System kaucyjny od 2025 roku. Jakie są założenia nowego projektu?

System kaucyjny obowiązkowy dla sklepów powyżej 200, a nie 100 m2. W systemie znajdą się butelki PET do 3 litrów, puszki aluminiowe do 1,5 litra i butelki szklane wielokrotnego użytku. Dopuszczonych ma być wielu operatorów, bez “monopolu” państwa. Vacatio legis dla projektu ma wynosić 24 miesiące co w praktyce oznacza, że system zacznie działać w 2025 r., Projekt ma zostać przyjęty do 1 stycznia 2023. Maksymalna stawka kaucji to 2 zł.  Oto to główne założenia nowego projektu ustawy o systemie kaucyjnym.

W szczegółach

Propozycja zawarta w projekcie obejmuje butelki PET o pojemności do 3l. butelki szklane po napojach wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5l oraz puszki aluminiowe o pojemności do 1l.

W projekcie została zwiększona powierzchnia sklepów których ma dotyczyć system kaucyjny – mają nim zostać objęte placówki o powierzchni 200m2 (wcześniejszy projekt zakładał, że już sklepy o powierzchni 100m2 musiałyby być objęte wymaganiami dotyczącymi systemu kaucyjnego).

Zapowiadany okres vacatio legis dla nowych uregulowań to 24 miesiące. Przy założeniu, że prace nad projektem zostałyby zakończone do końca roku 2022, system kaucyjny zacząłby funkcjonować od 2025 roku. Jak zapowiedział minister Ozdoba, ma to być system powszechny, dobrowolny ale, jak mówi minister “z motywacją”.

Powszechny system kaucyjny:

🧾bez paragonu
🍻szkło do 1,5 l
🍼butelki plastikowe do 3l
🍺puszki do 1,5 l

Proces legislacyjny planujemy zakończyć w tym roku ♻️ pic.twitter.com/YWZkvGuje0

— Jacek Ozdoba (@OzdobaJacek) October 5, 2022

Co z motywacją konsumentów?

Podczas spotkania poseł Michał Wilczyński zapytał czy przewidziane są jakieś narzędzia motywujące  konsumentów do tego aby korzystali z kaucji oraz jak będzie kalkulowana stawka dotycząca kaucji. Minister Ozdoba wyjaśnił że maksymalna stawka kaucji jaka ma być przyjęta to 2 zł. – Przy czym nie jest to w tym momencie ostatecznie przyjęta stawka ponieważ już po przyjęciu projektu ministerstwo może określić wysokość kaucji w drodze rozporządzenia, w oparciu o analizę sytuacji rynkowej i gospodarczej. Co istotne kwota ta może być zróżnicowana pomiędzy frakcjami. – dodał Jacek Ozdoba.

Wilczyński dopytywał też co z butelkami plastikowymi o pojemności np. 5l i jako przykład podał tu popularne butelki po wodzie o takiej właśnie pojemności. Minister Ozdoba uzasadnił, że określając wielkość butelek plastikowych w systemie kaucyjnym kierowano się przede wszystkim regulacjami UE.

W dniach 19 – 20 października, w Poznaniu podczas Targów Poleco odbędzie się 

22. Forum Energii i Recyklingu

[Udział w wydarzeniu jest bezpłatny]

Szczegóły i rejestracja na stronie:

forum.energiairecykling.abrys.pl

UWAGA! Aby wziąć udział osobisty w Forum należy zarejestrować się na stronie forum.energiairecykling.abrys.pl oraz pobrać elektroniczny bilet wstępu na Targi Poleco TUTAJ

Co z “małpkami”?

Joanna Mucha dopytywała co z butelkami po tzw. małpkach czyli butelkami szklanymi o małej pojemności.

O to dlaczego “szkło jednorazowe” nie znajdzie się w systemie dopytywał również Filip Piotrowski  ze Stowarzyszenia Zero Waste, który podkreślił, że koszt wprowadzenia butelki jednorazowej na rynek wcale nie jest na tyle wysoki aby był motywacją do zmiany tychże na opakowań na wielorazowe. Podkreślił, ze wprowadzenie do systemu jednorazowych opakowań szklanych pozwoliłoby na pozbycie się problemu wspomnianych już “malpek” oraz innych opakowań szklanych jednorazowego użytku. Jak powiedział Piotrowski – “małpek” konsumuje się w Polsce ponad 2 mln szt. dziennie i w dużej części opakowania te są porzucane co generuje również np. dodatkowe koszty sprzątania dla gmin. Na podstawie jakich wyliczeń ministerstwo zdecydowało o wyłączeniu jednorazowych opakowań szklanych z systemu? Dopytywał Piotrowski.

– Jeśli chodzi o butelki jednorazowego użytku – po konsultacjach uznano że nie będą one objęte systemem kaucyjnym. W tym przypadku mamy do czynienia z opłatą produktową – wyjaśnił minister Ozdoba.

