UE: nowe przepisy doprowadzą do zmniejszenia ilości odpadów morskich

Produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, jak również zagubione i porzucone
narzędzia połowowe najczęściej zaśmiecają europejskie plaże i morza. Łącznie stanowią one 70 proc. wszystkich odpadów morskich.

Na ratunek środowisku

Nowe przepisy są proporcjonalne do stawianych celów i opracowane w taki sposób, aby pozwalały na osiągnięcie możliwie najlepszych wyników. Oznacza to, że w odniesieniu do różnych produktów stosowane będą różne środki.

Jednorazowe produkty z tworzyw sztucznych, dla których istnieją łatwo dostępne i przystępne cenowo zamienniki, zostaną objęte zakazem wprowadzania do obrotu. W przypadku produktów, dla których nie ma oczywistych zamienników, nacisk zostanie położony na ograniczenie korzystania z tych produktów poprzez wprowadzenie krajowych limitów dla konsumentów, a także poprzez ustanowienie wymogów w zakresie projektowania i oznakowania oraz nałożenie na producentów obowiązków dotyczących
gospodarowania odpadami i ich usuwania.

– Odpady z tworzyw sztucznych są bezsprzecznie ogromnym problemem, a Europejczycy muszą działać wspólnie, aby go rozwiązać, ponieważ odpady plastikowe trafiają do
naszego powietrza, naszych gleb, naszych oceanów i naszej żywności. Przedstawione wczoraj wnioski ustawodawcze pozwolą ograniczyć liczbę jednorazowych produktów z tworzyw sztucznych na półkach w supermarketach poprzez ustanowienie szeregu środków. Niektóre z tych produktów obejmiemy zakazem wprowadzania do obrotu, a na ich miejsce wprowadzimy bardziej ekologiczne zamienniki, tak aby konsumenci nie odczuli ich braku – wyjaśnia Frans Timmermans, pierwszy wiceprzewodniczący KE.

Globalny problem

Na całym świecie tworzywa sztuczne stanowią 85 proc. odpadów morskich. Rozwiązanie problemu tworzyw sztucznych jest koniecznością, ale też stwarza nowe możliwości pod względem innowacji, konkurencyjności i tworzenia miejsc pracy.

Przedsiębiorstwa uzyskają przewagę konkurencyjną: Stworzenie jednego zbioru przepisów dla całego rynku UE zapewni europejskim firmom punkt wyjścia dla osiągnięcia korzyści skali i poprawy konkurencyjności w kontekście dynamicznie rozwijającego się światowego rynku produktów zrównoważonych. Dzięki stworzeniu systemów wielokrotnego użycia (takich jak systemy kaucji) firmy mogą sobie zapewnić stabilne źródło dostaw materiałów wysokiej jakości. W innych przypadkach zachęta do poszukiwania bardziej zrównoważonych rozwiązań może dać przedsiębiorstwom przewagę technologiczną nad konkurentami na rynkach światowych.

Różne środki dla różnych produktów

Nowe przepisy wprowadzą zakaz stosowania tworzyw sztucznych w niektórych produktach. Zakaz będzie miał zastosowanie do plastikowych patyczków kosmetycznych, sztućców, talerzy, słomek, mieszadełek do napojów i patyczków do balonów – wszystkie te przedmioty będą musiały być produkowane wyłącznie z bardziej zrównoważonych materiałów. Jednorazowe opakowania na napoje wykonane z tworzywa sztucznego będą dopuszczane na rynek tylko, jeśli ich nakrętki i pokrywki pozostają do nich przymocowane.

Państwa członkowskie będą musiały ograniczyć korzystanie z plastikowych pojemników na żywność i kubków na napoje. Mogą to uczynić poprzez ustanowienie krajowych limitów, zapewnienie dostępności produktów zamiennych w punktach sprzedaży lub zagwarantowanie, że jednorazowe produkty z tworzyw sztucznych nie będą oferowane bezpłatnie.

Państwa członkowskie będą zobowiązane zadbać do 2025 r. o to, aby 90 proc. jednorazowych butelek na napoje z tworzyw sztucznych było zbierane, na przykład poprzez systemy kaucji.

Będą także zobowiązania dla państw członkowskich do uświadamiania konsumentom negatywnego wpływu zaśmiecania otoczenia jednorazowymi produktami z tworzyw sztucznych i narzędziami połowowymi, jak również do informowania ich o dostępnych systemach wielokrotnego używania i możliwościach gospodarowania odpadami w odniesieniu do wszystkich tych produktów.

Obowiązki dla producentów

Producenci będą częściowo pokrywać koszty gospodarowania odpadami i ich usuwania, a także koszty działań informacyjnych dotyczących pojemników na żywność, opakowań (np. na chipsy i słodycze), pojemników i kubków na napoje, wyrobów tytoniowych z filtrami (niedopałki papierosów), nawilżonych chusteczek, balonów i lekkich plastikowych toreb. Przemysł otrzyma również zachęty do opracowywania zamienników tych produktów, które będą mniej zanieczyszczały środowisko.

Niektóre produkty będą wymagały jasnego, zestandaryzowanego oznakowania wskazującego, w jaki sposób powinny być składowane odpady, i informującego o szkodliwym wpływie produktu na środowisko oraz o obecności w produkcie
tworzyw sztucznych. Dotyczy to podpasek higienicznych, nawilżonych chusteczek i balonów.

Co na to branża?

PlasticsEurope wspiera główny cel przedstawionego dziś przez Komisję Europejską projektu Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady związany z ograniczeniem wpływu niektórych wyrobów z tworzyw sztucznych na środowisko, tj. zmniejszenie zaśmiecenia środowiska morskiego.

Zdaniem branży zaśmiecenie środowiska morskiego to efekt działania wielu różnych czynników, z których najważniejszy jest brak odpowiedniej legislacji na poziomie krajowym, brak systemów zagospodarowania odpadów w niektórych częściach świata oraz niewłaściwe zachowania ludzi (śmiecenie).

Aby zmniejszyć zaśmiecenie branża wzywa do:

• Zapewnienia odpowiedniej infrastruktury w zakresie gospodarki odpadami. Administracja lokalna musi włączyć zagadnienie związane z zaśmieceniem środowiska morskiego w krajowe strategie zagospodarowania odpadów; infrastruktura w zakresie zagospodarowania odpadów musi zostać ulepszona tak, aby można było zebrać wszystkie odpady tworzyw sztucznych i potem ponownie je wykorzystać jako surowiec. Należy unikać składowania odpadów tworzyw sztucznych.
• Wspierania innowacji oraz świadomego i starannego projektowania wyrobów.
• Prowadzenia kampanii edukacyjnych i zwiększających świadomość społeczeństwa, prowadzących do odpowiedzialnej konsumpcji i postrzegania odpadów jako cennego zasobu.

– Dlatego zdecydowanie apelujemy do Komisji Europejskiej, aby unikała rozwiązań na skróty – zakazy stosowania produktów nie stanowią dobrego wyjścia i nie doprowadzą do zmian strukturalnych koniecznych do zbudowania podstaw zrównoważonej gospodarki racjonalnie wykorzystującej zasoby, ponieważ produkty z materiałów alternatywnych mogą mieć znacznie gorszy wpływ na środowisko – apeluje PlasticsEurope.

Więcej na temat zanieczyszczeń mórz i oceanów tworzywami sztucznymi będzie można przeczytać w lipcowo-sierpniowym wydaniu miesięcznika “Energia i Recykling”.