Producenci żywności przeciwni propozycji resortu klimatu ws. ROP

Ministerstwo Klimatu i Środowiska pracuje na projektem ustawy, wdrażającej Rozszerzoną Odpowiedzialność Producenta, która polega na tym, że wprowadzający na rynek produkty w opakowaniach ponoszą odpowiedzialność finansową, a także organizacyjną związaną ze zbiórką produktów w całym cyklu ich życia, także kiedy stają się odpadami.

Założenia ROP

Według założeń MKiŚ ma nadzorować rynek, a zadania związane z przepływami finansowymi i rozliczeniami mają zostać przekazane do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Marszałkowie województw z kolei mieliby odpowiadać za kontrolę poprawności naliczania i uiszczania opłaty opakowaniowej oraz redystrybucję wpływów z tytułu tej opłaty.

Organizacje sektora rolno-spożywczego zgłaszają sprzeciw

“Organizacje sektora rolno-spożywczego stanowczo sprzeciwiają się zamierzeniom Ministerstwa Klimatu i Środowiska, dotyczącym wprowadzenia nieefektywnego nakazowo-rozdzielczego systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) opartego na parapodatku, (daninie publicznej) nakładanej na wszystkie wyroby spożywcze w opakowaniach i redystrybuowanej następnie przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej” – napisano w komunikacie Polskiej Federacji Producentów Żywności Związek Pracodawców.

Zdaniem branży realizacja obowiązków wynikających z ROP nie może obywać się “poprzez mechanizmy fiskalne, oderwane od realiów gospodarki wolnorynkowej”, bo nie zagwarantuje to faktycznego wzrostu poziomów selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów opakowaniowych. “Producenci żywności nie chcą być biernym płatnikiem podatku w systemie ROP, który oprócz konieczności podniesienia cen produktów żywnościowych nie przyniesie żadnych realnych korzyści ani dla środowiska, ani dla społeczeństwa” – podkreślono.

Według wiceprezesa Polskiej Federacji Producentów Żywności Związku Pracodawców Andrzeja Gantnera ustawa o ROP dotyczy 100 tys. przedsiębiorców, w tym “bardzo mocno” tych z sektora rolno-spożywczego. Zaznaczył, że sektor rolno-spożywczy i PFPŻ jako organizacja reprezentująca ten sektor jest za jak najszybszym wprowadzeniem ROP-u, ale nie w formie zaproponowanej przez resort.

Andrzej Gantner: “Jako wprowadzający potrzebujemy dobrego ROP-u”

“Jako wprowadzający potrzebujemy dobrego ROP-u, żeby nasze opakowania były w jak największym stopniu selektywnie zbierane. Dzięki tej selektywnej zbiórce, do recyklingu trafią również tzw. opakowania trudne. A branża spożywcza charakteryzuje się dużym udziałem trudnych opakowań” – mówił Gantner. Wiceprezes PFPŻ przekazał również, że tylko w branży rolno-spożywczej jest 37 organizacji, które “są stanowczo przeciwko” koncepcji ROP zaproponowanej przez resort klimatu.

Pytany, kto będzie beneficjentem przygotowanej przez MKiŚ propozycji ustawy, ocenił, że będą to “biurokraci”. Podkreślił, że koncepcja systemu ROP według resortu klimatu została przedstawiona w styczniu br., ale sam projekt, jak i Ocena Skutków Regulacji nie została zaprezentowana publicznie. “Na jakiej podstawie w ogóle ta koncepcja powstała, skoro nie ma ciągle oceny skutków tej koncepcji?” – pytał.

Marcin Hedzik: “Obracamy się tylko i wyłącznie w sferze założeń”

Marcin Hedzik ze Związku Polskich Przetwórców Mleka zaznaczył, że zgodnie z zapowiedzią resortu klimatu, projekt ustawy wraz z OSR-em miał zostać opublikowany, a następnie skierowany do prac rządu. “Mamy prawie połowę kwietnia (…), ciągle tej ustawy nie ma, więc obracamy się tylko i wyłącznie w sferze założeń” – stwierdził.

