniczyło ponad 1000 dzieci.

Wodociągowcy starają się, aby małym i dużym przekazywać wiedzę w atrakcyjny sposób: ? Kolorowy i przystępny sposób przekazywania informacji o procesach uzdatniania wody i oczyszczania ścieków to szansa na edukację całego społeczeństwa, które nie zawsze wie, w jaki sposób racjonalnie korzystać z tak cennych dobrodziejstw, jakim są woda i środowisko naturalne. Program edukacji ekologicznej ma na celu przybliżyć młodszym i starszym mieszkańcom gm. Halinów procesy uzdatniania wody i oczyszczania ścieków oraz uświadomić, że codzienna postawa każdego z nas w zakresie korzystania z wody ma duże znaczenie dla poprawy jakości życia i otaczającego nas środowiska naturalnego ? mówi Anna Bańkowska z Zakładu Komunalnego w Halinowie. Tegoroczne zgłoszenia dowiodły również, że coraz częściej przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne starają się dedykować swoje działania edukacyjne nie tylko dorosłym albo dzieciom, ale realizują więcej projektów, w których mogą uczestniczyć całe rodziny (np. pikniki, maratony). Akcje mają łączyć pokolenia, co często odzwierciedla już nazwa projektu. Tak było choćby w przypadku pilskiej kampanii ?Duzi dla małych?, prowadzonej w ramach ?Godziny dla Ziemi?. Podczas zajęć pracownicy MWiK w Pile skupili się nie tylko na przekazywaniu najmłodszym, jak istotne są zrównoważony rozwój oraz szacunek dla zasobów wodnych i środowiska naturalnego, ale podkreślili też znaczenie mądrego i aktywnego spędzania czasu oraz wspólnej zabawy. 

Woda w kranie, poidełku i? na pustyni

Misją wielu przedsiębiorstw wodociągowych staje się walka ze stereotypem związanym z piciem wody prosto z kranu. ? Wiele osób obawia się, że taka woda może być niebezpieczna dla zdrowia, zanieczyszczona, słowem ? nienadająca się do spożycia bez przegotowania. Tymczasem w ciągu 20 lat wiele się zmieniło. Duże inwestycje w infrastrukturę wodociągową, stały monitoring jakości wody oraz przepisy i normy narzucone przez Unię Europejską sprawiły, iż woda płynąca z dąbrowskich kranów spełnia surowe europejskie normy dotyczące wody do picia ? tłumaczy rzecznik wodociągów w Dąbrowie Górniczej, Michał Raszka. Kto nie słyszał o sommelierach? wody? To właśnie w tych wodociągach stworzono zespół testerów wody, który zajmuje się badaniem smaku i zapachu kranówki. A wszystko po to, by mieć pewność, że klientowi dostarczana jest woda nie tylko o najwyższych walorach mikrobiologicznych i fizykochemicznych, ale również o sprawdzonym smaku i zapachu. Wodociągi te w styczniu 2015 r. zainicjowały akcję ?Piję wodę z kranu?, której celem ma być uświadomienie mieszkańcom, że woda, w którą zaopatrywane są ich gospodarstwa domowe, jest bezpieczna, zdrowa, smaczna oraz tania w porównaniu z wodą butelkowaną (1,5 litra wody z kranu w Dąbrowie Górniczej kosztuje 1 grosz). W tym roku ze swoją akcją Dąbrowskie Wodociągi były chyba ?wszędzie? ? zaopatrywały w bidony z wodą kranową uczestników miejskich maratonów, na plaży wokół zbiornika Pogoria 3 częstowały wodą z dystrybutora, poiły kranówką umęczonych upałem mieszkańców na ulicach i placach Dąbrowy Górniczej. 

