W skali świata miasta zajmują zaledwie 1% powierzchni naszego globu. Jednak ten niewielki procent generuje olbrzymie zmiany środowiskowe i społeczne. Niekontrolowany rozwój zabudowy zagarnia kolejne ekosystemy, a dogęszczanie utrudnia planowanie zieleni miejskiej. Jak zatem stworzyć zdrowe i (bio)różnorodne miasto?

22 maja obchodzono, ustanowiony przez ONZ, Międzynarodowy Dzień Różnorodności Biologicznej. To doskonała okazja, by zwrócić uwagę na niski dostęp do terenów zieleni (średnio 57% mieszkańców europejskich miast ma do nich łatwy dostęp) oraz na fakt, że wraz ze wzrostem powierzchni obszarów zabudowanych, maleje areał oraz spada kondycja ekosystemów naturalnych i półnaturalnych, co zwiększa ryzyko wyginięcia dzikich roślin i zwierząt zamieszkujących tereny zurbanizowane.

Potrzebujemy zmiany postrzegania zieleni miejskiej – nie jako kosztownego, estetycznego dodatku, ale jako integralnego elementu przestrzeni miejskiej, który zgodnie z koncepcją usług ekosystemowych, generuje konkretne korzyści. Budowanie funkcjonalnej miejskiej sieci zielono-błękitnej infrastruktury przy rewitalizacji starszych czy projektowaniu nowych fragmentów miasta jest niezbędne, by mogło ono dążyć do neutralności klimatycznej.

Mimo że miasto nie kojarzy nam się z biologicznym terminem ekosystemu, to warto wziąć pod uwagę, że dzielimy jego przestrzeń z innymi gatunkami. Mając ogromną kontrolę nad tym, co i gdzie sadzimy – bądźmy rozważni. Wybierajmy gatunki roślin oraz takie formy nasadzeń, które poradzą sobie w trudnych miejskich warunkach (stres wodny, wysoki poziom zanieczyszczeń, wysokie temperatury powietrza). Stawiajmy na rodzime gatunki drzew, takie jak grab, brzoza, jarzębina czy lipa, a gdy warunki miejskie są dla nich zbyt wymagające, szukajmy gatunków pokrewnych np. w warunkach miejskich rodzima lipa drobnolistna często zastępowana jest lipą krymską. Odpowiednio dobrane gatunki drzew ocienią ulice i oczyszczą powietrze, ale wzmocnią też system przyrodniczy miasta.

Celem projektu „Od drzewa do miasta” (https://miastaidrzewa.gridw.pl) jest zmiana świadomości mieszkańców miast na temat korzyści, jakie czerpią z miejskiej zieleni. Za jego stronę merytoryczną i organizacyjną odpowiadają: UNEP/GRID-Warszawa (koordynator projektu); Fundacja Veolia Polska (wsparcie dla miast biorących udział w projekcie); Asplan Viak AS (wsparcie geoinformacyjne).