Przyroda (bez)cenna - wyniki badania wartości ekonomicznej drzew przyulicznych w Łodzi

Badanie zostało przeprowadzone w lipcu ubiegłego roku przez zespół pod kierunkiem dra Jakuba Kronenberga, ekonomisty z Uniwersytetu Łódzkiego, członka zarządu Fundacji Sendzimira. Przeprowadzono wywiady kwestionariuszowe wśród 400 pełnoletnich mieszkańców Łodzi. Przedstawiono im sytuację obecną oraz hipotetyczny program zwiększenia liczby drzew przyulicznych w centrum miasta w 12 wariantach. Różniły się one zarówno długością ulic, na których można zwiększyć liczbę drzew, jak i kosztem, który mieszkańcy ponosiliby w formie dodatkowej opłaty do comiesięcznych rachunków. Zadaniem ankietowanych było uszeregowanie wariantów od najlepszego do najgorszego w ich opinii. Z przeprowadzonego badania wynika, że mieszkańcy Łodzi byliby skłonni przeznaczyć:
1,58 zł za kilometr ulicy, przy której liczba drzew zostałaby zwiększona z poziomu niskiego do średniego, poprzez sadzenie drzew wzdłuż ulicy; 
2,25 zł za kilometr ulicy, na której drzewa zostałyby posadzone w wyspach, zajmujących np. co trzecie miejsce parkingowe wzdłuż ulicy, które zostałoby odtworzone w bezpośrednim sąsiedztwie.
Oznacza to, że gotowość do zapłacenia za program polegający na zwiększeniu liczby drzew na 5 km ulic z poziomu niskiego do średniego i stworzeniu wysp na 9 km ulic (poziomy 5 i 9 km to średnie poziomy wykorzystywane w badaniu) wynosi 28,15 zł na mieszkańca rocznie w formie dodatkowych opłat. Kwotę tę można potraktować jako wartość korzyści, uzyskiwanych przez mieszkańca dzięki drzewom w mieście.

– Korzyści uzyskiwane z przyrody to usługi ekosystemów. Obejmują m.in. możliwości rekreacji na terenach zieleni,  doznania estetyczne, oczyszczanie powietrza w mieście. Wyniki naszego badania pokazują, że choć są one dla nas bezcenne, to jednak mają wartość, którą można oszacować i uwzględniać, podejmując decyzje w sferze ochrony środowiska, gospodarki komunalnej, planów rozwoju miasta – komentuje Marcin Walków z Fundacji Sendzimira.

Dzieje się tak na świecie. W 2006 roku Amerykanie określili gotowość do zapłacenia za lepsze utrzymanie drzew w 44 miastach w stanie Missouri. Ponad połowa mieszkańców wyrażała gotowość do zapłacenia na poziomie 14-16 USD rocznie na gospodarstwo domowe. Inne badanie dotyczące terenów zadrzewionych w dwóch fińskich miastach, pokazało, że 2/3 mieszkańców była w 1996 roku skłonna płacić za możliwość rekreacji na miejskich terenach zieleni równowartość 7-9 EUR miesięcznie, a połowa za wstrzymanie zabudowywania tych terenów 21-35 EUR rocznie na gospodarstwo domowe przez 3 lata. 

Z wartości przyrody zdają sobie sprawę również deweloperzy. W Stanach Zjednoczonych naukowcy dokonali analizy cen nieruchomości w mieście Portland. Wynika z niej, że obecność drzew oddzielających dom od ulicy lub rosnących w niedalekiej odległości od niego, przyczyniała się do wzrostu cen średnio o 8870 USD (3% wartości nieruchomości). Na tej podstawie autorzy wskazali, że w skali całego miasta drzewa przyuliczne mają wartość w przybliżeniu 1,35 mld USD. 

Warto zaznaczyć, że Łódź była pierwszym polskim miastem, w którym w 1974 roku wprowadzono cennik drzew. Wyliczono, jaką ilość młodych drzewek należałoby zasadzić, aby uzyskać te same korzyści ekologiczne, jakich dostarczało drzewo usunięte lub uszkodzone. Ostateczny cennik wskazywał jednak wartości na poziomie 1/6 tych, które zostały zaproponowane w projekcie. W literaturze poświęconej temu zagadnieniu można odnaleźć komentarze, że prawdopodobnie wyliczone wartości drzew przekraczały barierę psychologiczną ówczesnych miejskich decydentów, którzy nie mogli uznać, iż zwyczajne drzewo może mieć wartość kilku samochodów osobowych. Obecnie obowiązujący w Polsce system opłat za usuwanie drzew nie jest oparty na metodach wyceny ekonomicznej.

Wyniki i wnioski z badania przeprowadzonego w Łodzi, metody i zasady wyceny ekonomicznej wartości przyrody oraz przykłady dobrych praktyk gospodarowania miejskim środowiskiem w Polsce i na świecie, Fundacja Sendzimira opublikowała w poradniku „Przyroda w mieście. Usługi ekosystemów – niewykorzystany potencjał miast”, którego bezpłatne wydanie drukowane ukaże się na przełomie maja i czerwca. Z wersją elektroniczną można zapoznać się już dziś na stronach internetowych Fundacji Sendzimira.
Wyniki i publikacje zostały zaprezentowane również 22 maja 2012 r. w Małej Sali Obrad Urzędu Miasta Łodzi, gdzie odbyło się seminarium nt. korzyści ekonomicznych i społecznych związanych z przyrodą w mieście, organizowane wspólnie z Biurem Strategii Miasta Urzędu Miasta Łodzi. Wzięło w nim udział ponad 30 pracowników różnych wydziałów urzędu miasta, instytucji związanych z ochroną środowiska i gospodarką komunalną, przedstawiciele lokalnych organizacji pozarządowych.
Przygotowywana strategia zintegrowanego rozwoju miasta w kolejnych latach podkreśla znaczenie przyrody dla jakości życia w Łodzi. Spojrzenie na środowisko z szerszej perspektywy – ekonomicznej i społecznej, nie tylko jako na zasoby naturalne, ale przede wszystkim uzyskiwane z nich korzyści i buduję również platformę współpracy specjalistów i decydentów z różnych dziedzin oraz szerokiego kręgu interesariuszy, na rzecz podnoszenia jakości życia w mieście.
 
O Fundacji Sendzimira
Fundacja Sendzimira jest wiodącą organizacją działającą na rzecz zrównoważonego rozwoju w Polsce. Od 15 lat inicjuje i wspiera projekty edukacyjne, badawcze i praktyczne mające na celu rozwiązywanie złożonych problemów środowiskowych, gospodarczych i społecznych, współpracując w tym celu  z firmami, samorządami, organizacjami pozarządowymi, społecznościami lokalnymi oraz środowiskiem akademickim. Jednym z najważniejszych przedsięwzięć Fundacji jest realizowana od 15 lat Akademia Letnia „Wyzwania Zrównoważonego Rozwoju”. Fundacja należy do międzynarodowej sieci AtKisson Group, zrzeszającej ekspertów i organizacje pracujące na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Kontakt dla mediów:

Marcin Walków

[email protected] 

tel. 518 904 434