Hedzik zwrócił uwagę, że prace nad ustawą o ROP toczyły się w zamkniętym zespole, a jego członkowie nie mogli przedstawiać propozycji resortu, co uniemożliwiło m.in. branży mleczarskiej zajmowanie stanowiska już w momencie przygotowywania tej koncepcji.

Producenci w ramach ROP powinni pokrywać koszty zagospodarowania odpadów opakowaniowych

Sławomir Brzózek ze Związku Pracodawców Przemysłu Opakowań i Produktów w Opakowaniach EKO-PAK przypomniał, że celem ROP jest powstanie efektywnego systemu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych, który gwarantuje realizację ambitnych poziomów recyklingu zebranych odpadów, które Polska – ze względu na wymagania dyrektywy unijnej – musi spełnić.

Zauważył, że zgodnie z dyrektywą UE, producenci w ramach ROP powinni pokrywać koszty zagospodarowania wyłącznie odpadów opakowaniowych. “Co to oznacza? Że mamy wziąć odpowiedzialność za każdą sztukę opakowania, które wprowadzamy na rynek, ale ten system i środki na to przeznaczane nie mogą być wykorzystywane na zagospodarowanie innych odpadów, na przykład bio-odpadów, albo odpadów wielkogabarytowych” – powiedział.

Konfederacja Lewiatan apeluje o “rozsądną reformę”

W poniedziałek swój sprzeciw wobec opracowanej przez resort klimatu koncepcji ROP wyraziła Konfederacja Lewiatan. Zaapelowała też o “rozsądną reformę, która nie pogorszy funkcjonowania rynku, lecz realnie przyczyni się do poprawy gospodarki odpadami”. Pod apelem podpisali się przedsiębiorcy zrzeszeni w Konfederacji Lewiatan reprezentujący firmy produkujące opakowania, wprowadzające produkty na rynek, handel detaliczny oraz organizacje odzysku opakowań i recyklerzy.

Konfederacja Lewiatan oceniła, że przyjmowanie i dystrybuowanie przez NFOŚiGW pieniędzy z opłat produktowych uiszczonych przez wprowadzających produkty w opakowaniach doprowadzi do “centralizacji i państwowego monopolu wbrew obowiązującym regulacjom europejskim”. Zwrócono uwagę, że może doprowadzić to do wzrostu cen artykułów pierwszej potrzeby oraz pogorszenia jakości recyklingu i gospodarki odpadowej.

Co dalej w organizacjami odzysku?

Jak przekazała “szczególne kontrowersje” budzi plan likwidacji organizacji odzysku. Te – jak wskazała – od niemal 25 lat wspierają przedsiębiorców w realizacji ich obowiązków środowiskowych. “Wprowadzenie takiej zmiany mogłoby doprowadzić do chaosu na rynku, utraty wsparcia dla dziesiątek tysięcy firm i likwidacji miejsc pracy” – napisała Konfederacja Lewiatan.

Anita Sowińska: “Prace idą w dobrym tempie”

Wiceminister klimatu Anita Sowińska informowała PAP w marcu br., że prace nad ustawą o ROP “idą w dobrym tempie”, a resort chce, by ustawa została przyjęta jeszcze w tym roku i zgodnie z założeniami była wdrażana stopniowo. Ma to dać czas przedsiębiorcom na jej wdrożenie.

“Chciałabym, by pierwsze rozwiązania zaczęły obowiązywać już w 2026 roku, następne będą wchodziły etapami. W dalszej perspektywie mamy plan, aby całkowicie zastąpić opłaty uiszczane na rzecz organizacji odzysku za pozyskanie DPR-ów, tzn. dokumentów potwierdzających recykling, opłatą opakowaniową przekazywaną do operatora systemu. System DPR-ów jest niespotykany w UE, obowiązuje tylko u nas i w Wielkiej Brytanii. Niestety nie jest to skuteczne narzędzie i w ramach ROP musimy to zmienić. Planowane jest, że ROP ruszy w pełni od 2028 roku” – mówiła Sowińska.