Maciej Ptaszyński z Polskiej Izby Handlu uznał, że wyłączenie szkła jednorazowego z systemu kaucyjnego jest krokiem w kierunku odciążenia jednostek handlu i zwrócił uwagę że 70% szkła jednorazowego jest odzyskiwane przez zbiórkę gminną co jest bardzo dobrym wynikiem.

Czy mniejsze punkty handlowe będą w systemie kaucyjnym?

Posłanka Mucha wyraziła też obawę, że z uwagi na zwiększenie powierzchni placówek, które miałby być objęte systemem kaucyjnym część miejscowości może zostać całkowicie wyłączona z wspomnianego systemu z uwagi na fakt, iż nie ma w nich placówek handlowych o powierzchni równiej lub większej niż 200m2. Jacek Ozdoba wyjaśnił, że postulat zwiększenia powierzchni sklepów objętych systemem kaucyjnym jest wynikiem uwag strony samorządowej, która na etapie konsultacji sugerowała, iż jednostki handlowe o powierzchni 100m2 nie będą w stanie zapewnić funkcjonowania systemu we właściwy sposób. – Argument ten podnosił szczególnie gminny wiejskie – dodał minister i zwrócił uwagę, że obligatoryjność dla placówek handlowych o powierzchni od 200m2 nie wyłącza innych placówek z systemu a zatem sklepy mniejsze będą mogły ale nie będą musiały być w systemie kaucyjnym. – Podczas konsultacji pojawiały się też propozycje zwiększenia powierzchni sklepów w kontekście obligatoryjności systemu nawet do 500 czy 1000m2 – mówił Jacek Ozdoba. Rozwiązanie zakładające obligatoryjny system kaucyjny dla jednostek handlowych o powierzchni od 200m2 ma być więc pewnego rodzaju kompromisem między pierwotnymi założeniami a sugestiami różnych środowisk – podsumował.

System kaucyjny a poziomy recyklingu

Renata Sarnecka ze Związku Pracodawców Elektroodzysk dopytywała o kwestie poziomów recyklingu dla gmin, które będą z roku na rok drastycznie wzrastać. – Czy jest możliwość aby strumień pozyskany w systemie kaucyjnym mógł być zaliczony do realizacji tych poziomów? – pytała Sarnecka. W tej chwili zaliczany jest bowiem strumień pozyskany na kartach odpadów komunalnych a w przypadku systemu kaucyjnego nie będzie KPOK. Czy przewidziana jest regulacja uwzględniająca strumień z systemu kaucyjnego w poziomach recyklingu?

W opinii ministerstwa zrozumiałe są obawy gmin o to że wraz z wprowadzeniem systemu kaucyjnego część surowców może “uciec” ze strumienia odpadów, natomiast w projektowanych przepisach ustawodawca chce zagwarantować, ze skoro są to odpady komunalne to poziomy zbierania i następnie poziomy recyklingu, które będą uzyskiwane w ramach systemu, gminy będą mogły wliczyć do swoich poziomów. Oczywiście sprawozdawczość jest podzielona pomiędzy poszczególne podmioty, natomiast wszystkie wprowadzane regulacje w gospodarce odpadowej maja na celu to aby w skali kraju możliwe było osiągnięcie docelowy poziomu recyklingu, który wyznaczyła Unia Europejska.

Potrzebna silna branża recyklerów

Szymon Dziak Czekan ze Stowarzyszenia Polski Recykling zauważył, że aby system kaucyjny mógł być wprowadzony w 2025 roku niezbędna jest silna branża recyklingu a w związku z cenami energii branża jest w sytuacji tragicznej. – Koszty związane z energią w branży recyklingu wzrosły z 18 proc. na ponad 50 proc. Już w tej chwili ponad 5 proc. zakładów recyklingu tworzyw w Polsce zmniejszyło możliwości produkcyjne. System kaucyjny bez recyklerów nie będzie miał racji bytu – podsumował. W konsekwencji wzrosnąć mogą koszty wywozu odpadów dla mieszkańców. – Osłabienie branży recyklingu oznacza negatywne konsekwencje dla wszystkich – zauważył Dziak Czekan.

W dniach 19 – 20 października, w Poznaniu podczas Targów Poleco odbędzie się 

22. Forum Energii i Recyklingu

[Udział w wydarzeniu jest bezpłatny]

Rejestracja na stronie:

forum.energiairecykling.abrys.pl

Wśród omawianych tematów 1 dnia Forum [19 października] znajdą się:

• Recykling chemiczny odpadów tworzyw sztucznych
• ZSEiE – jako ważny element GOZ
• Rynek oraz recykling zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego
• GOZ a świadomość konsumentów. Jak edukować o elektroodpadach?
• Najpilniejsze wyzwania dla branży.
• Zamknięty Obieg Szkła – dobre praktyki
• Rozszerzona odpowiedzialność producenta – czy oczekiwania interesariuszy rynku pokrywają się z rządowymi propozycjami?
• Kontrola recyklera w nowym systemie ROP
• Jak działa efektywny system kaucyjny?
• Implementacja Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta z perspektywy samorządowej
• GOZ w gospodarce opakowaniami