Zaktualizowany Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego [aktualizacja 2021/2022 z 3 marca 2022]

Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego wskazuje najważniejsze zagrożenia wraz z informacją kto (który organ), co i w jaki sposób powinien realizować przed i po wystąpieniu tych zagrożeń – sytuacji kryzysowych. Pokazuje właściwe rozwiązania proceduralno-organizacyjne i daje gotowe rozwiązania – algorytmy postępowania, zarówno dla instytucji wiodących, jak i współwykonawców – standardowe procedury operacyjne czy moduły zadaniowe.

To dokument wyjściowy w procesie planowania cywilnego na szczeblu centralnym i wojewódzkim

Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego (KPZK) jest dokumentem planistycznym, przygotowanym przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa we współpracy z ministerstwami, urzędami centralnymi i województwami, w oparciu o ustawę o zarządzaniu kryzysowym. Został opracowany w szczególności na potrzeby Prezesa Rady Ministrów i Rady Ministrów.

Jak często jest aktualizowany KPZK?

KPZK, zgodnie z ustawą o zarządzaniu kryzysowym, jest aktualizowany nie rzadziej niż raz na dwa lata, jednak również wtedy, gdy w wyniku uruchomienia procedur zostanie stwierdzona potrzeba wprowadzenia korekty, bądź uzupełnienia danej procedury lub w przypadku zmiany aktów prawnych, mających znaczenie dla funkcjonowania KPZK.

Modułowa budowa KPZK

W aktualizacji Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego w 2018 wprowadzono moduły zadaniowe, które ułatwiają proces planistyczny oraz podejmowanie decyzji już w czasie sytuacji kryzysowej. Wcześniej podejście modułowe było testowane podczas przygotowań do Turnieju Euro 2012, Światowych Dni Młodzieży oraz Szczytu NATO w Warszawie. Istotą modułów jest ich uniwersalizm – ten sam moduł może być wykorzystany przy różnych zagrożeniach, np. moduł „Zapewnienie bezpieczeństwa sanitarno-epidemiologicznego na terenie kraju” może być wykorzystany zarówno przy zagrożeniu powodzią, epidemii, jak i zdarzeniu terrorystycznym.

W Planie wyszczególniono ponad 190 modułów, które obejmują spektrum działań realizowanych przez Prezesa Rady Ministrów, każdego ministra kierującego działem administracji rządowej, szefów ABW i AW, wojewodów oraz dyrektora Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Każdy moduł to zestawienie szczegółowych przedsięwzięć i sposobu ich realizacji. Moduły te pogrupowano w katalogi (oddzielnie dla każdego wykonawcy) od I do XXXV. Gospodarzem każdego katalogu jest konkretny minister lub wojewoda – czytamy na stronie Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Na przykład w sytuacji kryzysowej jaką jest powódź, przypisanie są katalogi realizowane m.in. przez ministrów właściwych do: spraw wewnętrznych, administracji publicznej, zdrowia, transportu itd. Gdy wystąpi sytuacja kryzysowa, podmiot wiodący (minister/wojewoda) wybiera zestaw katalogów, który ma być realizowany. Konkretne moduły z danego katalogu uruchamia właściwy minister, w uzgodnieniu z podmiotem wiodącym. Każdy z podmiotów odpowiedzialnych za swój katalog musi przygotować przypisane mu moduły (wg wzoru zawartego w KPZK).

Jakie zagrożenia uwzględnia KPZK?

W KPZK, w siatce bezpieczeństwa zostało zidentyfikowanych 19 zagrożeń: powódź, epidemia, skażenie chemiczne, zakłócenie funkcjonowania systemów i usług telekomunikacyjnych, zakłócenie w systemach energetycznych, paliwowych, gazowych, silny mróz, intensywne opady śniegu, huragan, pożar wielkopowierzchniowy, epizootia, epifitoza, katastrofa morska, susza, upał, skażenie radiacyjne, zbiorowe zakłócenie porządku publicznego, zdarzenie o charakterze terrorystycznym, zakłócenie w funkcjonowaniu sieci i systemów informatycznych oraz działania hybrydowe.

Oczywiście nie wszystkie kryzysy da się przewidzieć. Dzięki wspomnianym modułom KPZK nawet do zdarzenia, które nie zostało zidentyfikowane w procesie planistycznym, można wykorzystać opisane w KPZK moduły – zapewnia Rządowe Centrum Bezpieczeństwa.

Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego podzielony jest na dwie części – A i B

Część A koncentruje się na działaniach realizowanych na rzecz minimalizacji ryzyka wystąpienia sytuacji kryzysowej i obejmuje zadania realizowane przez organy administracji publicznej w dwóch pierwszych fazach zarządzania kryzysowego: fazie zapobiegania i przygotowania. Część B natomiast, opisuje działania administracji po wystąpieniu kryzysu i zawiera rozwiązania stosowane podczas kolejnych faz: reagowania i odbudowy.

Część A zawiera:

• charakterystykę zagrożeń oraz ocenę ryzyka ich wystąpienia, w tym dotyczących infrastruktury krytycznej;
• zadania i obowiązki uczestników zarządzania kryzysowego w formie siatki bezpieczeństwa dla faz: zapobieganie i przygotowanie.

Część B określa:

• zadania i obowiązki uczestników zarządzania kryzysowego w formie siatki bezpieczeństwa;
• zadania w zakresie monitorowania zagrożeń;
• procedury reagowania kryzysowego, określające sposób postępowania w sytuacjach kryzysowych – zestawienie katalogów i modułów zadaniowych ministrów i wojewodów;
• współdziałanie między służbami uczestniczącymi w realizacji planowanych przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowej;
• tryb uruchamiania niezbędnych sił i środków, uczestniczących w realizacji planowanych przedsięwzięć na wypadek sytuacji kryzysowej;
• zestawienie sił i środków planowanych do wykorzystania w sytuacjach kryzysowych;
• procedury realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego – standardowe procedury operacyjne, w tym związane z ochroną infrastruktury krytycznej;
• organizację łączności;
• organizację systemu monitorowania zagrożeń, ostrzegania i alarmowania;
• zasady informowania ludności o zagrożeniach i sposobach postępowania na wypadek zagrożeń;
• organizację ewakuacji z obszarów zagrożonych;
• organizację ratownictwa, opieki medycznej, pomocy społecznej oraz pomocy psychologicznej;
• zasady oraz tryb oceniania i dokumentowania szkód;
• procedury uruchamiania rezerw strategicznych;
• priorytety w zakresie ochrony oraz odtwarzania infrastruktury krytycznej;
• wykaz zawartych umów i porozumień związanych z realizacją zadań zawartych w planie zarządzania kryzysowego;
• skróty zawarte w Krajowym Planie Zarządzania Kryzysowego;
• procedurę aktualizacji Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego.

Z poszczególnymi częściami Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego w najnowszej wersji można zapoznać się na stronie Rządowego Centrum Bezpieczeństwa / Krajowy Plan Zarządzania Kryzysowego