Nie zabrakło ich nawet na? pustyni: ? Cross Maraton Pustyni Błędowskiej to jeden z najbardziej wymagających biegów w regionie. Sami zawodnicy określają go czterema słowami: pot, krew, łzy i piasek? Wszędzie mnóstwo piasku. Nie dziwi zatem, że w tak trudnych warunkach łyk zimnej wody prosto z kranu i chwila ochłody pod kurtyną wodną były dla biegaczy niczym zbawienie. Dąbrowskie Wodociągi jako główny partner wydarzenia ufundowały także bidony na wodę dla wszystkich biegaczy. Tym samym woda z Dąbrowskich Wodociągów zas- tąpiła wodę butelkowaną, która podczas wcześniejszych edycji była podawana zawodnikom. Taką decyzję podjęli organizatorzy ze Stowarzyszenia Aktywna Dąbrowa, ponieważ woda z Dąbrowskich Wodociągów jest bezpieczna, zdrowa, smaczna i tania ? mówi M. Raszka.

Na uwagę zasługują również Wodociągi Mareckie, które oferują swoim klientom, nie mogło być inaczej, ?markową wodę?. Hasło ?markowa woda? jest promowane podczas akcji zachęcających do picia wody z kranu: ? Marecka woda spełnia normy jakościowe, ponadto jest zdrowa i bezpieczna, więc Wodociąg Marecki promuje picie wody z kranu. Dzięki zamontowanym w tym roku Źródełkom Markowej Wody dzieci mają stały i bezpłatny dostęp do wody pitnej. Przygotowania do tego przedsięwzięcia trwały od ubiegłego roku. Wykonano wszelkie badania biologiczne i fizykochemiczne wody z miejsc przeznaczonych na instalację źródełek. Tym samym rozpoczęliśmy akcję pn. ?Najnowsza moda ? markowa woda?. Głównym jej założeniem jest promocja picia wody z kranu zamiast spożywania wysokosłodzonych napojów. Dzięki temu stawiamy na zdrowy tryb życia oraz ekologię, ponieważ pijąc wodę prosto z kranu, nie musimy kupować za każdym razem plastikowych butelek ? podkreśla Anna Sołoninko z Wodociągu Mareckiego. 

W Radomsku Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej co roku organizuje Eko-piknik, a ostatnia jego edycja została poświęcona jakości wody kranowej, którą dystrybuuje zakład: ? Na zorganizowanej przez przedsiębiorstwo imprezie plenerowej został przedstawiony model metra sześciennego wody, zbudowany z butelek z wodą umieszczonych na drewnianej palecie. Ponadto stoisko było wzbogacone o tablice informujące mieszkańców o tym, dlaczego warto pić wodę wodociągową i jak przebiega kontrola jakości wody. Akcja miała na celu promowanie spożywania radomszczańskiej kranówki jako równie zdrowej, smacznej i dużo tańszej niż woda butelkowana. Osoby odwiedzające stoisko przedsiębiorstwa otrzymały ulotki informujące o tym, jak należy oszczędzać wodę i właś- ciwie korzystać z kanalizacji ? wspomina Magdalena Jurek.

Wachlarz propozycji

Projekty działań z zakresu edukacji ekologicznej trudno zliczyć, a co dopiero wymienić, ale z pewnością większość wodociągów kieruje do swoich klientów konkursy plastyczne i fotograficzne. Oba ma w ofercie wspomniany już Wodociąg Marecki, który wydał kalendarz edukacyjny z nagrodzonymi w konkursie pracami plastycznymi, a jako temat plebiscytu fotograficznego zaproponował klientom ?Selfie z pompą?. Z kolei jednym z elementów dbania o edukację ekologiczną mieszkańców Środy Wielkopolskiej, szczególnie tych najmłodszych, są przygotowywane przez pracowników laboratorium MPECWiK pokazy ?Szalonego chemika?, prezentujące reakcje chemiczne i zjawiska fizyczne, jakie zachodzą w wodzie. Bardzo interesującą propozycję ma Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna, która od września 2015 r. zapewnia zainteresowanym możliwość uczestnictwa w zajęciach edukacyjnych we współczesnej wieży ciśnień, jaką jest Zbiornik Wody Kazimierz, położony na Wyspie Sobieszewskiej. Wiedza jest przekazywana przy pomocy interaktywnej ekspozycji edukacyjnej, a swoisty bonus stanowi podziwianie panoramy Zatoki Gdańskiej i Żuław Gdańskich. Zgłoszenie do III edycji konkursu ?Głośna woda? przybliża nam program odbywających się tam zajęć: W ramach ekspozycji organizatorzy przygotowali 5 stanowisk, dzięki którym można dowiedzieć się, jak działa wieża ciśnień, jak współcześnie wygląda proces uzdatniania wody pitnej oraz w przystępnej formie poznać podstawowe zjawiska fizyczne. W skład wystawy wchodzą następujące elementy:

