Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach po zmianach

Nowy projekt ustawy nie został jeszcze opublikowany przez Rządowe Centrum Legislacyjne. Opublikowane rekomendacje zawierają 24 punkty wraz z informacją o przyczynach i potrzebie wprowadzenia rozwiązań.

Przetargi jednak osobno, niższa opłata śmieciowa

Ministerstwo Środowiska rekomenduje rozdzielenie przetargów na odbiór i zagospodarowanie odpadów. Zdaniem resortu ma to pomóc we „wzmocnieniu kontroli gmin nad systemem gospodarowania odpadami komunalnymi i nadzorze nad firmami odbierającymi odpady komunalne”. To rozwiązanie było mocno krytykowane przez organizacje samorządowe.

MŚ proponuje też uniemożliwienie ryczałtowego rozliczania się pomiędzy gminą a podmiotem odbierającym odpady komunalne np. przez określenie płatności przez gminy za odbiór odpadów wyłącznie w odniesieniu do masy odpadów przekazanych do przetwarzania.

Opłata za nieselektywną zbiórkę ma być dwukrotnie wyższa niż za odpady zbierane selektywnie. Pierwotne plany zakładały nawet czterokrotnie wyższą stawkę.

Resort proponuje też zmiany w zakresie zasad ustalania stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za rok od domku letniskowego lub od innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe. Stała opłata ma wynosić nie więcej niż 10 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na osobę, czyli około 160 zł.

Maksymalna stawka za odbiór odpadów komunalnych z nieruchomości niezamieszkałych, na których powstają te odpady ma wynosić 3,2 proc. przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego ogółem na 1 osobę ogółem (za pojemnik 1100 l – 51,10 zł) (oddzielnie określona stawka dla worka).

Ograniczenie wzrostu cen

Ministerstwo Środowiska zakłada też wprowadzenie mechanizmów mających – zdaniem resortu – na celu ograniczenie wzrostu cen za gospodarowanie odpadami. Wśród istotnych zmian jest m.in.  zniesienie obowiązku regionalizacji w zakresie zagospodarowywania bioodpadów, niesegregowanych (zmieszanych) odpadów oraz pozostałości z sortowania i z procesów mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, przeznaczonych do składowania – informacje o instalacjach do przetwarzania odpadów komunalnych będą znajdować się na BIP urzędu marszałkowskiego a nie w uchwale ws wykonania wpgo.

Na ograniczenie wzrostu cen ma też wpłynąć umożliwienie łatwiejszego powstawania instalacji – warunkiem uzyskania decyzji dotyczących lokalizacji, budowy i przetwarzania odpadów nie będzie uwzględnienie tej instalacji w wojewódzkim planie gospodarki odpadami (uchylenie art. 38a ustawy o odpadach). Resort chce też umożliwić stosowania przez gminy łącznie różnych kryteriów różnicujących stawki opłat, możliwość stosowanie przez gminę dopłat do „opłaty śmieciowe” ze środków własnych, ale tylko pochodzących ze sprzedaży surowców.

MŚ chce też doprecyzować przepis, że gmina może objąć systemem odbierania odpadów komunalnych nieruchomości niezamieszkałe po uzyskaniu zgody właściciela nieruchomości.

Pozostałe zmiany

Wśród 24 zmian znalazły się też:

