Miejski Zakład Komunikacji – 55 lat tradycji
Koszaliński Miejski Zakład Komunikacji jest firmą ze sporymi tradycjami – istnieje bowiem (w różnych formach organizacyjnych) już od 55 lat. Jednak zasadniczy rozwój oraz postęp – i to we wszystkich obszarach działalności – przypada na ostatnie 10-lecie.
W tym okresie firma nie tylko zmieniła swój status prawno-organizacyjny, ale przede wszystkim dokonała gruntownej przebudowy wewnętrznej, stając się spółką nowoczesną, sprawnie zarządzaną, w pełni dostosowaną do potrzeb rynkowych i wymagań klientów.
Od 1997 r. Zarząd spółki podejmował skuteczne działania racjonalizatorskie, które zasadniczo zmieniły jej rynkowy wizerunek. Wdrażanie nowych przedsięwzięć buduje wizerunek przedsiębiorstwa w pełni dostosowanego do wymagań rynku, otwartego na potrzeby klientów i przyjaznego środowisku. Rezultaty, które udało się uzyskać, sprawiają, że kontynuowana jest poprawa sprawności organizacyjnej oraz efektywności ekonomicznej firmy. Przedsięwzięcia restrukturyzacyjne i rozwojowe dotyczyły wszystkich podstawowych segmentów funkcjonowania firmy, zwłaszcza zarządzania i struktur organizacyjnych, zaopatrzenia i gospodarki magazynowej, poziomu i struktury zatrudnienia, kontroli i organizacji pracy, systemów rozliczeniowych oraz wykorzystania czasu pracy. Skala uzyskanych efektów (z tytułu przedsięwzięć) jest znacząca i dotyczy wszystkich podstawowych nośników kosztów, a zwłaszcza płac (wraz z pochodnymi), amortyzacji, zużycia materiałów i świadczeń na rzecz pracowników. W rachunku globalnym wymierne oszczędności sięgają 41,44% ogólnej sumy ponoszonych kosztów.
Zoptymalizowane i uporządkowane koszty działalności gospodarczej spowodowały, iż w 2001 r. koszalińskie MZK jako pierwsze w branży przedsiębiorstw komunikacji miejskiej wdrożyło System Zarządzania Jakością, a od 2003 r. pracuje w oparciu o zasady Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością, Środowiskowego i BHP. Decyzja Zarządu spółki o wprowadzeniu standardów jakościowych zgodnych z normą ISO 9001:2000, ISO 14001:2005 oraz PN-N 18001:2004 była zatem konsekwencją realizowanej strategii MZK, ukierunkowanej na spełnianie wymagań klienta.
Uzyskanie certyfikatu jakości stało się koniecznością, zwłaszcza w kontekście akcesji Polski do struktur europejskich (wyrównanie standardu świadczonych usług).
Tabor nowej generacji
W ostatnich latach systematycznie rezygnowano z wyeksploatowanych autobusów, których naprawa była zbyt kosztowna i nieopłacalna – w zamian kupując tabor nowej generacji, o nieporównywalnie wyższych standardach użytkowych i eksploatacyjnych. Dodatkowym powodem, dla którego gruntowna przebudowa bazy komunikacyjnej stała się konieczna, była rosnąca konkurencyjność na lokalnym rynku przewozowym, wymogi ochrony środowiska oraz względy rachunku ekonomicznego. Systematyczna troska o stan techniczny i jakość pojazdów, wsparta ponoszonymi nakładami na ich modernizację, sprawiła, iż udział autobusów niskopodłogowych w taborze sięga 62% i stanowi jeden z najwyższych wskaźników w kraju.
W efekcie podjętych działań inwestycyjnych 86% pojazdów będących w ruchu to obecnie autobusy nowej generacji, funkcjonalne i przyjazne otoczeniu, zaś 100% taboru spełnia znormalizowane wymogi czystości spalin EURO 2 i 3. Na rysunku przedstawiono tendencję spadkową emisji szkodliwych składników spalin.
Spółka obsługuje 18 linii, w tym sześć podmiejskich (teren gmin ościennych) o łącznej długości ok. 180 km. Pojazdy MZK realizują blisko 3,5 mln wozokilometrów w skali roku, przewożąc ok. 20 mln pasażerów.