  • interaktywny minisystem wodociągowy, uruchamiany przez użytkownika wystawy, który w ten sposób poznaje proces uzdatniania wody i drogę, jaką musi ona przebyć, by zacząć płynąć w naszych kranach oraz rolę, jaką w systemie odgrywa wieża ciśnień,
  • interaktywna instalacja ?paradoks hydrostatyczny?, dzięki której użytkownik może dowiedzieć się, w jaki sposób wieża reguluje ciśnienie wody na Wyspie Sobieszewskiej i przekonać się, że zjawisko paradoksu faktycznie istnieje,
  • model 3D zbiornika ? do samodzielnego składania ? wyjątkowe klocki dla osób w każdym wieku,
  • interaktywny cyfrowy model 3D zbiornika ? aplikacja na monitorze dotykowym, która pozwala obejrzeć zbiornik z każdej strony i poznać jego zakamarki,
  • monitory z podglądem części zbiornika, w którym zgromadzona jest woda ? rzadka okazja, by zajrzeć do miejsca, gdzie dociera tylko woda.

Odnotujmy również, że bardzo często zdarza się, iż przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne nie tylko dbają o krzewienie wiedzy dotyczącej edukacji ekologicznej, ale i o zdrowie swoich klientów, więc angażują się w akcje charytatywne, jak chociażby w Tomaszowie Mazowieckim, gdzie zbierano fundusze na zakup aparatu USG dla noworodków. W zorganizowanym 14 lutego 2016 r. w ramach Festynu ?Z Miłości dla Zdrowia? biegu udział wzięły ambasadorki Zakładu Gospodarki Wodno-Kanalizacyjnej ? pluszowe Kropelki. Biegnąc, zachęcały mieszkańców do szeroko pojętej aktywności na rzecz innych. ? Tego typu działania na stałe wpisane są w charakter działalności Zakładu. Wykorzystujemy każdą okazję, by nasze Kropelki wywołały uśmiech na twarzach najmłodszych. Dzień Dziecka w 2016 r. Kropelki spędziły w Ośrodku Rehabilitacji Dzieci Niepełnosprawnych w Tomaszowie Mazowieckim. Pomagając innym, Zakład kształtuje pozytywne postawy społeczne i wywiera realny wpływ na poprawę otaczającego nas świata. To ważne, by chęć niesienia pomocy i dbałość o to, w jakim świecie żyjemy, przekładała się na wiele dziedzin naszego codziennego życia ? taką zasadę wyznają pracownicy Zakładu i aktywnie promują ją swoimi działaniami ? zapewnia Maria Chilińska. 

Po lekturze wszystkich zgłoszeń, które napłynęły na tegoroczną edycję ?Głośnej wody?, pojawia się refleksja, że te przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, które są rzeczywiście ?frontem do klienta?, które nie zamykają się na potrzeby lokalnej społeczności i dbają o mieszkańców na wielu płaszczyznach, jednocześnie potrafią im zaoferować najciekawsze projekty edukacyjne.

Anna Lembicz