• zmiana w zakresie umożliwienia gminie powierzania zadań związanych z opłatami za gospodarowanie odpadami komunalnymi organom wskazanym w art. 39 ust. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym;
• wprowadzenie obowiązku weryfikacji przez gminy umów podmiotów nieobjętych systemem z odbierający odpady;
• wprowadzenie możliwości zwolnienia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości posiadających kompostownik przydomowy i kompostujących w nim odpady oraz określenie konsekwencji podania nieprawdziwych informacji w tym zakresie;
• dodanie przepisu regulującego kwestie zwrotu lub naliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w szczególnych przypadkach np. umożliwiający stwierdzenie nadpłaty w przypadku śmierci właściciela nieruchomości;
• uproszenie postępowań związanych z egzekwowaniem opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi – w przypadku gdy wskutek zmiany stawek gmina określa wysokość opłaty w zawiadomieniu, biorąc     za podstawę dane wynikające z dotychczasowej deklaracji; zawiadomienie to będzie stanowiło tytuł wykonawczy bez potrzeby wydawania  decyzji; stosowne zmiany zostaną również wprowadzone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2018 r. poz. 1314);
• wprowadzenie mechanizmów, dzięki którym środki pozyskiwane przez jednostki samorządu terytorialnego w ramach opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi będą faktycznie wykorzystywane na pokrywanie kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi;
• zobowiązanie gminy do gromadzenia środków pochodzących z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na wyodrębnionym rachunku bankowym;
• doprecyzowanie w przepisach ustawy czasu na składanie korekt do sprawozdań i określenie terminu złożenia końcowego sprawozdania przez podmiot odbierający odpady komunalne do gminy, przez gminę do urzędu marszałkowskiego i przez urząd marszałkowski do Ministra Środowiska; zaproponowany zostanie termin roku od przygotowania, po którym nie będą uwzględniane przesyłane korekty sprawozdań;
• dodanie przepisu w zakresie 3-letniego okresu zakazu wykonywania działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych w odniesieniu do przedsiębiorcy wykreślonego z rejestru działalności regulowanej;
• wprowadzenie obowiązku aktualizacji danych w deklaracji tylko raz w miesiącu;
• wprowadzenie zakazu przetwarzania w spalarniach odpadów zmieszanych odpadów komunalnych pochodzących z gmin, gdzie nie wprowadzono selektywnej zbiórki zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów;
• wprowadzenie obowiązku kontroli przez gminy podmiotów odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości  co najmniej raz na dwa lata;
• usunięcie przepisów dotyczących wydawania przez Głównego Inspektora Sanitarnego zgód na dopuszczenie do funkcjonowania instalacji lub urządzenia do unieszkodliwienia zakaźnych odpadów medycznych lub zakaźnych odpadów weterynaryjnych – zmiana porządkująca przepisy;
• uszczegółowienie przepisów transponujących dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (IED) w zakresie zezwolenia na przetwarzanie odpadów oraz publicznej dostępności wykazu spalarni odpadów o przepustowości poniżej 2 Mg/godz.;
• wprowadzenie przepisów umożliwiających niezwłoczne usunięcie przez właściwy organ odpadów, w przypadku gdy mogą one spowodować zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi – awaryjne usuwanie odpadów ze wstępnym finansowaniem z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i zwrotem kosztów od posiadacza odpadów;
• umożliwienie organom właściwym wydania władającemu powierzchnią ziemi, na której znajdują się odpady, decyzji administracyjnej określającej m.in. zakres i termin udostępnienia terenu w celu usunięcia odpadów;
• wprowadzenie odpowiedzialności wytwórcy odpadów niebezpiecznych, (z wyłączeniem wytwórcy pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego)  za zbieranie lub przetwarzanie odpadów do momentu ich przyjęcia do ostatecznego procesu odzysku lub ostatecznego procesu unieszkodliwienia przez posiadacza odpadów prowadzącego taki proces. uniemożliwienie przerzucenia problemu usunięcia nielegalnie zgromadzonych odpadów powstałych w wyniku działalności podmiotu prowadzonej na podstawie decyzji z zakresu gospodarki odpadami na gminę;
• wprowadzenie w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny zmian ułatwiających stosowanie przepisu art. 183 § 1 w przypadku przestępstw polegających na niezgodnym z prawem składowaniu, usuwaniu, przetwarzaniu, zbieraniu, odzyskiwaniu, unieszkodliwianiu albo transportowaniu odpadów lub substancji w takich warunkach lub w taki sposób, że może to zagrozić życiu lub zdrowiu człowieka lub spowodować obniżenie jakości wody, powietrza lub powierzchni ziemi lub zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym.