Sejmowe komisje za projektem o rekompensatach dla gmin za zmianę opodatkowania wiatraków

Podczas pierwszego czytania w komisjach w poniedziałek do projektu wprowadzono jedynie zmiany redakcyjne i legislacyjne zgłoszone przez Biuro Legislacyjne Sejmu.

Projekt ma charakter epizodyczny – wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z sierpnia 2020 r. TK uznał wtedy za niekonstytucyjną wsteczną zmianę sposobu opodatkowania elektrowni wiatrowych, wprowadzoną w ramach nowelizacji ustawy o OZE z czerwca 2018 r. Zakłada, że rekompensaty będą przysługiwać gminom za cały rok 2018, a ich wysokość w takiej formie oszacowano na 524,43 mln zł. Pieniądze na rekompensaty mają pochodzić z rezerwy celowej w budżecie państwa.

Do rekompensat uprawnionych jest ok. 200 gmin. Wypłata będzie następować z budżetu państwa na wniosek danej gminy w 2022 r. Wnioski będzie rozpatrywał i wydawał decyzje właściwy wojewoda. Organem odwoławczym będzie minister klimatu i środowiska.

Maksymalna wysokość rekompensaty ma stanowić wartość dochodów utraconych w 2018 r., rozumianą jako różnica pomiędzy kwotą należną z tytułu podatku od nieruchomości od elektrowni wiatrowych w okresie całego 2018 r. na podstawie przepisów obowiązujących przed wejściem w życie noweli, a kwotą należną w tym okresie na podstawie przepisów znowelizowanych ustawą o OZE.

Tzw. ustawa odległościowa z 2016 r. podniosła opodatkowanie elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości stanowiącym wyłączny dochód gmin. Wcześniej podatek ten płacony był jedynie od części budowlanej, typowo stanowiącej 30 proc. wartości turbiny. Od 2017 r. podatkiem od nieruchomości obłożono także część techniczną. Rozwiązanie to w połowie 2018 r. zostało zniesione wstecznie, od początku 2018 r., jako niezgodne ze zobowiązaniami międzynarodowymi Polski. Tymczasem gminy uwzględniły już zwiększone wpływy w swoich budżetach i zaplanowały odpowiednio wyższe wydatki. W rezultacie zostały pozbawione spodziewanych wpływów.

Gminy zaskarżyły zmianę do TK, który uznał ją za niekonstytucyjną poprzez naruszenie zasady niedziałania prawa wstecz. Trybunał zobowiązał ustawodawcę do opracowania regulacji rekompensującej gminom straty poniesione w następstwie wprowadzenia z mocą wsteczną regulacji wpływającej na obniżenie ich dochodów z podatku od elektrowni wiatrowych.