Niezależnie od działalności podstawowej, firma systematycznie rozwija różne formy działalności pomocniczej. Zaliczyć do niej można wynajem autobusów, działalność Okręgowej Stacji Diagnostycznej, stacji paliw, myjni samochodów ciężarowych, myjni samoobsługowej dla samochodów osobowych i dostawczych, serwis i legalizację tachografów, reklamy oraz usługi warsztatowe. W tym zakresie szczególna rola przypada stacji paliw, która z jednej strony porządkuje i racjonalizuje system zaopatrywania własnego taboru w niezbędne materiały pędne, z drugiej zaś (poprzez sprzedaż zewnętrzną) wpływa na poprawę podstawowych mierników ekonomicznych zwłaszcza w odniesieniu do płynności finansowej i zdolności płatniczej.
Prospołeczna polityka cenowa
Mimo ciągłego i systematycznego oddziaływania szeregu niezależnych od firmy czynników rynkowych – zarówno w po stronie popytu, jak i kosztów (zwłaszcza inflacji i wzrostu cen paliw) – MZK od wielu lat świadomie utrzymuje ceny biletów na tym samym poziomie, mimo iż rachunek ekonomiczny nakazywałyby podwyżkę. Tym bardziej że w koszalińskiej komunikacji miejskiej obowiązują ulgi i przywileje, z których korzysta liczna grupa mieszkańców miasta. Ta prospołeczna polityka cenowa była możliwa w rezultacie pozyskiwania i rozwijania dodatkowych źródeł przychodów oraz dochodów, bezwzględnego przestrzegania reżimów w zakresie zarządzania kosztami, prawidłowej polityki władz miasta w zakresie rekompensat z tytułu ulgowych i bezpłatnych przejazdów oraz wsparcia finansowego wspólnika poprzez wnoszone dopłaty.
Powyższe działania umożliwiły sfinansowanie skutków utrzymania cen biletów na niezmiennym poziomie, co w wyrażeniu realnym (uwzględniając inflację) oznacza de facto ich obniżkę. Przedstawienie podstawowych wyników koszalińskiego MZK w kontekście rezultatów uzyskiwanych przez inne firmy komunikacji miejskiej w Polsce jest pożądanym uzupełnieniem dokonanej oceny sytuacji finansowej. Pozwala ono właściwie zrelatywizować wskaźniki własne i określić zajmowaną pozycję w ramach tej samej grupy branżowej. Wyniki spółki na tle branży w zakresie dostępnych danych za 2005 r. (Biuletyn Informacyjny Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej) wskazują, iż średnio udział wpływów w kosztach w takich miastach jak Płock, Opole, Włocławek, Słupsk, Grudziądz czy Przemyśl wyniósł 64,3%, a w MZK Koszalin – 70,8%.
Wynika z tego, że koszalińska firma zajmuje pozycję jednoznacznie wiodącą. Oznacza to, że z tytułu osiąganych wyników finansowych Miejski Zakład Komunikacji w Koszalinie absorbuje relatywnie najmniej środków budżetowych. Jest to efekt wieloletniego wysiłku spółki, podejmowanego we wszystkich podstawowych segmentach działalności.
Zamierzenia inwestycyjne na najbliższą przyszłość to gruntowna modernizacja budynku administracyjnego z utworzeniem funkcjonalnego biura obsługi klienta, budowa nowoczesnej technologicznie myjni dla samochodów ciężarowych i autobusów oraz kontynuacja wymiany taboru autobusowego.
Amfibie na plaże
Jednak inwestycją najbardziej pobudzającą wyobraźnię jest z pewnością pomysł na przewóz klientów MZK najkrótszą drogą na plaże Bałtyku. Ponieważ Koszalin jest oddzielony od morza jeziorem Jamno, narodził się pomysł, aby trasę Koszalin – morze obsługiwały autobusy-amfibie.
