Zieleń dla dzieci – kwitnące place zabaw
Jak rozbudzić wyobraźnię dzieci, nauczyć szerszego patrzenia na świat, przyjaznego stosunku do przyrody, a zarazem uatrakcyjnić ich pierwsze kroki w życiu? Może zapoznawać je z Naturą w miejscu, gdzie spędzają najwięcej czasu ? na placu zabaw dla dzieci.
Plac zabaw zwykle kojarzony był z wydeptanym skrawkiem terenu gdzieś między blokami, z nieciekawymi konstrukcjami i huśtawkami z metalowych rurek pomalowanych olejną farbą. W ostatnich latach dało się zaobserwować znaczną poprawę odnośnie wyposażenia miejsc zabawy. Pojawiły się wielofunkcyjne, kolorowe zestawy elementów sprzyjające rozwojowi psychomotorycznemu dzieci oraz odznaczające się wysokim stopniem bezpieczeństwa. Natomiast tło placów zabaw często nadal pozostaje smutne. A przecież można je ożywić i ubogacić roślinami.
Znaczenie roślin
Drzewa i krzewy przy placyku umilają dzieciom i opiekunom czas spędzany na zabawie. Rośliny tworzą miłe otoczenie także dla osób opiekujących się dziećmi ? rodziców, dziadków, niań, opiekunek przedszkolnych. Zielone place zabaw odgrywają istotną rolę w edukacji dzieci ? uczą kontaktu z przyrodą, pomagają poznawać jej różnorodność. Pokazują, że rośliny, a także żyjące w ich sąsiedztwie różne gatunki zwierząt, zmieniają się zgodnie z następowaniem po sobie pór roku, a także na przestrzeni lat. Dziecko z radością będzie obserwować, jak rośnie drzewko i np. porównywać swój wzrost z jego wysokością. Rośliny zwabiając zwierzęta, m. in. owady i ptaki ? umożliwiają dzieciom obserwację ich życia. Krzewy takie jak budleja Davida, hortensja bukietowa czy tawlina jarzębolistna ?Sem? wraz z bylinami – jeżówkami, głowienkami i rozchodnikami przez całe lato przyciągają kolorowe motyle i bajecznie mieniące się w słońcu chrząszcze. Z kolei rajskie jabłonie i kalina koralowa ?Compactum? czy jarzębiny zimą stają się ptasią stołówką.
Dobór roślin i kompozycja
Place zabaw musza być obsadzone bezpieczne, oczywiście bez popadania w zbytnią przesadę. Należy unikać roślin trujących lub o trujących niektórych częściach, zwłaszcza, gdy wytwarzają kolorowe owoce, które mogą skusić dziecko do ich spróbowania. Niewskazane jest też sadzenie drzew i krzewów uzbrojonych w kolce lub ciernie oraz o szczególnie kłujących igłach. Dzieciom niewątpliwie może się zdarzyć zerwać kilka liści, gałązkę albo kwiaty. Aby więc nasadzenia długo wyglądały atrakcyjnie, muszą być szybko rosnące i szybko odnawiające się.
Rośliny na placach zabaw powinny dostarczać dzieciom tworzywa do zabawy. Dzieci będą zachwycone, jeżeli pod drzewem znajdą owoce kasztanowca pospolitego ? kasztany, żołędzie z dębów, ?noski? klonu pospolitego i jesionolistnego, owoce jarzębiny, liście opadające jesienią, służące do tworzenia kolorowych, żółto-czerwonych bukietów, szyszki. Interesujących, puchatych owocostanów latem i jesienią dostarczają powojniki, zwłaszcza odmiany z Grupy Tangutica (rosną silnie i kwitną na żółto).
Dla pokazania różnorodności przyrody, można komponować rośliny na zasadzie kontrastu ? obok roślin o gładkich, grubych i mięsistych liściach np. rozchodnika olbrzymiego, sadzić rośliny pokryte kutnerem, np. czyściec wełnisty ? który jest bardzo miły w dotyku, przypomina pluszowe zabawki. Warto także sadzić rośliny w kontrastowych zestawieniach kolorystycznych.
Planując obsadzenie, nie można zapominać o roślinach zimozielonych. Mogą one chronić przed zimnym wiatrem, zanim pojawią się liście na innych roślinach. Np. różaneczniki lub laurowiśnie pod wpływem mrozu zwijają swoje liście w wąskie rurki, aby ograniczyć swoją powierzchnię i przetrwać zimę, do dla dzieci zjawisko to może być bardzo ciekawe.
Plac zabaw powinien być częściowo ocieniony, najlepiej przez drzewa o sezonowych liściach, które nie będą zasłaniały słońca zimą, np. osiągające niewielkie rozmiary klony tatarskie odmiany ginnala, klon pospolity ?Globosum? o kulistej koronie, kwitnący na ciemnoczerwono głóg dwuszyjkowy ?Paul?s Scarlet?. Cień mogą również dawać pnącza wspinające się po ogrodzeniu lub pergolach.
Teren placu zabaw dobrze jest otoczyć żywopłotem, zwłaszcza, jeśli w pobliżu przebiega ulica (chroni on wtedy przed spalinami i hałasem). Do tego celu można polecić z krzewów iglastych żywotnik zachodni ?Columna? lub kolumnowe odmiany jałowca pospolitego, w gałęziach których bardzo lubią gniazdować ptaki, a z liściastych ? pęcherznicę kalinolistną z odmianami ?Diabolo? o liściach purpurowoczerwonych i ?Luteus?.
W otoczeniu różnych urządzeń zabawowych inaczej projektujemy zieleń: przy huśtawkach wymagana jest duża wolna przestrzeń, a tam, gdzie dzieci wybierają spokojniejsze zabawy, może być sadzonych więcej roślin.
Przy przedszkolach lub na terenie niewielkich osiedli szeregowych domów jednorodzinnych lub małych bloków, można wydzielić część ogródka, którym dzieci będą mogły zajmować się wspólnie z opiekunami. W takim ogródku warto posiać wyżlin większy ? popularnie zwany lwią paszczą. Obserwacja kwiatów, które ?pożerają? trzmiele (aby dostać się do środka kwiatu, muszą przecisnąć się przez zrośnięte płatki, co daje wrażenie, jakby kwiat połykał owada), potrafi być naprawdę fascynująca. Satysfakcja z możliwości pielęgnacji przez dzieci ich własnych roślin na pewno będzie ogromna. Na placu zabaw, oprócz urządzeń typowo zabawowych ? piaskownic, huśtawek, drabinek, konstrukcji z drewna ? warto zainstalować kran w ciekawej formie. Dzieci, mając dostęp do wody, będą mogły podlewać rośliny.
Poprawie zdrowia dzieci mogą służyć rośliny obfitujące w olejki eteryczne, korzystnie wpływającymi na drogi oddechowe, np. różne gatunki i odmiany sosen, jałowców, lawendy macierzanek. W sąsiedztwie placu zabaw warto posadzić też rośliny wydzielające przyjemny zapach, np. lilak Meyera ?Palibin?. Ten niewielki krzew w bezwietrzne dni potrafi wypełnić wspaniałym zapachem sporej wielkości ogród. Podobnie pięknie i przyjemnie pachną kwitnące wczesną wiosną kaliny: angielska, Burkwooda, wonna oraz kwitnące w czerwcu jaśminowce.