Trwają prace nad ustawą o cmentarzach i chowaniu zmarłych

– Jeśli chodzi o ustawę, aktualizację ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, to aktualnie jesteśmy przed bardzo istotną zmianą przepisów całej ustawy cmentarnej z 1959 r.
Ustawa jest napisana od nowa, jest przed Komitetem Stałym Rady Ministrów na końcówce uzgodnień. – zaznaczył podczas posiedzenia Komisji ds. Petycji Podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Maciej Miłkowski.

Wymagana aktualizacja

Dotychczasowe przepisy ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych wymagały doprecyzowania. Budziły liczne problemy wykonawcze i wątpliwości interpretacyjne, na co wskazywały jednostki samorządu terytorialnego oraz samorząd lekarski.

Ponadto przepisy wymagały aktualizacji z uwagi na intensywne zmiany społeczne, obyczajowe i techniczne. Zwiększyła się mobilność społeczeństwa, także zagraniczna, oraz zaostrzyły się zalecenia dotyczące zwalczania chorób zakaźnych. Generuje to szereg kłopotów dla obywateli usiłujących sprowadzić zwłoki bliskich z zagranicy.

Na różne problemy związane z ustawą zwracały uwagę od wielu lat instytucje państwowe, postulujące uchwalenie nowych zasad prawnych, m.in. Najwyższa Izba Kontroli w raportach z 2016 r. (cmentarze komunalne) i 2018 r. (cmentarze wojenne), Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, ale też organizacje pozarządowe i branżowe.

W celu realizacji prac legislacyjnych, mających interdyscyplinarny i międzyresortowy charakter, na mocy Zarządzenia nr 9 Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 lutego 2021 r. ustawiono Pełnomocnika Prezesa Rady Ministrów do spraw reformy regulacji administracyjnych związanych z ruchem naturalnym ludności i ochrony miejsc pamięci. Efektem prac jest zgłoszony do Wykazu projekt ustawy.

Regulacja prawa pośmiertnego

Projekt ma na celu odpowiedzieć na szereg zidentyfikowanych problemów oraz w sposób kompleksowy uregulować sferę tzw. prawa pośmiertnego, obejmującego zagadnienia takie jak stwierdzanie, dokumentowanie i rejestracja zgonów, chowanie zmarłych, prawo do grobu, funkcjonowanie cmentarzy i tzw. branży firm pogrzebowych.

Procedury administracyjne związane z pochówkiem staną się zdecydowanie mniej uciążliwe dla obywateli, m.in. dzięki elektronizacji procedur związanych z dokumentowaniem zgonów.

Zamysłem projektodawcy jest również lepsza ochrona grobów i cmentarzy wojennych, grobów weteranów walk o niepodległość, ale też grobów osób zasłużonych także na innych polach aktywności – dzięki wprowadzeniu nowych mechanizmów działania organów państwowych i przy upowszechnieniu informacji o ich lokalizacji.

Istotnym celem jest też wprowadzenie uregulowanie funkcjonowania przedsiębiorstw w branży pogrzebowej, prowadzących działalność wrażliwą ze względów sanitarnych, ale i ogólnoludzkich.

Najważniejsze zmiany

• Powstanie centralnej bazy danych o cmentarzach
• Wprowadzenie instytucji koronera, który miałby za zadanie prowadzić śledztwo w sprawie nagłego zgonu, mającego nastąpić w sposób nienaturalny lub którego okoliczności wydają się podejrzane i niejasne
• Umożliwienie rodzinie zmarłego złożenie jego ciała poza terenem do tego wyznaczonym Wykupienie terenu pocmentarnego będzie dozwolone dopiero po legalnej ekshumacji spoczywających tam ciał zmarłych
• Usprawnienie dopełniania formalności związanych z chowaniem zmarłych – m.in. wprowadzenie elektronicznych kart urodzeń oraz zgonów, a także digitalizację ksiąg parafialnych
• Ochrona wszystkich miejsc pochówków — nawet tych starych i niszczejących

Projekt ustawy dostępny: tutaj