Przeprawa przez jezioro Jamno ma szansę stać się turystyczną atrakcją na skalę europejską. Autobusy-amfibie można znaleźć praktycznie tylko na Tamizie w Wielkiej Brytanii i są to przerobione amfibie wojskowe. Specjalnych autobusów pływających nikt jeszcze w Europie nie używa. Argumenty te trafiły do radnych, którzy wyrazili zgodę na podjęcie współdziałania z sąsiednimi gminami na wspólne uruchomienie przeprawy przez Jamno. W tym celu 30 grudnia ub.r. podpisano porozumienie pomiędzy miastem Koszalin a gminami Będzino i Mielno, zawierające szczegółowe zadania do realizacji i terminy w formie harmonogramu. W tej chwili MZK oczekuje, aż Polski Rejestr Statków przyzna firmie produkującej autobusy-amfibie certyfikat zezwalający na użytkowanie pojazdów w naszym kraju.
Tytuł i śródtytuły od redakcji
W tym okresie firma nie tylko zmieniła swój status prawno-organizacyjny, ale przede wszystkim dokonała gruntownej przebudowy wewnętrznej, stając się spółką nowoczesną, sprawnie zarządzaną, w pełni dostosowaną do potrzeb rynkowych i wymagań klientów.
Od 1997 r. Zarząd spółki podejmował skuteczne działania racjonalizatorskie, które zasadniczo zmieniły jej rynkowy wizerunek. Wdrażanie nowych przedsięwzięć buduje wizerunek przedsiębiorstwa w pełni dostosowanego do wymagań rynku, otwartego na potrzeby klientów i przyjaznego środowisku. Rezultaty, które udało się uzyskać, sprawiają, że kontynuowana jest poprawa sprawności organizacyjnej oraz efektywności ekonomicznej firmy. Przedsięwzięcia restrukturyzacyjne i rozwojowe dotyczyły wszystkich podstawowych segmentów funkcjonowania firmy, zwłaszcza zarządzania i struktur organizacyjnych, zaopatrzenia i gospodarki magazynowej, poziomu i struktury zatrudnienia, kontroli i organizacji pracy, systemów rozliczeniowych oraz wykorzystania czasu pracy. Skala uzyskanych efektów (z tytułu przedsięwzięć) jest znacząca i dotyczy wszystkich podstawowych nośników kosztów, a zwłaszcza płac (wraz z pochodnymi), amortyzacji, zużycia materiałów i świadczeń na rzecz pracowników. W rachunku globalnym wymierne oszczędności sięgają 41,44% ogólnej sumy ponoszonych kosztów.
Zoptymalizowane i uporządkowane koszty działalności gospodarczej spowodowały, iż w 2001 r. koszalińskie MZK jako pierwsze w branży przedsiębiorstw komunikacji miejskiej wdrożyło System Zarządzania Jakością, a od 2003 r. pracuje w oparciu o zasady Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością, Środowiskowego i BHP. Decyzja Zarządu spółki o wprowadzeniu standardów jakościowych zgodnych z normą ISO 9001:2000, ISO 14001:2005 oraz PN-N 18001:2004 była zatem konsekwencją realizowanej strategii MZK, ukierunkowanej na spełnianie wymagań klienta.
Uzyskanie certyfikatu jakości stało się koniecznością, zwłaszcza w kontekście akcesji Polski do struktur europejskich (wyrównanie standardu świadczonych usług).
Tabor nowej generacji
W ostatnich latach systematycznie rezygnowano z wyeksploatowanych autobusów, których naprawa była zbyt kosztowna i nieopłacalna – w zamian kupując tabor nowej generacji, o nieporównywalnie wyższych standardach użytkowych i eksploatacyjnych. Dodatkowym powodem, dla którego gruntowna przebudowa bazy komunikacyjnej stała się konieczna, była rosnąca konkurencyjność na lokalnym rynku przewozowym, wymogi ochrony środowiska oraz względy rachunku ekonomicznego. Systematyczna troska o stan techniczny i jakość pojazdów, wsparta ponoszonymi nakładami na ich modernizację, sprawiła, iż udział autobusów niskopodłogowych w taborze sięga 62% i stanowi jeden z najwyższych wskaźników w kraju.
