Zmiany prawne w zakresie systemów wsparcia OZE i kogeneracji

Długotrwałym (ponad dwuletnim) pracom nad ustawą nowelizacyjną towarzyszyły różne postulaty zgłaszane przez przedstawicieli podsektora energetyki odnawialnej i kogeneracji odnośnie zwiększenia atrakcyjności systemów wsparcia dla inwestorów oraz poprawy jakości regulacji w celu usunięcia niejasności interpretacyjnych. Wydaje się, że nie wszystkie z tych oczekiwań zostały spełnione.

 

Dodany w art. 9e ustawy ust. 1a przesądza jednoznacznie sporną dotychczas kwestię możliwości wydawania dwojakiego rodzaju świadectw pochodzenia (ŚP) dla energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle, spełniającej jednocześnie warunki wysoko sprawnej kogeneracji. Stanowisko wykluczające możliwość jednoczesnego uzyskiwania świadectw pochodzenia oraz świadectw pochodzenia z kogeneracji za tę samą ilość wytworzonej energii zaprezentował prezes URE w swym komunikacie z 31 maja 2007 r., podtrzymując je konsekwentnie przez kolejne lata. W nowej rzeczywistości prawnej komunikat ten traci swą aktualność, a prezes URE nie będzie miał możliwości odmowy jednoczesnego wydania obu typów ŚP za tę samą ilość wytworzonej energii elektrycznej, oczywiście pod warunkiem spełnienia wymogów pozwalających na zakwalifikowanie tej energii jako wytworzonej w OZE w warunkach wysoko sprawnej kogeneracji.

Możliwość uzyskania obu typów ŚP staje się szczególnie ważna dla rozwoju źródeł kogeneracyjnych opalanych gazem uzyskanym z przetwarzania biomasy. Nowelizacja traktuje te źródła wytwarzania w sposób szczególny, przewidując wydawanie odrębnego rodzaju ŚP z kogeneracji dla energii wytwarzanej w tych źródłach (pkt. 1a dodany do art. 9l ust. 1 ustawy), umożliwiając prezesowi URE określenie jednostkowej opłaty zastępczej dla 1 MWh energii pochodzącej z tych źródeł na poziomie wyższym niż w przypadku innych źródeł kogeneracyjnych (nawet do 130% średniej ceny sprzedaży energii na rynku konkurencyjnym) oraz zapewniając istnienie systemu wsparcia w postaci ŚP z kogeneracji dla tych źródeł do 31 marca 2019 r. (art. 19 ust. 2 ustawy nowelizującej). Z kolei gdy podstawowy system wsparcia kogeneracji ma obowiązywać do 31 marca 2013 r.

Należy zaznaczyć, że w związku z nowelizacją nie przesądzono kwestii wydłużenia okresu obowiązywania ustawowego systemu wsparcia energii wytwarzanej w OZE poza 2017 r. Z uwagi na swe fundamentalne znaczenie kwestia ta powinna zostać jednoznacznie uregulowana w treści ustawy Prawo energetyczne. Nabiera to szczególnej wagi w kontekście pożądanego zsynchronizowania okresów obowiązywania wsparcia dla OZE z czasem wsparcia źródeł kogeneracyjnych opalanych gazem uzyskanym z przetwarzania biomasy. Byłby to wyraźny sygnał dla inwestorów, iż mogą liczyć przy tego typu inwestycjach na dostępność obu rodzajów świadectw w dłuższym horyzoncie czasowym, co ma podstawowe znaczenie dla pozyskania zewnętrznego finansowania dla potrzeb tych inwestycji.

 

Nowelizacja wprowadza również (od 1 stycznia 2011 r.) odrębny system wsparcia rozwoju biogazowni rolniczych w postaci ŚP biogazu rolniczego, potwierdzających wytworzenie oraz wprowadzenie do sieci dystrybucyjnej gazowej biogazu rolniczego, który został zdefiniowany w ustawie (art. 3 pkt. 20a) jako paliwo gazowe otrzymywane z surowców rolniczych, produktów ubocznych rolnictwa, płynnych lub stałych odchodów zwierzęcych, produktów ubocznych lub pozostałości przemysłu rolno-spożywczego bądź biomasy leśnej w procesie fermentacji metanowej. Wprowadzone rozwiązania zakładają, iż ŚP biogazu można będzie wykorzystywać w celu wypełnienia przez przedsiębiorstwa energetyczne obowiązku przedstawienia do umorzenia ŚP, przy czym ilość biogazu wprowadzonego do sieci będzie przeliczana na ekwiwalentną ilość energii elektrycznej wytworzonej w danym OZE. Zgodnie z powyższą regulacją, w razie wystąpienia przez wytwórcę biogazu rolniczego o wydanie ŚP biogazu, nie będzie już możliwe wykorzystanie dla potrzeb rozliczenia powyższego obowiązku ustawowego ŚP wydanych dla energii elektrycznej wytworzonej w OZE wykorzystującym ten biogaz rolniczy do produkcji energii (ust. 8f dodany w art. 9a ustawy). Zakłada się więc ustawowe wyłączenie wsparcia dla energii pochodzącej z OZE wytwarzanej z wykorzystaniem biogazu rolniczego przeznaczonego do sieci, dla którego wydano ŚP biogazu. Przepisy w tej kwestii zostały tak skonstruowane, że wytwórca biogazu rolniczego będzie mógł podjąć decyzję, czy wystąpić o wydanie mu ŚP biogazu, czy też nie. Jeżeli wniosek w tej kwestii nie zostanie złożony, to ŚP uzyskane dla energii wytworzonej z biogazu rolniczego, dla którego nie wydano ŚP biogazu, będą mogły zostać wykorzystane dla rozliczenia ustawowego obowiązku w zakresie umorzenia świadectw.

Skorelowanie systemu wsparcia biogazu rolniczego z systemem ŚP energii z OZE wyraża się także w jednakowych zasadach określania jednostkowej opłaty zastępczej dla obu tych typów świadectw. Dotychczasowe rozwiązanie obowiązujące w tej kwestii, zakładające coroczną waloryzację jednostkowej opłaty zastępczej obowiązującej w poprzednim okresie rozliczeniowym o wartość średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych, nie uległo zmianie.

Nie znalazły uznania ustawodawcy postulaty wprowadzenia podobnego mechanizmu ustalania jednostkowych opłat zastępczych dla potrzeb ŚP z kogeneracji. Pod tym względem wsparcie kogeneracji, w tym zakładającej spalanie biomasy, pozostaje nadal mniej efektywne, powodując większą nieprzewidywalność cen ŚP z kogeneracji w dłuższym horyzoncie czasowym.

Odnosząc się generalnie do wprowadzonych zmian systemów wsparcia, można odczuć pewien niedosyt, zwłaszcza z uwagi na wyjątkowo długi okres prac nad ustawą nowelizacyjną. Trzeba jednak obiektywnie stwierdzić, że nowelizacja stanowi kolejny etap rozwoju rynku OZE i kogeneracji w Polsce, szczególnie w odniesieniu do biogazowni, w tym tych zakładających spalanie biomasy w układach kogeneracyjnych. Dalsze zmiany systemu są nieuniknione, zwłaszcza z uwagi na potrzebę określenia dłuższego horyzontu czasowego regulacji, sygnalizowaną przez inwestorów i sektor finansowy.

 

 

dr Paweł Grzejszczak,

partner,

kancelaria prawnicza DLA Piper,

Warszawa