Faktyczne wywłaszczenie poprzez plan zagospodarowania przestrzennego
Zgodnie z art. 64 ust. 3 Konstytucji RP własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy i wyłącznie w zakresie, w jakim nie narusza to istoty tego prawa. Dopuszczalne jest jednakże legalne wywłaszczenie – w tym również takie ograniczenie prawa własności, które faktycznie narusza jego istotę – pod warunkiem spełnienia dwu warunków.
W myśl art. 21 ust. 2 ustawy zasadniczej jest to możliwe wówczas, gdy dokonywane jest na cele publiczne lub za słusznym odszkodowaniem.
Naruszenie prawa własności może przy tym nastąpić poprzez wszelkie działania administracji publicznej, które rodzą skutek w postaci konieczności podporządkowania się im przez obywatela. Dotyczy to dokonywania rozstrzygnięć w drodze zarówno aktów o charakterze indywidualnym (decyzji administracyjnych), jak i aktów generalnych (np. uchwał czy rozporządzeń). Prawo własności jest chronione przez Konstytucję RP jako prawo kluczowe i nie można tego lekceważyć, podejmując rozstrzygnięcia administracyjne.
Jednym z klasycznych przykładów upoważnienia do wprowadzania ograniczeń prawa własności są postanowienia ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Podstawowym zadaniem planowania przestrzennego jest ustalenie przeznaczenia nieruchomości na wskazane cele. Gmina ma prawo prowadzić w tym zakresie własną politykę przestrzenną, ale nie może tego czynić w sposób dowolny, musi przestrzeg...