W efekcie podjętych działań inwestycyjnych 86% pojazdów będących w ruchu to obecnie autobusy nowej generacji, funkcjonalne i przyjazne otoczeniu, zaś 100% taboru spełnia znormalizowane wymogi czystości spalin EURO 2 i 3. Na rysunku przedstawiono tendencję spadkową emisji szkodliwych składników spalin.
Spółka obsługuje 18 linii, w tym sześć podmiejskich (teren gmin ościennych) o łącznej długości ok. 180 km. Pojazdy MZK realizują blisko 3,5 mln wozokilometrów w skali roku, przewożąc ok. 20 mln pasażerów.
Niezależnie od działalności podstawowej, firma systematycznie rozwija różne formy działalności pomocniczej. Zaliczyć do niej można wynajem autobusów, działalność Okręgowej Stacji Diagnostycznej, stacji paliw, myjni samochodów ciężarowych, myjni samoobsługowej dla samochodów osobowych i dostawczych, serwis i legalizację tachografów, reklamy oraz usługi warsztatowe. W tym zakresie szczególna rola przypada stacji paliw, która z jednej strony porządkuje i racjonalizuje system zaopatrywania własnego taboru w niezbędne materiały pędne, z drugiej zaś (poprzez sprzedaż zewnętrzną) wpływa na poprawę podstawowych mierników ekonomicznych zwłaszcza w odniesieniu do płynności finansowej i zdolności płatniczej.
Prospołeczna polityka cenowa
Mimo ciągłego i systematycznego oddziaływania szeregu niezależnych od firmy czynników rynkowych – zarówno w po stronie popytu, jak i kosztów (zwłaszcza inflacji i wzrostu cen paliw) – MZK od wielu lat świadomie utrzymuje ceny biletów na tym samym poziomie, mimo iż rachunek ekonomiczny nakazywałyby podwyżkę. Tym bardziej że w koszalińskiej komunikacji miejskiej obowiązują ulgi i przywileje, z których korzysta liczna grupa mieszkańców miasta. Ta prospołeczna polityka cenowa była możliwa w rezultacie pozyskiwania i rozwijania dodatkowych źródeł przychodów oraz dochodów, bezwzględnego przestrzegania reżimów w zakresie zarządzania kosztami, prawidłowej polityki władz miasta w zakresie rekompensat z tytułu ulgowych i bezpłatnych przejazdów oraz wsparcia finansowego wspólnika poprzez wnoszone dopłaty.
Powyższe działania umożliwiły sfinansowanie skutków utrzymania cen biletów na niezmiennym poziomie, co w wyrażeniu realnym (uwzględniając inflację) oznacza de facto ich obniżkę. Przedstawienie podstawowych wyników koszalińskiego MZK w kontekście rezultatów uzyskiwanych przez inne firmy komunikacji miejskiej w Polsce jest pożądanym uzupełnieniem dokonanej oceny sytuacji finansowej. Pozwala ono właściwie zrelatywizować wskaźniki własne i określić zajmowaną pozycję w ramach tej samej grupy branżowej. Wyniki spółki na tle branży w zakresie dostępnych danych za 2005 r. (Biuletyn Informacyjny Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej) wskazują, iż średnio udział wpływów w kosztach w takich miastach jak Płock, Opole, Włocławek, Słupsk, Grudziądz czy Przemyśl wyniósł 64,3%, a w MZK Koszalin – 70,8%.
Wynika z tego, że koszalińska firma zajmuje pozycję jednoznacznie wiodącą. Oznacza to, że z tytułu osiąganych wyników finansowych Miejski Zakład Komunikacji w Koszalinie absorbuje relatywnie najmniej środków budżetowych. Jest to efekt wieloletniego wysiłku spółki, podejmowanego we wszystkich podstawowych segmentach działalności.
Zamierzenia inwestycyjne na najbliższą przyszłość to gruntowna modernizacja budynku administracyjnego z utworzeniem funkcjonalnego biura obsługi klienta, budowa nowoczesnej technologicznie myjni dla samochodów ciężarowych i autobusów oraz kontynuacja wymiany taboru autobusowego.
