Strach przed recentralizacją

Związek Miast Polskich podsumował ostatnie cztery lata pracy samorządowej gmin i powiatów na XIX Konferencji Wójt ów, Burmistrzów, Prezydentów, Starostów i Marszałków.(zwanej Kongresem Polskich Miast, która odbyła się w Poznaniu w 50. rocznicę obchodów Poznańskiego Czerwca. Na kongres przyjechało około 250 wójtów, burmistrzów, prezydentów i starostów, którzy mieli możliwość zaprezentować swoje stanowiska bezpośrednio premierowi Kazimierzowi Marcinkiewiczowi, goszczącemu w Poznaniu z okazji czerwcowej rocznicy. Wśród adresatów postulatów samorządowców zabrakło jedynie przewodniczącego sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego, Waldemara Pawlaka. Goszczący na konferencji prof. Andrzej Kulesza, współtwórca reformy samorządowej w Polsce, zabierając głos, powiedział że w polskim samorządzie w ostatnich latach następuje regres, a jego przyczyną jest dokonująca się recentralizacja. Największym barbarzyństwem legislacyjnym w skali całego świata nazwał ustawę, która zlikwidowała prawie wszystkie plany zagospodarowania przestrzennego w polskich gminach. Akt ten spowolnił rozwój wielu obszarów i otworzył drogę do korupcji. Uczestnicy konferencji byli zaniepokojeni pojawiającymi się w ostatnim czasie propozycjami zmian ordynacji wyborczej i to na krótko przed mającymi odbywać się jesienią wyborami samorządowymi. Premier uspokoił jednak samorządowców, mówiąc że przed wyborami, które planowane są na 12 listopada, nie będzie żadnych zmian w ustroju jednostek samorządu terytorialnego. Marcinkiewicz poinformował również samorzadowców, że w połowie czerwca rząd przyjął projekt ustaw systemowych, które polepszą sytuację jednostek samorządu terytorialnego. W wyniku zmian ustawy o podatku dochodowym, samorządom ma przybyć 2,5 mld zł, z czego około 1,8 mld zł będzie pochodziło z wygaszenia ulgi remontowej. W połowie lipca ma być też gotowy projekt nowej ustawy o finansach publicznych, który zostanie poddany debacie społecznej. Uczestnicy konferencji postulowali wprowadzenie udziału jst w podatkach pośrednich, a zwłaszcza w podatku VAT. Zwracano także uwagę, że obowiązująca obecnie ustawa, w większym stopniu wiąże budżety samorządowe koniunkturą gospodarczą, co zdaniem samorzadowców jest niesłuszne, ponieważ zadania,  na nie nakładane są w większości obowiązkowe, a zatem muszą być wykonywane niezależnie od stanu gospodarki. Najwięcej uregulowań wymaga poprawa wykorzystania funduszy unijnych, ale jak zapewnia premier, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przygotowuje już propozycje zmian, które usprawnią cały proces przyjmowania tych środków. Będą się one odnosiły m.inn. do przekształcenia struktury jednostek rządowych i innych współpracujących przy aplikowaniu o fundusze unijne.
Premier zapowiedział też, że już wkrótce gotowe będą projekty trzech  ustaw ważnych z punktu widzenia rozwoju gminy. Trwają prace nad nową ustawą o planowaniu przestrzennym, w których udział biorą przedstawiciele samorządu terytorialnego. Projekt ustawy ma być gotowy do końca wakacji. Jesienią ma być również przygotowany pakiet ustaw środowiskowych, który zniweluje wewnętrznie sprzeczne czasami uregulowania w tym obszarze. W tym samym czasie mają się zakończyć prace nad pakietem ustaw dotyczących budownictwa.
Na koniec premier raz jeszcze przypomniał samorządowcom, że program jego rządu, to program solidarnego państwa, które nie zapomina o tych najbardziej potrzebujących. Dlatego też już jesienią można się spodziewać opracowania standardów, które będą obowiązywały w służbie zdrowia i oświacie. Zapowiedział także standaryzacje w odniesieniu do administracji publicznej i samorządowej.

Alicja Kostecka