Tropikalny ocean… w Poznaniu

Ponad 200 minerałów, skał i skamieniałości z terenów Polski, ze szczególnym uwzględnieniem Wielkopolski i jej historii geologicznej, można obejrzeć na nowej czasowej ekspozycji zatytułowanej “Polska w przeszłości geologicznej: wysokie góry, gorące morza”. Jednak wystawa jest tylko pretekstem do… wędrówki po Poznaniu i jego najcenniejszych zabytkach.

– Kilka lat temu w Zamku Cesarskim w Poznaniu przygotowałem z okazji Nocy Muzeów zabawę, w czasie której zwiedzający mieli za zadanie wyszukać skamieniałości widoczne w kamiennych murach i posadzkach – opowiada dr Paweł Wolniewicz, geolog z Zakładu Paleontologii i Stratygrafii w Instytucie Geologii UAM. – Pomysł postanowiłem rozszerzyć. Narodziła się koncepcja stworzenia przewodnika po najcenniejszych poznańskich zabytkach, w których widoczne i rozpoznawalne nawet dla laika są skamieniałości.

Dlatego oprócz wystawy naukowiec zachęca do odwiedzenia najcenniejszych zabytków Poznania wraz ze specjalnie przygotowanymi informatorami, które można nieodpłatnie pobrać z Internetu i korzystać na urządzeniu mobilnym lub wydrukować. Skały odsłaniające się na terenie Gór Świętokrzyskich oraz Wyżyny Śląsko-Krakowskiej stanowią atrakcję turystyczną i popularyzatorską. Przez wiele lat miały duże znaczenie jako kamień ozdobny. W efekcie w wielu budowlach całej Polski pełnią one rolę wykładzin ściennych, elewacyjnych i podłogowych. Na wypolerowanych powierzchniach skał świetnie widoczne są liczne skamieniałości, z reguły o wiele lepiej niż w macierzystych kamieniołomach. I tak odwiedzając bazylikę archikatedralną na Ostrowie Tumskim nie zobaczymy tylko domniemanego miejsca chrztu Mieszka I, ale również widoczne w czarnym wapieniu na posadzce świątyni skamieniałości gąbek sprzed 385 milionów lat. Geologiczne ciekawostki czekają też na zwiedzających Farę Poznańską – tam pod nogami w wapieniach sprzed blisko 500 milionów lat zachowały się skamieniałe muszle głowonogów – łodzikowców. „To najstarsze geologiczne relikty widoczne na budynkach w Poznaniu” – uważa dr Wolniewicz. To tylko dwa wybrane przykłady.

– Spacer przedstawia historię geologiczną Polski począwszy od 450 mln lat temu, gdy jej obszar znajdował się na południowej półkuli, a północna Europa – pod wodami morza. W dewonie, czyli od 416 do 397 mln lat temu, teren Polski znalazł się w pobliżu równika i zalany był ciepłym, płytkim morzem, w którym powstawały rafy. Później morze ustąpiło, pojawiły się wysokie góry, które ulegały erozji aż do momentu, gdy znikły całkowicie i zostały zastąpione morzem. Wszystkie wymienione etapy można prześledzić na skamieniałościach widocznych na znanych budowlach Poznania – wyjaśnia naukowiec.

Ponadto dr Wolniewicz opracował popularnonaukowy folder, który uzupełni wiedzę osób szczególnie zainteresowanych historią geologiczną Polski. Publikację „Polska w przeszłości: gorące morza i wysokie góry”, zawierającą sugestywne grafiki można pobrać ze strony projektu.

Wystawę czasową zatytułowaną „Polska w przeszłości geologicznej: wysokie góry, gorące morza” można obejrzeć nieodpłatnie w środy w godzinach 10-14. Dr Wolniewicz zaprasza również do Pracowni Muzeum Ziemi UAM grupy szkolne – należy wypełnić specjalny formularz zamieszczony na stronie internetowej. W muzeum można pobrać również foldery, które pomocne będą przy „geologicznej” wędrówce po Poznaniu.

Realizacja wystawy i przewodnika po ciekawostkach geologicznych Poznania możliwa była dzięki środkom przyznanych przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej w ramach projektu SKILLS współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego.

PAP – Nauka w Polsce