Szkło jednorazowe z dużym prawdopodobieństwem w systemie kaucyjnym w 2030 r.

We wtorek podczas wspólnego posiedzenia senackich Komisji Środowiska oraz Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności senatorowie wysłuchali informacji przedstawionej przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska na temat stanu prac nad projektem ustawy wdrażającej system kaucyjny w gospodarce odpadami.

Kompromisowy projekt

Robert Chciuk z MKiŚ zwrócił uwagę, że projekt ustawy “jest dziełem kompromisu”. “Mogły tu zapaść różne głosy, zarówno zwiększające asortyment opakowań, które powinny być wzięte do systemu, jak i głosy o jak najmniejszym zminimalizowaniu opakowań, które powinny być w systemie kaucyjnym” – mówił.

Odpowiadając na pytania dotyczące powierzchni sklepów, które byłyby zobowiązane do odbierania opakowań objętych systemem kaucyjnym i zwrotu kaucji, przedstawiciel resortu środowiska przekazał, że 200 m kw. “należy rozumieć wyłącznie jako powierzchnię handlową”. “Nie wlicza się do niej powierzchnia magazynowa” – wyjaśnił.

Szkło jednorazowe pozwoli zwiększyć poziomy recyklingu

Chciuk zaznaczył, że system kaucyjny jest od sztuki butelki – struktura szkła jednorazowego ma inną wytrzymałość niż szkło wielokrotnego użytku. “Obawialiśmy się kwestii samego transportu szkła jednorazowego, że zostanie ono potłuczone; braliśmy też pod uwagę bezpieczeństwo osób, które będą się zajmowały takim zwrotem” – mówił, odnosząc się do kwestii wycofania z projektu ustawy opakowań ze szkła jednorazowego. “Szkło jednorazowe z dużym prawdopodobieństwem pojawi się (w systemie kaucyjnym – PAP) w 2030 r.” – zapowiedział. Dodał, że ma to związek z planowanymi przepisami UE, których celem jest zwiększenie poziomu recyklingu.

Dwie wizje szkła w systemie kaucyjnym

Kaucja zależna od pojemności

Podczas dyskusji zwracano też uwagę na to, że wysokość kaucji za opakowanie powinna być zróżnicowana np. w zależności od pojemności. Chciuk przypomniał, że kaucja została zapisana w projekcie na poziomie 2 zł. “Zarówno wysokość tej kaucji, jak i jej przewidywaną różnorodność związaną czy to z pojemnością, czy to z rodzajem opakowania chcielibyśmy odwlec na etapie rozporządzenia – przesunąć ją trochę w czasie” – wskazał Chciuk.

“Analizujemy ten rynek, a ponieważ (…) system wdrożenia jest dwuletni, chcielibyśmy to w rozporządzeniu (…) określić w czasie bardziej stabilnym” – mówił. Dodał, że są ku takiemu przesunięciu przesłanki: sytuacja geopolityczna oraz inflacja. Zwrócił uwagę, że kaucja co do zasady “powinna być zachętą do tego, by klient butelkę oddał, ale (…) nie może być za wysoka, bo podniesie koszty (…) produktu, który będzie w tym opakowaniu”.

Na początku października na stronach rządowego centrum legislacji (RCL) opublikowano kolejną już wersję projektu ustawy, której celem ma być wprowadzenie w Polsce powszechnego systemu kaucyjnego.

System kaucyjny od 2025 roku. Jakie są założenia nowego projektu?

Zgodnie z najnowszym projektem noweli ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach, systemem kaucyjnym mają być objęte opakowania z tworzyw sztucznych po napojach o pojemności do 3 litrów, opakowania szklane wielokrotnego użytku po napojach o pojemności do 1,5 litra oraz puszki aluminiowe o pojemności do 1 litra. W porównaniu do poprzedniego projektu z nowej propozycji wypadło objęcie kaucją butelek jednorazowych. O wyłączenie tej frakcji apelowali przedstawiciele m.in. handlu detalicznego oraz recyklingu opakowań szklanych. Argumentowali, że już dziś zbiórka takiej frakcji jest wysoka, a włączenie jej do kaucji podniesie m.in. koszty.

Nowy projekt podnosi też wielkość powierzchni sklepów (ze 100 m kw. do 200 m kw.), które byłyby zobowiązane do odbierania opakowań objętych systemem kaucyjnym i zwrotu kaucji. Mniejsze placówki będą mogły do systemu dołączyć dobrowolnie. Wszystkie punkty sprzedaży będą musiały jednak pobierać kaucję.

Projekt nowelizacji określa ponadto maksymalną wysokość kaucji, ustalając ją na 2 zł od opakowania. Ostateczna wysokość kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem będzie określona w rozporządzeniu. Ma być ona ustalona na poziomie “stanowiącym zachętę do zwrotu opakowań i odpadów opakowaniowych, a także akceptowalnym społecznie poziomem stawki kaucji”.

W ocenie skutków regulacji (OSR) przypomniano, że zgodnie z art. 9 dyrektywy SUP (single use plastics) w 2025 r. poziom selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych powstałych z butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 litrów wraz z ich zakrętkami i wieczkami ma wynieść 77 proc. Na 2029 r. ten poziom określono na 90 proc.

Projektowane przepisy przewidują również okres przejściowy, który ma pozwolić przedsiębiorcom przygotować się do wprowadzenia systemu kaucyjnego, ale nie później niż od 1 stycznia 2025 r.