Czy można wyobrazić sobie funkcjonowanie współczesnego miasta bez systemu transportowego? Raczej nie. Sprawny transport jest warunkiem nie tylko rozwoju, ale wręcz normalnej egzystencji każdego miasta. Z newralgicznej roli systemu transportowego często nie zdajemy sobie sprawy – zwykle do czasu, aż jego działanie zostanie zakłócone, np. w wyniku poważnego wypadku, warunków pogodowych czy chociażby, na szczęście rzadkich, akcji strajkowych służb miejskich.
Doceniając ogromne znaczenie transportu, należy mieć jednak świadomość, że stanowi on także istotne obciążenie dla środowiska naturalnego. Można by mnożyć przykłady niekorzystnych zjawisk związanych z jego funkcjonowaniem, ale należy zwrócić uwagę, że szczególne zagrożenie ekologiczne stwarza transport w warunkach miejskich. Na sytuację tę składa się wiele czynników. Na przykład zwiększone zanieczyszczenie powietrza związane jest z dużą liczbą pojazdów skupionych na niewielkim obszarze, niekorzystnymi warunkami pracy silnika (powodującymi zwiększoną emisję), niską prędkością ruchu pojazdów, gęstą zabudową ulic itd. Pojazdy należą do głównych źródeł zanieczyszczenia powietrza w miastach, w szczególności takimi substancjami jak tlenek węgla, węglowodory, tlenki azotu i cząstki stałe. Bardzo istotny jest także fakt, że w miastach, w związku z gęstym zaludnieniem, na szkodliwe oddziaływanie środków transportu narażona jest duża liczba osób.
Troska o środowisko naturalne, a w szczególności o zdrowie mieszkańców miast wymaga podjęcia działań na rzecz ograniczenia wpływu transportu na środowisko miejskie. Nie jest to oczywiście sprawa łatwa, wymagać będzie bowiem dużych nakładów finansowych, a także – co może nawet trudniejsze – zmiany dotychczasowych przyzwyczajeń transportowych. Co ważne, działania te nie mogą odbywać się kosztem pogorszenia bezpieczeństwa transportu. Problematyce wpływu transportu miejskiego na środowisko poświęcony jest bieżący numer „Zeszytów Komunalnych”. Ta jakże aktualna problematyka doskonale wpisuje się w tematykę trwającej właśnie w Poznaniu Konferencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu „COP14”, dlatego z tym większą przyjemnością zapraszam do lektury.
prof. dr hab. inż. Jerzy Merkisz
Zakład Silników Spalinowych, Politechnika Poznańska