3/4 Polaków nie słyszało o gospodarce obiegu zamkniętego

Jak wynika z badania Stena Recycling podstawowe proekologiczne działania cieszą się dużą popularnością wśród Polaków. Najwięcej osób segreguje odpady (74 proc.) oraz oszczędza energię w domu lub miejscu pracy (71 proc.).

Większość z nas oszczędza również wodę (68 proc.) oraz robiąc przemyślane zakupy, zwraca uwagę, aby nie marnować jedzenia (67 proc.). Ponad połowa Polaków minimalizuje liczbę odpadów, używając produktów wielokrotnego użytku (54 proc.) lub unikając korzystania z jednorazowych reklamówek w trakcie zakupów (52 proc.).

“Odpowiedzialność społeczna? Nie słyszałem”

Jednak część proekologicznych zachowań, ważnych ze względu na wdrażanie gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ) w Polsce, wciąż podejmowana jest dużo rzadziej. Tylko 28 proc. badanych wybiera produkty przyjazne środowisku lub w opakowaniach pochodzących z recyklingu. Najmniej osób (18 proc.) świadomie wybiera usługi lub produkty firm odpowiedzialnych społecznie, czyli kierujących się nie tylko korzyściami ekonomicznymi, ale także podejmujących działania na rzecz ekologii, społeczeństwa czy wolontariatu pracowniczego.

Spośród Polaków, którzy słyszeli o GOZ (29 proc.) najwięcej osób kojarzy ten termin głównie z kwestiami środowiskowymi: możliwością zmniejszenia liczby wysypisk i odpadów (57 proc.) oraz ogólną poprawą stanu środowiska naturalnego (49 proc.). Najmniej badanych wspomniało o GOZ w kontekście nowych uregulowań prawnych UE (24 proc.), ekologicznego projektowania produktów (28%) oraz CSR (29 proc.).

– Działania składające się na ekologiczny portret Polaków oraz ich poziom wiedzy na temat GOZ są ze sobą ściśle powiązane. Mamy duży potencjał oraz jesteśmy gotowi do aktywności na rzecz środowiska. Jednak wciąż zbyt rzadko zwracamy uwagę na społeczną odpowiedzialność firm, a także na to czy opakowania  kupowanych przez nas produktów pochodzą z recyklingu. Również niewiele osób słyszało o GOZ w kontekście ekologicznego projektowania. Tymczasem do wdrożenia gospodarki cyrkularnej niezbędna jest wysoka świadomość konsumentów we wspomnianych obszarach. Ważna jest również nasza współpraca z przedsiębiorcami oraz wzajemne motywowanie się do pozytywnych zmian – komentuje Piotr Bruździak ze Stena Recycling.

Zamknąć obieg, czyli chronić zasoby

Gospodarka obiegu zamkniętego (GOZ, Circular Economy inaczej gospodarka cyrkularna, gospodarka o obiegu zamkniętym) jest przeciwieństwem dotychczasowej gospodarki linearnej, w której cykl życia produktu ogranicza się do produkcji, użycia i wyrzucenia. Efektem tego jest coraz większa liczba odpadów i wyczerpywanie się zasobów naturalnych.

Koncepcja GOZ kładzie nacisk na zapobieganiu powstawania odpadów poprzez racjonalne i efektywne wykorzystanie zasobów i minimalizowaniu negatywnego wpływu wytwarzanych produktów na środowisko. Gospodarka cyrkularna zakłada nie tylko możliwie najmniejsze zużycie odnawialnych zasobów naturalnych, ale także zmiany w produkcji czy usługach, dzięki którym możliwe będzie powtórne wykorzystanie użytych materiałów i stworzenie z nich nowej wartości. Zasady GOZ powinny być wdrażane na każdym etapie życia produktu: projektowania, produkcji, dystrybucji, konsumpcji, zbierania odpadów i sposobów ich zagospodarowania.

Unia stawia na GOZ

Ze względu na niekorzystne skutki stosowania obecnych modeli gospodarczych GOZ jest jednym z priorytetów polityki Unii Europejskiej. W grudniu 2015 r. Komisja Europejska opublikowała komunikat, wskazujący kierunki dla państw członkowskich w zakresie przekształcania odpadów i zakładający m.in. do 2030 r. osiągnięcie poziomu 75 proc. w odniesieniu do recyklingu odpadów opakowaniowych, 65 proc. – odpadów komunalnych oraz ograniczenie składowania odpadów do maksymalnie 10 proc.

W odpowiedzi na zalecenia Unii Europejskiej w Polsce trwają już prace nad krajowym programem wdrażania GOZ. Ministerstwo Rozwoju powołało Zespół do spraw Gospodarki o Obiegu Zamkniętym, natomiast Ministerstwo Środowiska równolegle opracowuje program pilotażowy GOZ, który na początek obejmie 5 gmin wiejskich i miejsko-wiejskich. Działania są realizowane w ramach Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju i Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2022.

Więcej na temat prac Zespółu do spraw Gospodarki o Obiegu Zamkniętym przy Ministerstwie Rozwoju w najnowszym “Recyklingu” (3/2017).