Amfibie na plaże
Jednak inwestycją najbardziej pobudzającą wyobraźnię jest z pewnością pomysł na przewóz klientów MZK najkrótszą drogą na plaże Bałtyku. Ponieważ Koszalin jest oddzielony od morza jeziorem Jamno, narodził się pomysł, aby trasę Koszalin – morze obsługiwały autobusy-amfibie.
Przeprawa przez jezioro Jamno ma szansę stać się turystyczną atrakcją na skalę europejską. Autobusy-amfibie można znaleźć praktycznie tylko na Tamizie w Wielkiej Brytanii i są to przerobione amfibie wojskowe. Specjalnych autobusów pływających nikt jeszcze w Europie nie używa. Argumenty te trafiły do radnych, którzy wyrazili zgodę na podjęcie współdziałania z sąsiednimi gminami na wspólne uruchomienie przeprawy przez Jamno. W tym celu 30 grudnia ub.r. podpisano porozumienie pomiędzy miastem Koszalin a gminami Będzino i Mielno, zawierające szczegółowe zadania do realizacji i terminy w formie harmonogramu. W tej chwili MZK oczekuje, aż Polski Rejestr Statków przyzna firmie produkującej autobusy-amfibie certyfikat zezwalający na użytkowanie pojazdów w naszym kraju.
Tytuł i śródtytuły od redakcji
| Jerzy Chudzicki
prezes Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej |
 Zgodnie z ustawą o samorządzie terytorialnym, komunikacja miejska jest zadaniem własnym gminy i to od niej zależy, kto będzie realizował przewozy w mieście i jaki będzie system dofinansowania tych przewozów. Praktycznie w miastach całej Europy przewozy w komunikacji miejskiej są nierentowne, a wpływy z biletów tylko w części pokrywają koszty ponoszone na jej utrzymanie. Średnio w UE wskaźnik udziału wpływów z biletów w kosztach nie przekracza 50% (w Koszalinie 66% w 2005 r.). Tak niskie wpływy z biletów są następstwem obowiązującej w Polsce całej palety tytułów do ulg ustawowych, a także ulg lokalnych, których konsekwencje finansowe ponosi przewoźnik. Jest to więc sytuacja, na którą nie ma wpływu przedsiębiorstwo komunikacyjne. Aby poprawić sytuację finansową, przewoźnicy poza działalnością podstawową podejmują inne działania przynoszące przedsiębiorstwu dodatkowe dochody. W tym obszarze działania MZK Koszalin jest modelowym przykładem dla całej branży, a osiągnięte rezultaty znakomicie poprawiają wynik finansowy firmy. Koncepcja dywersyfikacji przychodów i dochodów na przykładzie MZK Koszalin została przedstawiona na konferencji Izby Gospodarczej Komunikacji Miejskiej w listopadzie 2005 r. w Częstochowie i spotkała się z dużym uznaniem naszego środowiska.
Cechą charakterystyczną MZK Koszalin jest menedżerski sposób zarządzania przedsiębiorstwem, a osoba prezesa, Romana Bieleckiego, cieszy się szacunkiem i uznaniem w całym środowisku komunikacyjnym. Ściśle opracowane procedury, zgodne z certyfikatem jakości ISO 9001, są podstawą dobrej organizacji pracy i porządku w przedsiębiorstwie. Należy zaznaczyć, że MZK Koszalin uzyskał ten certyfikat jako pierwsze przedsiębiorstwo komunikacyjne w kraju. Strategia odnowy taboru autobusowego, realizowana przez Zarząd spółki, preferuje tabor przyjazny pasażerom, środowisku, a także przyjazny prowadzącym pojazdy. Większość, bo aż 86% posiadanego taboru, to autobusy spełniające najwyższe standardy środowiskowe, wyposażone w silniki EURO 1, EURO 2 i EURO 3 (w listopadzie bieżącego roku EURO 4 – 4 szt.), niskopodłogowe – przyjazne wszystkim pasażerom, ale głównie niepełnosprawnym. Godny podkreślenia jest wysoki (w odniesieniu do innych podobnych firm w tej branży) wskaźnik kosztów amortyzacji odniesionych do wozokilometra wykonanej pracy przewozowej (0,64 zł/wozokm), co gwarantuje dalszy dynamiczny proces wymiany taboru autobusowego. |
