Sól litu, jako substancja szkodliwa - będą skutki ekonomiczne decyzji KE

Prezes Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego (PIPC) dr. inż. Tomasz Zieliński w komentarzu dla PAP zwrócił uwagę, że Komisja Europejska (KE) przedstawiła propozycję, aby sole litu (węglan litu oraz chlorek litu) zostały zaklasyfikowane, jako działające szkodliwie na rozrodczość (reprotoksyczne kategorii 1A). – Powodem tej propozycji jest założenie, że jon utworzony z soli litu po rozpuszczeniu w środowisku wodnym jest odpowiedzialny za potencjalnie niekorzystne skutki dla zdrowia ludzi – wyjaśnił Zieliński. Sole litu wykorzystuje się m.in. w bateriach, mają one też obecnie zastosowanie w akumulatorach samochodach elektrycznych i odnawialnych źródłach energii.

Zwiększone obciążenia administracyjne

– Bez wątpienia odczujemy skutki ekonomiczne takiej klasyfikacji. Jak podaje w raporcie Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych, Polska zajmuje drugie miejsce z udziałem 6 proc. w globalnym rynku produkcji ogniw, z wartością eksportu w sektorze baterii ponad 38 mld zł w 2022 roku. W Polsce realizowanych jest również wiele inicjatyw badawczo-rozwojowych prowadzących do osiągnięcia celów Gospodarki Obiegu Zamkniętego i Europejskiego Zielonego Ładu, jak przede wszystkim recykling baterii czy skuteczne systemy magazynowania energii. Największa w Europie fabryka baterii litowo-jonowych zlokalizowana jest w pobliżu Wrocławia – przypomniał Zieliński.Prezes PIPC wskazał, że ustanowienie kategorii reprotoksycznej 1A będzie skutkowało “zwiększonymi obciążeniami administracyjnymi i operacyjnymi dla przedsiębiorstw, brakiem pewności prawnej przy uzyskiwaniu i odnawianiu pozwoleń na prowadzenie działalności oraz wprowadzeniem nowych, dodatkowych środków regulacyjnych”.

Jego zdaniem może to doprowadzić do konieczności wprowadzania mniej wydajnych alternatywnych rozwiązań. – Utrudniona zostanie dostępność do zielonych zamówień publicznych i potencjalnych środków finansowych w ramach unijnych programów badawczych. Nie wspominając o negatywnym wpływie na recykling. Niewątpliwie wszystkie te utrudnienia wpłyną na tempo rozwoju zielonego transportu, a także odnawialnych źródeł energii, spowalniając rozwój technologiczny. W konsekwencji oddali nas to również od osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu.

Duże znaczenie litu

Zdaniem Zielińskiego niepewność, co do możliwości stosowania soli litu może mieć wpływ na nowe i realizowane już inwestycje. – Aby zasygnalizować wpływ i potencjalne skutki na przemysł, Polska Izba Przemysłu Chemicznego organizuje 20 września spotkanie poświęcone omówieniu potencjalnej klasyfikacji litu, jako substancji reprotoksycznej kategorii 1A. Do dialogu zaproszono przedsiębiorców z branży chemicznej, bateryjnej, motoryzacyjnej, jak i wielu różnych sektorów polskiej gospodarki, których dotknie ten proces, a także przedstawicieli administracji oraz ekspertów organizacji europejskich, jak Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA) czy International Lithium Association. Inicjatywę poparło także Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych (PSPA).

Jak mówi Zieliński – Baterie litowo-jonowe, czy też inne produkty zawierające lit, np. ceramika, szkło, aluminium, w normalnych warunkach użytkowania i podczas profesjonalnie przeprowadzonego procesu recyklingu nie stwarzają realnego zagrożenia dla zdrowia ludzi i środowiska. Lit jest powszechnie stosowaną substancją również w medycynie, gdzie przyjmowany jest codziennie przez miliony osób na całym świecie, i nawet uwzględniając tak istotne narażenia, jest on dopuszczony do stosowania w lekach. W ocenie branży propozycja KE wynika z nieprawidłowej interpretacji i zastosowania kryteriów klasyfikacji działania szkodliwego na rozrodczość określonych w rozporządzeniu CLP, a w szczególności w załączniku I do tego rozporządzenia. Ponadto nie została wykonana w pełni ocena, jakości i spójności danych oraz nie wzięto pod uwagę wszystkich dostępnych informacji – podkreślił Zieliński.

Wg PIPC zastosowanie baterii litowo-jonowych w pojazdach elektrycznych, umożliwia ich szybkie ładowanie, a także zwiększanie przebytych dystansów. Lit odgrywa także istotną rolę w rozwoju technologii magazynowania energii. Wyjaśniono, że baterie litowo-jonowe są wykorzystywane, jako systemy umożliwiające gromadzenie nadmiaru energii podczas okresów wzmożonej produkcji(np. energii słonecznej czy wiatrowej), a następnie jej uwalnianie w okresach wzmożonego zapotrzebowania, co stabilizuje system elektroenergetyczny. W takich rozwiązaniach jak baterie czy smary stosowane w turbinach wiatrowych, brak jest alternatyw zapewniających zbliżoną wydajność.