Program Mieszkanie Plus – znamy założenia Narodowego Funduszu Mieszkaniowego

Przypomnijmy, że w  ostatnim kwartale ubiegłego roku ruszyła pilotażowa wersja programu Mieszkanie Plus, realizowana przez spółkę BGK Nieruchomości wspólnie z jednostkami samorządu terytorialnego.

Pilotaż cieszy się dużym zainteresowaniem, zarówno ze strony potencjalnych najemców, jak i gmin zainteresowanych powiększeniem własnych zasobów lokalowych. Dziś wiemy już więcej o tym, jak program Mieszkanie Plus może wyglądać we właściwym etapie realizacji, czyli przy udziale Narodowego Funduszu Mieszkaniowego.

Narodowy Fundusz Mieszkaniowy skoordynuje działania

Ustawa zakłada powołanie Narodowego Funduszu Mieszkaniowego – osoby prawnej, która ma gromadzić, zarządzać i inwestować zasobami nieruchomości Skarbu Państwa w celu wspierania budownictwa mieszkaniowego.

W tym celu, Skarb Państwa powierzy Funduszowi wykonywanie prawa własności i innych praw związanych z nieruchomością. Nieruchomości będą przekazywane do Funduszu przez podmioty, które dotychczas gospodarują tym zasobem w imieniu Skarbu Państwa (starostowie, prezydenci miast na prawach powiatu). Projekt ustawy reguluje tryb, w jakim nieruchomości mają być wnoszone do Funduszu.

Dodatkowo, Fundusz będzie mógł nabywać nieruchomości na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych.

Co ciekawe, zadania Funduszu nie ograniczą się wyłącznie do funkcji „banku ziemi”. Środki Funduszu będą przeznaczane także na uzbrojenie techniczne nieruchomości, prowadzenie działań analitycznych i popularyzujących innowacyjne rozwiązania w mieszkalnictwie, nabywanie certyfikatów inwestycyjnych, udziałów w spółkach prowadzących działalność w zakresie budownictwa mieszkaniowego, finansowe wsparcie Funduszu Dopłat i Funduszu Termomodernizacji i Remontów.

Ustawa a Zasób nieruchomości

Projekt ustawy zakłada także utworzenie Zasobu nieruchomości, w który wejdą nieruchomości powierzone Funduszowi przez Skarb Państwa, oraz nieruchomości nabyte przez Fundusz.

Ustawa przewiduje trzy zasadnicze sposoby gospodarowania nieruchomościami z Zasobu. Po pierwsze, nieruchomości będą mogły być odpłatnie przekazywane (w drodze przetargu) na realizacje inwestycji mieszkaniowych. Dalej, Fundusz będzie mógł inwestować nieruchomości np. w papiery wartościowe, jeżeli pozwoli to na zwiększenie finansowania inwestycji mieszkaniowych. I w końcu, nieruchomości będą mogły być zbywane w celu pozyskania dodatkowych środków na finansowanie działań budownictwa mieszkaniowego.

Do przetargu po nieruchomość Skarbu Państwa będzie mogła stanąć każda osoba prowadząca działalność gospodarczą w zakresie budowy i wynajmu mieszkań. Zdaje się, że chętnych na zakup i następnie budowę Mieszkań Plus nie zabraknie.

Ustawa zawiera szczegółowe regulacje dot. wymagań, jakie będą musiały spełniać wybudowane na nieruchomościach mieszkania, przy czym nie reguluje kwestii związanych z czynszem (ma być ustalany na warunkach rynkowych) i przebiegiem procesu inwestycyjnego.

Kto ma szansę na Mieszkanie Plus?

O kryteriach pierwszeństwa w wyborze najemców zadecyduje ten, kto wygra organizowany przez Fundusz przetarg, a przy tym ustawa wskazuje, którzy najemcy mają być uprzywilejowani (m.in. gospodarstwa o niskich dochodach, gospodarstwa wychowujące dzieci).

W każdym wypadku, kryteria wyboru najemców będą podlegały zatwierdzeniu przez Fundusz. Co ciekawe, pomimo wskazania w ustawie najemców uprzywilejowanych w kolejce po mieszkanie, wynajmujący będzie mógł zawrzeć umowy najmu jedynie z tymi kandydatami, którzy dają rękojmię terminowego uiszczania świadczeń pieniężnych wynikających z zawartych umów najmu.

Zgodnie z obietnicami, Mieszkanie Plus zapewni nie tylko najem nieruchomości, ale umożliwi najemcom stopniowe dochodzenie do własności najmowanego mieszkania (okres spłaty przewidziano na 30 lat, na wniosek najemcy możliwe będzie jego skrócenie do lat 20).

Szansa na zmianę

Ustawa może okazać się istotnym instrumentem z perspektywy gmin. Umożliwi wsparcie realizacji lokalnej polityki mieszkaniowej przez tworzenie dostępnych mieszkań na terenie gminy. Gminy będą miały możliwość ubiegania się o nieruchomości pod budownictwo dla najuboższych oraz budownictwo dla grup o specjalnych potrzebach (mieszkania chronione, noclegownie, domy dla bezdomnych) oraz ubiegania się o nieruchomości pod realizację infrastruktury technicznej i społecznej.

Przewiduje się także możliwość finansowego wsparcia realizacji zadań gminy dotyczących zaspokajania potrzeb mieszkaniowych poprzez finansowanie innych programów rozwoju mieszkalnictwa.

Projekt ustawy jest dopiero na etapie konsultacji, niewykluczone zatem, że jego ostateczna wersja będzie znacząco różnić się od komentowanej wersji. Uzasadnienie projektu zakłada wejście w życie komentowanej regulacji do końca I półrocza 2017 roku.