Senat przyjmuje nowelizację specustawy powodziowej bez poprawek

Jednym z kluczowych elementów ustawy jest umożliwienie Wodom Polskim wykupu nieruchomości znajdujących się na terenach szczególnie zagrożonych powodzią. Dotyczy to przypadków, gdy właściciele posiadają legalnie wybudowane, ale zniszczone budynki, często z decyzją o konieczności rozbiórki. Tacy właściciele będą mogli zwrócić się do Wód Polskich o wycenę swojej nieruchomości.

W uzasadnionych sytuacjach państwowy podmiot będzie mógł zaproponować wykup nieruchomości z bonifikatą w wysokości 20%. Warto zaznaczyć, że procedura ta obejmie nie tylko zniszczone domy, ale również budynki, które nie uległy zniszczeniu, jednak znajdują się w strefie planowanego zakazu zabudowy. Celem tego działania jest ograniczenie ryzyka dalszego osiedlania się na terenach niebezpiecznych.

Nowelizacja przewiduje przeznaczenie aż 800 mln zł na wykup nieruchomości do 2034 roku. W samym 2025 roku na ten cel ma zostać wydzielonych 60 mln zł. Środki te mają pozwolić na systematyczne przenoszenie mieszkańców z terenów niebezpiecznych do bezpieczniejszych lokalizacji.

Świadczenie lokalowe dla prowadzących działalność gospodarczą

Ustawa wprowadza także nowe rozwiązanie pomocowe – tzw. świadczenie lokalowe. Przeznaczone będzie ono dla osób fizycznych wynajmujących lokale na potrzeby działalności gospodarczej, które do tej pory nie otrzymały pomocy. Łącznie przewiduje się objęcie wsparciem około 150 takich lokali.

Na realizację świadczenia przeznaczono 35 mln zł. Warunkiem otrzymania pomocy będzie terminowe opłacanie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Wnioski będzie można składać do 30 września 2025 r. Obsługą świadczenia zajmie się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Ważnym elementem wsparcia dla poszkodowanych jest możliwość zamiany zniszczonych domów i mieszkań na lokale komunalne. Umożliwi to osobom, które utraciły dach nad głową i nie są w stanie kupić nowego lokum, zawarcie umowy z gminą. Gmina przejmie zniszczoną nieruchomość w zamian za przydzielenie lokalu mieszkalnego z zasobów komunalnych.

Nowe przepisy przewidują, że takie umowy będzie można zawierać przez trzy lata od wystąpienia powodzi. Pozwoli to gminom przygotować odpowiednią liczbę mieszkań, również poprzez ich budowę.

Premia powodziowa na remonty budynków

Nowelizacja wprowadza także tzw. premię powodziową. Będzie ona wypłacana z Funduszu Termomodernizacji i Remontów i przyznawana przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Jeśli w funduszu zabraknie środków, wnioski będą pozostawiane bez rozpatrzenia.

Wysokość premii będzie uzależniona od typu właściciela oraz charakteru budynku. Gminy i towarzystwa budownictwa społecznego mogą liczyć na dofinansowanie do 70% kosztów remontu. Dla pozostałych właścicieli budynków wielorodzinnych przewidziano wsparcie w wysokości 50%, natomiast jeśli budynek jest zabytkiem lub znajduje się na obszarze objętym ochroną konserwatorską – możliwe jest 60% dofinansowania.

Uproszczenia proceduralne i wsparcie dla pracodawców

W celu przyspieszenia odbudowy, ustawa zwalnia z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę w przypadku przebudowy budynków zniszczonych przez żywioł. Wystarczające będzie zgłoszenie prac do odpowiedniego organu administracji architektoniczno-budowlanej.

Ustawa uwzględnia również wsparcie dla pracodawców, którzy ponieśli koszty zatrudnienia pracowników przebywających na urlopie w celu usuwania skutków powodzi. Zakłada się możliwość zwrotu wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne w takich przypadkach.

Zgodnie z zapisami, ustawa wejdzie w życie dzień po jej ogłoszeniu. Nowelizacja stanowi odpowiedź państwa na potrzeby ofiar powodzi z 2024 roku i ma na celu zapewnienie długofalowego wsparcia zarówno mieszkańcom, jak i przedsiębiorcom z terenów dotkniętych żywiołem.